BT anjiyografi, “bilgisayarlı tomografi anjiyografi” anlamına gelen tıbbi bir terimdir. Bilgisayarlı tomografi (BT) teknolojisi kullanılarak yapılan, damarların görüntülemesi için gereken bir testtir. Kalp ve damar hastalıkları ve beyin damarlarının görüntülenmesi için sıklıkla başvurulan bu yöntem son yıllarda daha fazla tercih edilmeye başlamıştır.
BT anjiyografi yönteminde, damarların belirginleşmesi için genellikle kol damarlarından, bazen de el damarlarından bir damar yoluna kontrast madde adı verilen özel bir sıvı verilir. Sonrasında hastanın BT cihazına alınarak, görüntüleme işlemine başlanır. İşlem sırasında hastanın kalp atışı kontrol edilir ve gerekirse kalp atışı düzenleyici destek cihazları kullanılabilir.
BT anjiyografi işlemi sırasında kontrast madde verilmesi nedeniyle bazı kişilerde alerjik reaksiyon gelişebilir. Bu alerjik reaksiyonlar hafif olabileceği gibi, hayatı tehdit edecek şekilde de gelişebilir.
Ayrıca, BT anjiyografi sırasında BT cihazından yayılan radyasyonun da bazı yan etkileri olabilir. Aşırı dozda radyasyona maruz kalınması, ilerleyen dönemlerde kanser riskinin artmasına neden olabilir. Ancak, bu yöntem genellikle hastalara büyük faydalar sağladığından, faydası zararından daha fazla olarak görülmektedir.
BT Anjiyo Nedir?
BT anjiyo, bilgisayarlı tomografi (BT) teknolojisinin kullanıldığı bir görüntüleme yöntemidir. Damarların görüntülenmesi için gereken bu yöntem sayesinde damarlarda meydana gelen daralma ve tıkanıklık gibi problemler tespit edilir.
Kan damarlarının görüntülenmesi için kullanılan iki temel yöntem vardır: anjiyografi ve anjiyogram. Anjiyografi işlemi sırasında damarlara bir kateter yerleştirilir ve damara kontrast madde enjekte edilerek radyolojik görüntüleme yapılır. Anjiyogram ise bu işlemin sonucunda elde edilen görüntüye verilen isimdir. Ayrıca anjiyografi işlemi genellikle el bileği veya kasık bölgesindeki damarlardan yapılırken, BT anjiyografi işlemi genellikle kol damarlarından gerçekleştirilir.
BT anjiyografi yöntemi, kalp-damar sistemi ile ilgili kalp krizi geçirme riski yüksek olan hastalar için yaygın şekilde başvurulan bir testtir. Bununla birlikte kanama riskinin yüksek olduğu durumlarda da başvurulabilir.
Kalp-damar sistemi dışındaki kullanım alanları arasında beyin kanamaları, felçler ve migren gibi nörolojik rahatsızlıklar yer alır. BT anjiyografi yöntemiyle beyin damarları da görüntülenebilir.
Kardiyak BT anjiyografi adı verilen özel bir uygulama ile kalbin damarsal yapısı ayrıntılı olarak görüntülenebilir.
BT Anjiyo Nasıl Yapılır?
BT anjiyografi işlemi, kol damarlarına konulan bir damar yolu ile gerçekleştirilir. Damarların belirginleşmesi ve görüntüleme işleminin yapılabilmesi için gerekli olan kontrast madde adı verilen özel sıvı bu damar yoluyla damarlara verilir.
İşlem öncesi hastanın kalp atışı kontrol edilir. Gerekirse kalp atışını düzenleyici destek cihazları (kalp atışı monitörü) kullanılır. Damar yoluna kontrast madde verilmeden önce hastaya bir takım hazırlıklar yapılır. Damar yolu açılır ve gerekirse hastadan kan alınarak tetkikler yapılır.
Kontrast madde verildikten sonra hastanın BT cihazına alınarak görüntüleme işlemine başlanır. Bu sırada hasta genellikle sırt üstü yatar ve nefesini tutması istenir. Görüntüleme işlemi birkaç dakika sürer.
BT cihazı içinden geçerken hasta sanki ağır bir metal nesnenin içinden geçiyormuş hissine kapılabilir. Ancak bu yöntem hızlı ve güvenli bir şekilde gerçekleştirilir.
BT Anjiyo Çeşitleri Nelerdir?
BT anjiyografi yönteminin birçok çeşidi bulunmaktadır. En yaygın kullanılan çeşitleri şunlardır:
- Kardiyak BT Anjiyografi: Kalp damarlarının görüntülendiği özel bir BT anjiyo çeşididir.
- Kranial BT Anjiyografi: Beyin damarlarının görüntülenmesini sağlar.
- Pulmoner BT Anjiyografi: Akciğerlerdeki kan damarlarının görüntülenmesine yardımcı olur.
- Aort BT Anjiyografisi: Vücudun en büyük damarı olan aort damarının görüntülenmesidir.
- Beyin BT Anjiyografisi: Beyin damarlarının görüntülenmesi için kullanılır.
- Karın BT Anjiyografi: Karın bölgesindeki organlara kan sağlayan ana damarların görüntülenmesini sağlar.
- Endovasküler BT Anjiyografi: Kan damarlarının iç kısminden görüntüleme yapar.
Bu çeşitler, farklı anatomik bölgelerdeki damarların detaylı görüntülenmesini sağlayarak tanı süreçlerine yardımcı olur.
BT Anjiyo Ne Zaman İstenir?
BT anjiyografi genellikle hayatı tehdit eden durumlar söz konusu olduğunda başvurulan bir testtir.
Kardiyak BT anjiyografi testi; nefes darlığı, göğüs ağrısı, terleme, çarpıntı veya bayılma gibi kalp krizine benzer belirtiler gösteren hastalarda koroner arter hastalığı şüphesinde istenir.
Beyin kanaması veya inme geçiren kişilerde beyin kan akımının değerlendirilmesi için kranial BT anjiyografisi yapılır. Beyin damarlarında meydana gelen daralma veya tıkanıklıkların tespiti amacıyla ise beyin BT anjiyografisi tercih edilebilir.
Pulmoner BT anjiyografi testi; derin ven trombozu geçiren kişilerde akciğere pıhtı sıçraması ihtimalini değerlendirmek amacıyla istenir. Akciğer embolisi şüphesi durumunda da bu test tercih edilir.
Aortdaki genişleme veya yırtılma şüphesinin bulunduğu durumlarda aort BT anjiyografisi uygulanabilir.
Vücudun herhangi bir yerinde oluşan kanamalar ve travmatik yaralanmalarda ayrıca karın bölgesindeki organlara kan sağlayan ana damarların görüntülenmesi için karın BT anjiyografi testi istenir.
BT Anjiyo Yan Etkileri Nelerdir?
BT anjiyografi işlemi sırasında kullanılan kontrast maddesine karşı gelişebilecek alerjik reaksiyonlar yan etki olarak kabul edilir. Ayrıca, kullanılan radyasyon da yan etki oluşturabilir.
Kişinin kontrast maddesine karşı alerjisinin olup olmadığı işlem öncesi değerlendirilecektir. Alerji öyküsü olan kişilerde farklı türden alerjik reaksiyonlar gelişebilir; ciltte kızarıklık ve döküntü, kaşıntı, ödem (şişlik), nefes darlığı ve göğüs ağrısı gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Şiddetli durumlarda anaflaktik şok meydana gelebilir; bu durumda kişinin acil tıbbi yardım alması gerekebilir.
BT anjiyo sırasında kullanılan radyasyonun yan etkileri de bulunmaktadır; yüksek dozda radyasyona maruz kalan kişilerde ilerleyen dönemlerde kanser riski artabilir ve diğer bazı sağlık sorunları yaşanabilir.
Bununla birlikte, bu yöntem genellikle çok faydalıdır ve doktorlar tarafından gerekli görüldüğünde güvenle uygulanır.