Rota virüsü, ishal, kusma, mide bulantısı ve ateş gibi rahatsız edici belirtilere neden olan bir virüstür. Bebeklerde ve küçük çocuklarda sıklıkla görülen rota virüsü enfeksiyonu, birkaç gün sürebilen, ancak bazı bebeklerde 1 haftaya kadar devam eden belirtilerle seyredebilmektedir. Rota virüsü enfeksiyonlarının önüne geçmek amacıyla kullanılan rota aşısı ise, ağız yoluyla verilir ve genellikle emzirme döneminde olan bebeklere uygulanır. Aşının yan etkileri genellikle hafif ve geçicidir.
Rota Aşısı Nedir?
Rota virüsü adı verilen mikrop tarafından neden olunan ishal ve kusma gibi belirtiler gösteren enfeksiyonlar bebekler ve küçük çocuklarda sık görülmektedir. Küçük çocuklarda bağırsak iltihabı olarak bilinen enteritistir, bağırsakları etkileyen viral bir hastalıktır. Rota virüsü enfeksiyonu nedeniyle özellikle küçük çocuklarda ciddi dehidratasyona neden olabilir. Rota virüsü enfeksiyonlarını önlemek amacıyla yapılan rota aşısı, ağız yoluyla uygulanır. Genellikle 2, 4 ve 6. aylarda olmak üzere üç doz şeklinde uygulanması önerilmektedir. Aşının yan etkileri genellikle hafif ve geçici olarak yaşanabilir.
Rota Aşısı Yan Etkileri Nelerdir?
Aşının uygulanmasından sonra görülebilecek yaygın yan etkileri şunlardır:
- Ateş
- İshal
- Kusma
- Mide ağrısı
- Düşük dereceli ateş
- İrritabilite
- Alerjik reaksiyonlar
Rota aşısı sonrasında yaşanabilecek bu yan etkiler genellikle hafif seyreder ve kısa süre içerisinde kendiliğinden düzelir. Nadiren daha ciddi yan etkiler de görülebilmektedir.
Rota Aşısı Ateşi Kaç Gün Sürer?
Aşının uygulanmasından sonra görülebilecek yan etkilerden biri de ateştir. Rota aşısı sonrası ateşin genellikle aşıdan 24-48 saat sonra başladığı görülmektedir. Aşının uygulanmasının ardından düşük dereceli ateş yaşanabilmektedir. Rota aşısından sonra görülen ateş, genellikle hafif şiddette olur ve kendiliğinden geçer. Ancak bazı bebeklerde daha yüksek ateş de gelişebilir.
Ateş genellikle rota aşısından yaklaşık olarak 3 gün kadar sürer. Ancak bazı bebeklerde daha uzun süreli ateş gözlemlenebilir.
Rota Aşısının Yan Etkileri Ne Kadar Sürer?
Rota virüsü aşısının yan etkileri arasında yer alan ateş, ishal, kusma ve mide ağrısı gibi belirtiler genellikle hafif şiddette olup, kendiliğinden geçer. Genellikle aşı uygulamasından birkaç gün içinde başlar ve 2-3 gün kadar sürebilir. Ancak bazı bebeklerde daha uzun süreli belirtiler de gözlemlenebilir.
Bebeklerde görülen yan etkilerin süresi bebekten bebeğe değişiklik gösterebilir. Genel olarak rota aşısı sonrası yan etkilerin süresi 1-3 gün kadar devam eder. Ancak nadiren daha uzun süreli yan etkiler de görülebilmektedir.
Ateşin yanı sıra aşının uygulanmasından sonra bebeğinizde iştahsızlık, huzursuzluk, ishal ve diğer mide-bağırsak sorunları da görülebilir. Bu yan etkiler de genellikle hafif şiddette olup, birkaç gün içerisinde kendiliğinden geçer.
Bebeğinizde aşının yan etkileriyle ilgili endişeleriniz varsa veya belirtiler beklenenden uzun süre devam ediyorsa, mutlaka doktorunuza başvurmalısınız.
Rota Aşısı Hangi Hastalıklara Yol Açabilir?
Ağız yoluyla uygulanan rota virüsü aşısı sonrasında bebeklerde immün yetmezlik hastalıkları olan bireylerde intestinal invajinasyon adı verilen bir durum gelişme riski olabilir. İnvajinasyon, bağırsakların kendi etrafında dönerek sıkışması durumudur.
Bebeklerde bağırsakların kendi etrafında dönerek sıkışması sonucunda bağırsak tıkanıklığı meydana gelir. Bu durum bağırsak yırtılması, nekroza uğraması ve yaşamı tehdit eden sepsise neden olabilir. Bebeklerde ortaya çıkan vakalarda sıklıkla 6 haftadan 6 aya kadar çocuklarda görülür.
Ayrıca rotavirüs gastroenteriti geçiren çocuklarda bağışıklık sistemi ile ilgili sorunlar yaşayan hastalar ile kronik kabızlık sorunu olan çocuklarda da intestinal invajinasyon gelişme riski vardır.
Ayrıca bağırsaklarındaki sorunlardan dolayı gözlem altına alınan çocuklarda da rota aşısının uygulanması intestinal invajinasyon gelişme riskini arttırmaktadır.
Rota Aşısını Kimler Yaptırmamalıdır?
Rota virüsü aşısının sakıncalı olduğu durumlar şunlardır:
- Daha önce rota virüsü aşısını olmuş ve ağır reaksiyon gösteren çocuklar
- Aile içerisinde immunodefektif yani bağışıklık sisteminin baskılanmasına neden olabilecek hastalık geçiren birey varsa (örn; kanser tedavisi gören birey)
- Aşının uygulanacağı dönemde intestinal invaginasyon, yani bağırsakların kendi etrafında dolanarak sıkışması mevcutsa
- Doğuştan gelen bağırsak sorunları olan bebekler (örn; intestinal atrezi)
- Bebeğin doğumdan sonraki ilk 6 haftasında ağır derecede kusması ya da kusma hikayesi varsa
- Bebeğin doğumdan sonraki ilk 6 haftasında şu maddelerden en az bir tanesi varsa: – Bağırsağın solunum yollarına açıldığına dair bulgular – Bağırsağın karına açıldığına dair bulgular – Karaciğerin karnın üst kısmında olduğuna dair bulgular – Karaciğerin toraksda olduğuna dair bulgular – Bağırsakta septal defekt olması – Bağırsağın dışarıya açılması
- Bebekte kaydedilmiş olan ağır alerji hikayesi varsa
- Ateşi 38 derece ve üzerinde olan çocuklara rota virüsü aşısı uygulanmaz.
Bebeklerde Rota Virüsü Belirtileri Nelerdir?
Bebeklerde rota virüsü belirtileri genellikle şu şekildedir:
- Kusma
- Ateş
- Ishal
- Mide bulantısı
- Mide krampları
- Kilo kaybı
- Ishalin kötü kokması
- Bebeklerin sinir sistemi ile ilgili şikayetlerinin artması
Belirtiler genellikle 1-3 gün sürmektedir. Eğer daha uzun süre devam ediyorsa mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Bebeklere Rota Aşısını Kim Yapar?
Bebeklere rota aşısını uzman çocuk hekimleri uygular. Sağlık ocakları veya devlet hastaneleri gibi sağlık kuruluşlarında uzman hekimler tarafından yapılmaktadır.
Bebeklere Rota Aşısını Kim Yaptırmalı?
Rota aşısını bebeğin anne veya babası yaptırmalıdır.