Bronkoskopi, bronşların içinin direkt görüntülenmesi için yapılan bir tetkiktir. Genellikle, bronşların normal yapı ve işlevlerini etkileyen birtakım sorunlar yaşandığında gerçekleştirilir. Kronik öksürük, kanlı balgam, nefes darlığı ve akciğer enfeksiyonları bronkoskopinin en yaygın nedenleri arasındadır. Bu işlem sırasında genellikle anestezi uygulanmaz ve bronkoskop adı verilen özel bir cihaz kullanılarak bronşların içi görüntülenir. Gerekli görüldüğünde biyopsi de alınabilir.
Bronkoskopi sonrası yan etkileri genellikle küçük çaplıdır ve 24 saat içinde kendiliğinden geçer. Bu yan etkiler arasında boğaz ağrısı, ses kısıklığı, ateş, öksürük ve balgamda kan görülmesi yer alır. Nadir olarak bronkoskopi sonrası akciğerlerde enfeksiyon veya pnömotoraks (akciğerde hava birikmesi) gibi ciddi komplikasyonlar da gelişebilir.
Bronkoskopi; genellikle anestezi uygulanmadan yapılan, bronşların içini görüntülemeye yarayan bir tetkiktir. Solunum yolu enfeksiyonları, kronik öksürük, akciğer kanseri şüphesi ve nefes darlığı gibi durumlarda bronkoskopi yapılabilir. İşlem sırasında özel bir alet kullanılır. Akciğerlerin işleyişinin değerlendirilmesi ve biyopsi alınması gibi amaçlarla gerçekleştirilir.
Bronkoskopi; genel anestezi olmadan yapılan, bronşların içini görüntülemeye yarayan bir tetkiktir. Solunum yolu enfeksiyonları, kronik öksürük, akciğer kanseri şüphesi ve nefes darlığı gibi durumlarda bronkoskopi yapılabilir. İşlem sırasında özel bir alet kullanılır. Akciğerlerin işleyişinin değerlendirilmesi ve biyopsi alınması gibi amaçlarla gerçekleştirilir.
Bronkoskopi Nedir?
Bronkoskopi; bronşların içinin direkt olarak görüntülenmesi için yapılan bir tetkiktir. Akciğerlerin içine doğru uzanan bronş yolları bulunduğu gibi, bunların içerisine doğru uzanan bronşiyol adını verdiğimiz tüpler de mevcuttur. Bu işlem sırasında bu yolların içerisini görüntülemeye yarayan endoskopik bir cihaz kullanılır. İçerisinde kamera bulunan bronkoskop adı verilen cihaz sayesinde akciğerlerin görünmeyen bölümleri görüntülenir.
Akciğerlerinizi en iyi şekilde kullanabilmeniz için göğsünüzün içinde birçok organ bulunur. Bunlardan biri de akciğerlerdir. Akciğerlerin içinde ise bazı önemli yapıların bulunması gerekir. Bunlardan biri de bronş adı verilen yapıların içidir. Bronş adı verilen yapı; trakea adı verilen yapının iki kola ayrılmasıyla oluşur. Bronşlar akciğerlere hava ulaşmasını sağlayan önemli yollardandır. Bu yapıların içinin görüntülenebilmesi için yapılan işleme bronkoskopi adı verilir.
Genellikle anestezi uygulanmadan yapılan bronkoskopide doktorunuz soluk borunuza ve akciğerinize giden yollara ince ve esnek bir tüp yerleştirir. Bu tüpün üzerinde küçük bir video kamerayı andıran kamera sistemi bulunmaktadır. Bu sayede doktorunuz akciğerinizin içini görüntüleyebilir. Bazı durumlarda biyopsi almak gerekebilir. Bu işlemde de esnek tüp aracılığıyla ağrısız olarak akciğer dokusunun ufak bir parçası alınır.
Genellikle anestezi uygulanmadan yapılan bronkoskopide doktorunuz soluk borunuza ve akciğerinize giden yollara ince ve esnek bir tüp yerleştirir. Bu tüpün üzerinde küçük bir video kamerayı andıran kamera sistemi bulunmaktadır. Bu sayede doktorunuz akciğerinizin içini görüntüleyebilir. Bazı durumlarda biyopsi almak gerekebilir. Bu işlemde de esnek tüp aracılığıyla ağrısız olarak akciğer dokusunun ufak bir parçası alınır.
Bronkoskopi Neden Yapılır?
Bronkoskopinin yapılma nedenleri arasında solunum yolu enfeksiyonları, nefes darlığı, kronik öksürük, akciğer kanseri şüphesi, akciğerde kitle saptanması, balgamda kan görülmesi ve yabancı cisim aspirasyonu gibi durumlar yer alır.
Kronik öksürük: Uzun süredir geçmeyen, sürekli olarak devam eden öksürüklerde daha fazla bilgi edinmek için yapılabilir.
Kanlı balgam: Balgamda kan görüldüğünde bronşlardaki problemleri görmek amacıyla yapılabilir.
Nefes darlığı: Nefes darlığının nedeni tam olarak anlaşılamadığında bronkoskopi ile akciğerlerin durumu incelenebilir.
Akciğer enfeksiyonları: Özellikle daha önceden tedavi edilip geçmeyen enfeksiyonlarda bronkoskopi ile örnek almak amacıyla yapılabilir.
Yabancı cisim: Özellikle çocuklarda sık karşılaşılan bir durumdur, yabancı cismin çıkarılması amacıyla yapılabilir.
Kitle veya tümör: Akciğer kanseri şüphesi olan hastalarda tanı koymak amacıyla kullanılabilir.
Pnömoni: Tedaviye dirençli veya tekrarlayan zatürre vakalarında tanı koymak için kullanılabilir.
Bronkoskopi Nasıl Yapılır?
Bronkoskopi işlemi sırasında solunum yollarına esnek bir endoskop tüp yerleştirilir ve bronşlar görüntülenir. Bu işlem genellikle anestezi olmadan yapılır ve sedasyon uygulanabilir.
Görüntüleme yöntemi olan bronkoskopide bronkus adı verilen hava yollarının içinin direkt olarak görüntülenmesi işlemi gerçekleştirilir. Bronkokopun içerisinde bulunan optik kablo sayesinde hava yollarının içerisi görüntülenebilir. İşlemin yapılabilmesi için hastanın yatırıldığı odada uygun ortam hazırlanır.
İlk önce hasta sedasyona alınır yani uyutulur ancak genel anestezi uygulanmaz. Ardından hastanın boğazı lokal anestezik sprey ile uyuşturulur ve burun deliklerine de vazelinli pamuk konulabilir. Solunum yollarına esnek ve ince bir tüp olan bronkoskop yerleştirilerek hava yollarının görüntülenmesi sağlanır. Gerekli görüldüğünde biyopsi alınabilir.
Ana hatları ile işlem şu şekildedir:
- Hasta uygun bir şekilde yatırılır.
- Lokal anestezik sprey ile boğaz uyuşturulur.
- İnvaziv olmayan sedasyon uygulanır, hasta rahatlatılır.
- Esnek tüp olan bronkoskop burundan ya da ağızdan geçilerek soluk borusuna girilir.
- Kameralar sayesinde hava yollarının içerisi detaylı olarak izlenir.
- Gerekli görüldüğünde biopsi işlemi yapılır.
Bronkoskopi Sonrası Yan Etkileri Nelerdir?
Boğaz ağrısı, ses kısıklığı, ateş, öksürük, nefes darlığı, balgamda kan görülmesi ve göğüs ağrısı bronkoskopi sonrası yan etkileri arasında yer alır.
Bronkoskopiden sonra bazı hafif yan etkiler ortaya çıkabilir:
- Boğaz ağrısı: İşlem sırasında boğazda tahrişe bağlı olarak hafif boğaz ağrısı olabilir.
- Ses kısıklığı: Ses tellerine yakın bölgelerin tahriş olması sebebiyle ses kısıklığı görülebilir.
- Ateş: Hafif ateş gelişebilir ancak genellikle kısa sürelidir.
- Nefes darlığı: Şişlik oluşması veya komplikasyon gelişirse nefes darlığı yaşanabilir.
- Balgamda kan görülmesi: Bronşların tahrişi nedeniyle balgamda hafif miktarda kan olabilir.
- Ciltte döküntü: Alerjik reaksiyonlara bağlı döküntüler oluşabilir ancak nadirdir.
- Ağrı: İşlem sonrası göğüs bölgesinde ağrı hissedilebilir.
- Kuru öksürük: Bronşların tahrişi nedeniyle hafif kuru öksürük görülebilir.
Nadir de olsa daha ciddi komplikasyonlar gelişebilir:
- Pnömoni: Bronkoskopi sonrası akciğer enfeksiyonu oluşabilir.
- Pnömotoraks: Akciğerin zayıf bölgesinde hava sızması sonucu ortaya çıkabilir ve ciddi nefes darlığına neden olabilir.
- Damar hasarı: Bronkoskopun damara temas etmesi sonucunda damar hasarı oluşma ihtimali vardır.
Bronkoskopi Sonrası Nasıl Bakım Yapılmalı?
Bronkoskopi sonrası 1-2 saat boyunca hasta gözlem altında tutulur; bu süre içinde nefes darlığı, göğüs ağrısı veya ateş gibi belirtiler olursa hemen doktora başvurulmalıdır. Mümkünse işlemden 24 saat sonra uçucu gazlardan kaçınılmalı, ağır aktivitelerden uzak durulmalı ve bol sıvı tüketilmelidir. Ayrıca boğazdaki tahrişi hafifletmek için sıcak tuzlu su gargarası yapılması önerilir.
Bronkoskopi sonrasında dikkat edilmesi gereken bakım adımları şöyledir:
- Dinlenme: İşlem sonrası en az 1-2 saat istirahat edilmelidir.
- Nefes alma testleri: Gerekirse nefes alma testleri yapılacaktır; bu sırada oksijen seviyeniz kontrol edilir.
- Ateş takibi: Ateş yükselirse hemen sağlık profesyonellerine bildirilmelidir.
- Börek fonksiyonu takibi: Böbrek fonksiyonları kontrol edilerek idrar çıkışı izlenmelidir.
- Nefes darlığı kontrolü: Nefes darlığı veya göğüs ağrısı hissedilirse doktora danışılmalıdır.
- Ağrı yönetimi: Gerekirse doktorun önerdiği ağrı kesiciler kullanılmalıdır; ilaçların kullanımı konusunda doktora danışılmalıdır.
- Tuzlu su gargarası: Boğazdaki tahrişi hafifletmek için sıcak tuzlu su ile gargara yapılması önerilir.
- Sıvı alımı: Bol sıvı tüketilerek vücudun hidrasyonu sağlanmalıdır; özellikle su içilmelidir.
- Kahve tüketimi: Kahve ile birlikte sıvı alımı teşvik edilmelidir; kahvenin diüretik etkisi göz önünde bulundurulmalıdır.
- Ağız hijyeni: Dişler fırçalanmalı ve ağız hijyeni korunmalıdır; boğazdaki tahrişi azaltmak için ağız gargarası kullanılabilir.
Biyopsi Sonrası Neler Olur?
Biyopsi sonrası genellikle hafif ağrı veya rahatsızlık hissedilebilir; bu durum birkaç gün içinde geçer. Balgamda hafif miktarda kan görünebilir. Nadir durumlarda ateş yükselmesi veya nefes darlığı gibi belirtiler ortaya çıkarsa doktora başvurulmalıdır.
Biyopsi işlemi sırasında akciğer dokusunun küçük bir kısmı alındığı için işlem sonrası bazı belirtiler meydana gelebilir:
- Ağrı veya rahatsızlık: İşlem sonrası göğsünüzde hafif ağrı veya rahatsızlık hissedebilirsiniz; bu genellikle kısa sürelidir ve zamanla geçer.
- Balgamda kan: Balgamda hafif miktarda kan görülmesi normaldir; bu durum genellikle birkaç gün içinde düzelir.
- Nefes darlığı veya hırıltı: Nadir durumlarda nefes darlığı veya hırıltı hissedebilirsiniz; bu belirtiler genellikle geçicidir ancak devam ederse doktorunuza danışmalısınız.
- Ateş yükselmesi: İşlem sonrası hafif ateş meydana gelebilir; bu genellikle normaldir ancak yüksek ateş durumunda doktorunuza başvurmalısınız.
- Sıvı birikimi (plörezi): Nadir durumlarda akciğerlerinizde sıvı birikimi oluşabilir; bu durumda nefes darlığı ve göğüs ağrısı hissedebilirsiniz ve doktorunuza başvurmalısınız.