“Beyin göçü” terimi, yüksek eğitimli insan gücünün kendi ülkesini bırakıp başka bir ülkeye gitmesini tanımlamak için kullanılır. Beyin göçünün etkileri ülkeden ülkeye değişkenlik gösterse de genelde bu durumun ülkeler açısından birçok olumsuz etkisi vardır.
Beyin Göçünün Ülkelere Olumsuz Etkileri
Gelişmiş ülkeler açısından beyin göçü, beyin göçü yapan kişilerin yüksek eğitim alanında oluşturduğu bilgi birikiminden yararlanmak anlamına gelir. Ancak gelişmekte olan ülkelerde beyin göçü, nitelikli insan gücünü kaybetmek demektir. Bu durumun gelişmekte olan ülkeler açısından bazı olumsuz etkileri şunlardır:
- Kişi Sayısının Azalması: Beyin göçüyle ülkeyi terk edenlerin sayısı arttıkça o ülkede yaşayan insan sayısı azalır. Bu durum giderek artan bir şekilde gerçekleşirse ülke sınırları içinde insan sayısı azalacağı için bu durumun olumsuz etkileri de artar.
- İstihdam Sorunu: Beyin göçüyle birlikte ülkede yüksek eğitim almış insan sayısı azaldığı için bu durumdan nitelikli istihdam sorunu etkilenir. Beyin göçü yapan kişiler iş gücü piyasasına katkı sağlayamadıkları için nitelikli istihdam sorunu büyür.
- Nitelikli İş Gücü Kaybı: Beyin göçüyle birlikte ülkede yüksek eğitim almış insan sayısının azalması, o ülkedeki nitelikli insan gücünü de azaltır. Nitelikli insan gücü kaybı bu şekilde gerçekleşirken, beyin göçü yapan kişiler başka bir ülkeye taşınarak bu durumdan nitelikli iş gücü kazanan ülkenin istihdam sorununu çözmeye yardımcı olur.
- Yüksek Eğitim Fırsatlarının Kaçırılması: Beyin göçüyle birlikte ülkeyi terk edenler arasında eğitim alanında emek vermiş, eğitim almaya devam eden veya yüksek eğitim almayı bekleyen kişiler de bulunur. Bu kişiler başka bir ülkeye gittiği için bu durum, ülkedeki eğitim fırsatlarının kaçırılmasına yol açar.
- Ülkenin Gelişimini Engellemesi: Beyin göçüyle birlikte ülkede yüksek eğitim almış ve iş gücüne katılmayı bekleyen insanların azalması, o ülkedeki nitelikli insan gücünü de azaltacağı için genel olarak o ülkedeki beyin gücünün azalmasına yol açar. Beyin gücünün azalması da doğrudan o ülkenin gelişimini engeller.
- Ülke Ekonomisinde Düşüş: Beyin göçüyle birlikte ülkedeki yüksek eğitim almış insan sayısının azalması, bu durumdan da nitelikli iş gücü kaybı yaşanması gibi nedenlerle o ülkede gelişen ekonominin de etkilenmesine sebep olur. Ekonominin olumsuz etkilenmesi ise yine gelişmekte olan ülkelerde daha çok görülen bir durumdur.
- Ülkedeki Eğitim Seviyesinin Düşmesi: Beyin göçüyle birlikte yüksek eğitim alanında oluşturulan bilgi birikiminin yurt dışında kalması, o ülke için yüksek eğitim alanındaki bilgi birikiminin azlığı anlamına gelir. Beyin göçünün devam etmesi halinde bu durumun sürekli hale gelmesi ise ülkedeki eğitim seviyesinin düşmesine yol açar.
Beyin Göçünün Bireylere Olumsuz Etkileri
Beyin göçünün bireylere olan olumsuz etkileri genel olarak şu şekildedir:
- Psikolojik Olumsuzluklar: Beyin göçüyle birlikte yaşanan farklı stres faktörleri, beyin göçü yapan bireylerin stres seviyesinin artmasına ve psikolojik sorunlar yaşamasına yol açar. Bu bireylerin yaşadığı psikolojik olumsuzluklar bazen stresle başa çıkma yöntemleriyle geçse de bazı durumlarda tedavi gerektirir.
- Aile İçindeki Sıkıntılar: Beyin göçüyle birlikte yurt dışında bir süre ailelerinden uzak kalanlar, hem kendilerinde hem de aile içinde stres seviyesinin artmasına neden olan sorunlar yaşar. Uzun süre ailelerinden uzakta kalan beyin göçü yapan bireyler ayrıca aile içindeki bağların zayıflaması gibi sorunlar da yaşayabilir.