Güvenilirliği kanıtlanmış ve sıkça kullanılan bir tedavi yöntemi olsa da botulinum toksini (botoks) enjeksiyonları bazı yan etkilere yol açabilir. Bu yan etkiler arasında baş ağrısı, kas zayıflığı, şişlik ve morarma gibi hafif ve geçici etkiler bulunurken, nadir de olsa istemsiz kas hareketleri, görme bozuklukları ve alerjik reaksiyonlar gibi daha ciddi etkiler de görülebilir. Ancak uzman kişiler tarafından yapılan uygulamalarda yan etkilerin oranı oldukça düşüktür.
Botulinum Toksini Nedir?
Botulinum toksini, Clostridium botulinum adlı bakterinin ürettiği, birçok kası felç eden ve sinir sistemine doğrudan etki eden güçlü bir toksindir. Sinir sistemi üzerinde etkili olan bu güçlü toksin, ”Botulinum” olarak da adlandırılmaktadır. Botulinum toksini, insan vücudundaki kasların kasılmasını sağlayan asetilkolin isimli nörotransmitterin salınımını önleyerek kasların kasılmasını engeller. Böylelikle kasları geçici olarak felç eder.
Genellikle estetik amaçlı kullanılan botulinum toksini, kırışıklıklar ve yaşlanma belirtilerinin tedavisinde kullanılır. Ayrıca terleme sorunları ve migren tedavisinde de kullanılmaktadır. Tıbbi ve estetik uygulamalarda botulinum toksininden farklı türler kullanılsa da güvenli şekilde kullanımı için uzman kişiler tarafından uygulanması oldukça önemlidir.
Botulinum Toksinin Yan Etkileri Nelerdir?
Uzman kişiler tarafından uygulanan botulinum toksini enjeksiyonlarının genellikle yan etkisi bulunmamaktadır. Ancak yapılan bazı çalışmalara göre yan etki riski %1-2 oranında görülmektedir. Botulinum toksinin yan etkileri arasında:
- Baş ağrısı: En yaygın görülen yan etkilerden biridir.
- Kaz ayağı: Botulinum toksinin enjeksiyon bölgesinde yaptığı kas felci nedeniyle ortaya çıkan bir durumdur. Genellikle geçici olarak ortaya çıkar.
- Kas zayıflığı: Botulinum toksinin kasları geçici olarak felç etmesi nedeniyle ortaya çıkabilir.
- Şişlik ve morarma: Botulinum toksini enjeksiyonu sonrası ilgili bölgede şişlik ve morarma oluşabilir.
- Kusma: Nadir de olsa görülen bir yan etkidir.
- Yorgunluk: Genel bir halsizlik hissi olarak kendini gösterir.
- Kızarıklık: Enjeksiyon bölgesinde kızarıklık oluşabilir.
- Alerjik reaksiyonlar: Nadir de olsa görülebilen alerjik reaksiyonlar ortaya çıkabilir.
- Nefes almada zorluk: Nadir görülen bir yan etkidir.
- Gözlerde kuruluk: Gözyaşı bezlerinin işlevinin azalması sonucu gözlerde kuruluk hissi oluşabilir.
- Dudaklarda kuruluk: Dudaklardaki bezlerin işlevinin azalması sonucu dudaklarda kuruluk hissi oluşabilir.
- Görme bozuklukları: Göz kaslarının geçici olarak felç olması sonucu gözlerde görme bozukluğu meydana gelebilir.
- Dilde güçsüzlük: Enjeksiyonun dil kaslarına uygulanması durumunda dilde güçsüzlük meydana gelebilir.
Bebeklerdeki Yan Etkiler
Bebeklerde yapılan bazı çalışmalarda nadir de olsa şunlar görülmüştür:
- Dilde güçsüzlük
- Dudaklarda kuruluk
- Ağız kuruluğu
- Dilde hissizlik
- Aşırı uyku hali
- Nefes alma zorluğu
Bebeklere yapılan uygulamalar sonucu bu belirtilerin ortaya çıkması durumunda derhal doktora başvurulmalıdır.
Botoks Enjeksiyonu Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Uzman kişiler tarafından gerçekleştirilen botulinum toksini enjeksiyonu sonrasında genel olarak dikkat edilmesi gereken belirgin bir durum yoktur. Ancak bazı hassasiyetler olabileceğinden dolayı aşağıdaki önerilere dikkat edilmesi faydalı olabilir:
- Enjeksiyon sonrası hemen yatmamaya özen gösterin: Enjeksiyon sonrasında hemen yatmamak, kan akışını hızlandırarak ilacın daha iyi dağılmasına yardımcı olur. Bu nedenle en az 4 saat boyunca dik pozisyonda kalmanız önerilir.
- Makyaj yapmamaya dikkat edin: Makyaj yapmadan en az 4 saat süreyle beklemeniz önerilir. Bu süre zarfında cildinizin tahriş olmaması için makyaj malzemeleriyle temas ettirmemeye dikkat etmelisiniz.
- Spor yapmaktan kaçının: Enjeksiyon sonrasında en az 24 saat spor yapmaktan kaçınmanız önerilir. Bu süre zarfında kasların dinlenmesi ve ilacın etkisinin dağılması sağlanır.
- Ağır egzersizlerden kaçının: Enjeksiyon sonrası ağır egzersizlerden kaçınmak, botoksun etkili bir şekilde çalışmasını sağlamak için önemlidir.
- Kafa üstü durmamaya dikkat edin: Enjeksiyon sonrası kafa üstü durmaktan kaçınmak, ilacın daha iyi dağılmasına yardımcı olabilir.
- Buz kompresi uygulayın: Şişlik veya morarma oluşursa buz kompresi uygulamak, bu belirtilerin hafiflemesine yardımcı olabilir.
- Cilt bakım ürünlerinden kaçının: Enjeksiyon sonrası cilt bakım ürünleri kullanmaktan kaçınmak, cildinizin tahriş olmasını önleyebilir.
- Doktor tavsiyelerine uyun: Uygulamayı gerçekleştiren doktorunuzun önerilerine dikkatle uymak, en iyi sonucu almanıza yardımcı olacaktır.
Bebeklerde Botulinum Toksini Kullanımının Etkileri
Bebeklerde yapılan araştırmalarda nadir de olsa aşağıdaki etkiler görülmüştür:
- Dilde güçsüzlük
- Dudaklarda kuruluk
- Ağız kuruluğu
- Dilde hissizlik
- Aşırı uyku hali
- Nefes alma zorluğu
Bebeklerde botulinum toksinin etkileri henüz yeterince araştırılmamıştır. Bu nedenle bebeklere yapılacak uygulamalarda dikkat edilmesi gereken hususlar önemlidir. Uygulamadan sonra bu belirtilerin herhangi biri ortaya çıkarsa derhal doktora başvurulmalıdır.
Neden Şişlik Olur?
Botulinum toksini enjeksiyonu sonrası şişlik oluşmasının nedeni, enjeksiyon sırasında iğnenin neden olduğu travmadır. Bu travma sonucu kan damarları ve dokular hasar görerek iltihaplanır ve sıvı birikimine neden olur. Genellikle 1-3 gün içerisinde kendiliğinden düzelir. Ancak buz kompresi uygulamak şişliğin hafiflemesine yardımcı olabilir. Şişlik geçmezse veya artarsa doktora başvurulmalıdır.
Migren İçin Botoks Yan Etkileri Nelerdir?
Migren tedavisinde kullanılan botulinum toksini genellikle güvenlidir ancak bazı yan etkiler ortaya çıkabilir. Bu yan etkiler arasında baş ağrısı, boyun ağrısı, kas zayıflığı, şişlik ve morarma gibi hafif etkiler bulunur. Daha nadir görülen yan etkiler arasında ise nefes almada zorluk, görme bozuklukları, ağız kuruluğu ve alerjik reaksiyonlar yer alır. Bu yan etkilerin çoğu geçicidir ancak ciddi yan etkilerin ortaya çıkması durumunda derhal doktora başvurulmalıdır.