Çernobil kazası, 26 Nisan 1986 tarihinde Ukrayna’nın kuzeyinde, Çernobil Nükleer Santrali’nin 4 numaralı reaktöründe meydana gelen ve tarihin en büyük nükleer santral kazası olarak kabul edilen patlamadır. 4 numaralı reaktörde meydana gelen bu patlama sonucu nükleer santralin çevresine çok yüksek miktarda radyasyon yayılması sonucu çevre felaketi yaşanmış ve bölgedeki halkın evlerinden tahliye edilmesi gereği ortaya çıkmıştır.
Patlamanın ardından yayılan radyasyonun etkisiyle birlikte bölge başta olmak üzere çevre ülkelerde de halkın radyasyona maruz kalması söz konusudur. Türkiye’nin, Çernobil Nükleer Santrali’ne olan coğrafi yakınlığı da dikkate alındığında, kazanın etkilerinin Türkiye’de de görülmesi olasıdır. Kazanın Türkiye üzerindeki etkileriyle ilgili veriler ise hem kaza sonrası yapılan incelemeler hem de günümüzdeki araştırmalarla ortaya konmaktadır.
Çernobil Kazasının Türkiye Üzerindeki Etkileri
Radyasyon Seviyesindeki Artış
Çernobil felaketinin ardından Çernobil’e 700 km mesafede bulunan Türkiye’nin, hem olayın anında hem de sonrasında bazı bölgelerinde radyasyon seviyesinde artış olduğu tespit edilmiştir. Olay anında ortaya çıkan radyoiyod nedeniyle radyasyon seviyesinin artmasıyla birlikte, özellikle felaketin ardından ilkbahar döneminde yağmur ve karla birlikte bölgelere ulaşan radyoiyodun gıda maddeleriyle de temas etmesi ve insanlarda farklı sağlık sorunlarına yol açması söz konusudur.
Çernobil kazası sonrası yayılan radyasyon bulutunun Türkiye’nin özellikle kuzeydoğu kesimlerinden Doğu Karadeniz bölgesinde tespit edilen bazı radyoaktif maddelerle birlikte etkili olduğu düşünülmektedir. Bu radyoaktif maddelerin yerel gıda maddeleriyle de temas etmesi sonucu tarımsal ürünlerde de bazı radyoaktif elementlerin tespit edilmesi söz konusudur.
Kazanın ardından yapılan ölçümlerde Çernobil felaketi sonrası Türkiye’nin bazı yerlerinde radyasyon seviyesinin arttığı tespit edilmiştir. Felaketin hemen ardından İstanbul’da radyasyon seviyesinin normalden 5 kat daha fazla yükseldiği belirlenmiştir. Bazı Doğu Karadeniz illerinde ise bu artış normalden 10 kat daha fazladır.
Çernobil kazasının Türkiye üzerindeki en belirgin etkisi 1986 yılında meydana gelen radyasyon seviyesindeki artıştır. Kazanın ardından yapılan ölçümler, radyoaktif maddelerin Türkiye’ye ulaşması sonucu ülke genelinde özellikle Doğu Karadeniz bölgesinde yaşanan bir radyasyon artışını göstermektedir.
Tarım Ürünlerinde Kontaminasyon
Çernobil kazası sonrası yayılan radyoaktif maddelerin Doğu Karadeniz bölgesinde yağmur ve karla birlikte bölgeye ulaşması sonucu, radyoiyod ve cesium 137 gibi radyoaktif elementlerin tarımsal ürünlere ulaşması ve kontaminasyona neden olması söz konusudur. Bölgedeki bitkilerin toprakta bulunan cesium 137 ile etkileşime girmesi sonucu, bu maddelerin besin zinciri üzerinden insana ulaşması ihtimali bulunmaktadır.
Felaketin ardından TCDD Genel Müdürlüğü tarafından Doğu Karadeniz illerinden Trabzon ve Rize’de yer alan çay bahçelerinde yapılan ölçümlerde çay bitkilerinde normalden çok daha yüksek seviyede radyoaktivite tespit edilmiştir. Bu durum, bölgede yetişen çayın insan tüketimi için uygun olmadığı sonucunu doğurmuştur.
Doğu Karadeniz Bölgesi’nin meyve ve sebze tüketiminde önemli bir yere sahip olması da Çernobil kazası sonrası tarımsal ürünlerde kontaminasyonu kritik hale getirmektedir. 1986 yılında yaşanan radyasyon yayılımının etkisiyle, özellikle Doğu Karadeniz Bölgesi’nde tarımsal üretim önemli ölçüde etkilenmiş ve bu nedenle tüketim için uygun olmayan bazı tarımsal ürünlerin pazara sunulmasının önüne geçilmesi gereği ortaya çıkmıştır.
Doğu Karadeniz Bölgesi’nin meyve ve sebze tüketimi açısından öneminin yanı sıra felaket sonrası yapılan ölçümler, bitkilerin topraktaki radyoaktif maddelerle etkileşime girerek kontaminasyona uğradığını ortaya koymaktadır. Bu durum, insan sağlığı açısından önemli riskler doğurmuştur.
Sağlık Üzerindeki Etkiler
Çernobil kazasının sağlık üzerindeki etkileriyle ilgili veriler, hem felaket sırasında yaşananların hem de sonrasında yaşananların incelenmesiyle elde edilmektedir. Felaket sırasında yayılan radyasyonun felaketten etkilenen bölgelere ulaşmasıyla birlikte buralarda yaşayan insanların hastalık riskinin arttığı düşünülmektedir. Başta baş ağrısı, bulantı ve kusma olmak üzere birçok hastalığın meydana gelmesinin yanı sıra kansere yakalanma riskinin de arttığı düşünülmektedir.
Çernobil kazasından etkilenen bölgelerde yaşayan insanların kaza sırasında maruz kaldığı radyasyon miktarı ile bu kişilerin sağlık durumu arasında ilişki araştıran çalışmalarla elde edilen veriler, kaza sırasında en fazla radyasyona maruz kalanlerde kanser türlerine yakalanma riskinin arttığını göstermektedir.
Çernobil kazasının sağlık üzerindeki etkileri, kaza sırasında yayılan radyasyonun felaketten etkilenen bölgelere ulaşması sonucu ortaya çıkmıştır. Bu süreçte başta baş ağrısı, bulantı ve kusma gibi belirtiler olmak üzere sağlık sorunları yaşanmış, ayrıca kanser türlerine yakalanma riski artmıştır.
Çernobil Kazasının Türkiye Üzerindeki Etkisi Nedir?
Çernobil felaketi sonrası yayılan radyasyon bulutunun Türkiye’ye ulaşması sonucu ülkemizin özellikle kuzeydoğu kesimlerinde normalden yüksek seviyede radyasyon tespit edilmiştir. Çernobil’in Türkiye üzerindeki etkisi kapsamında özellikle Doğu Karadeniz bölgesinde yer alan illerde doğal kaynaklardan gelen radyasyona bağlı olarak bazı sağlık sorunlarının yaşanması söz konusudur.
Kazanın ardından yayılan radyoaktif maddelerin Türkiye’nin özellikle kuzeydoğu kesimlerinde meydana gelen doğal kaynaklardan gelen radyasyonun normal seviyelerin üzerine çıkmasına neden olduğu belirlenmiştir. Felaketin hemen ardından İstanbul’da radyasyon seviyesinin normalden 5 kat daha fazla olduğu tespit edilirken, bazı Doğu Karadeniz illerinde ise bu artış normalin 10 kat üzerine çıkmıştır.
Çernobil felaketi sonrası yayılan radyoaktif maddelerin yağmur ve karla birlikte Türkiye’ye ulaşması sonucu ülkemizde ilkbahar döneminde yüksek seviyelerde radyoiyod tespit edilmiştir. Bu süreçte özellikle Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yağışla birlikte bölgedeki toprağa düşen radyoiyodun bitkilere geçiş yaparak gıda maddelerinde de kontaminasyona neden olması söz konusudur.
Türkiye’nin bazı bölgelerinde 1986 yılında yaşanan radyasyon yayılımının etkisiyle yaşanan radyasyon artışı sonucunda bazı sağlık sorunlarının meydana gelmesi söz konusudur. Bununla birlikte bölgedeki halkın kaza sırasında aldığı dozda artış olması nedeniyle Çernobil’in uzun vadede sağlık üzerindeki etkileriyle ilgili araştırmalar devam etmektedir.
Çernobil kazasının Türkiye üzerindeki etkisi, Çernobil felaketi sonrası yayılan radyoaktif bulutun ülkemizin kuzeydoğu kesimlerinde yüksek seviyelerde radyasyon tespit edilmesine neden olmasıyla ortaya çıkmıştır. Bunun yanı sıra kazanın ardından ilkbahar döneminde yağmur ve karla birlikte bölgeye ulaşan radyoiyodun bitkilere geçiş yaparak gıda maddelerinde kontaminasyona neden olması da mümkündür.
Yorumlar
Çernobil kazasının ardından meydana gelen ve ülkemizin de etkilendiği radyasyon yayılımı süreci, hem kazanın hemen sonrasında yapılan ölçümler hem de günümüzdeki araştırmalarla ortaya konmuştur. Bu süreçte Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yapılan ölçümler sonucunda bölgedeki toprağın kontaminasyona uğraması ve tarımsal ürünlerde de bazı radyoaktif elementlerin tespit edilmesi söz konusudur.
Özellikle felaketin hemen ardından İstanbul’da yapılan ölçümlerle birlikte bazı Doğu Karadeniz illerinde normalden çok daha yüksek seviyede radyasyon tespit edilmiştir. Bu durum, Çernobil kazasının Türkiye üzerindeki etkisinin bir sonucu olarak değerlendirilmektedir.