Teknolojik ve sosyal dönüşümün merkezi olan Silikon Vadisi, internet teknolojilerinin gelişmesi ile birlikte 1990’lı yıllardan itibaren hızlı bir ivme kazandı. Bugün dünyanın en büyük teknoloji şirketlerinin merkezi olan Silikon Vadisi, yüksek öğrenim kalitesi ve endüstriyel altyapısı ile büyüme trendini sürdürmeye devam ediyor. Ancak Silikon Vadisi’nde meydana gelen değişim yalnızca teknolojik boyutuyla değil, sosyal ve kültürel etkileri ile de dikkat çekiyor. Şehirlerarası göç, bölgeler arası farklılaşma, sosyal ağların değişimi ve toplumsal ilişkilerin yeniden şekillenmesi Silikon Vadisi’nin sosyal ve kültürel etkileri arasında sayılabilir.
Silikon Vadisi Neresidir?
Silikon Vadisi, ABD’nin Kaliforniya eyaletinin kuzeyinde yer alan San Francisco Körfezi’nin güneyinde bulunan bölgeye verilen isimdir. Kaliforniya’nın San Mateo ve Santa Clara illerini kapsayan bölge, özellikle internetin yaygınlaşmaya başladığı 1990’lı yıllardan itibaren hızla gelişti ve teknoloji sektörünün merkezi haline geldi. Bugün dünyanın en büyük teknoloji şirketlerinin merkezinin bulunduğu Silikon Vadisi, aynı zamanda yatırımcılar ve girişimciler için de önemli bir buluşma noktası olmuştur.
Bölgeye adını veren silikon, “yarı iletken” özelliği sayesinde bilgisayar ve elektronik devrelerinin üretiminde kullanılan bir madde olmasıyla dikkat çekiyor. 1950’li yıllarda bu maddenin en yoğun kullanıldığı sektör, yarı iletken teknolojisini geliştiren bilgisayar endüstrisiydi. Bu dönemde bölge, gelişen bilgisayar sektörünün kalbi haline geldiği için Silikon Vadisi olarak anılmaya başlandı. 1990’lı yıllardan itibaren internet teknolojilerinin yaygınlaşmasıyla birlikte bölgede internet ve bilgi teknolojileri üzerine çalışan birçok firma kuruldu ve Silikon Vadisi adeta teknoloji endüstrisinin merkezi haline geldi.
Teknolojik Değişimin Sebepleri
Silikon Vadisi’nde meydana gelen teknolojik değişimin ilk sebebi, bilgi teknolojileri ve internet altyapısının hızlı gelişimidir. Özellikle 2000’li yılların başında ortaya çıkan geniş bant internet ve mobil iletişim teknolojilerindeki ilerlemeler, çok daha hızlı ve kolay bir şekilde veri transferi yapılmasını sağladı. Bu da bilgi teknolojileri ve internet altyapısında birçok yeniliğe yol açtı.
İkinci sebep olarak girişimcilik kültürü gösterilebilir. San Francisco’nun güçlü finans merkezlerinden biri olması ve üniversitelerin yüksek öğrenim kalitesiyle girişimcilerin yatırımcılarla buluştuğu önemli bir platform haline gelmesi, girişimciliğin desteklenmesini sağladı.
Üçüncü sebep olarak doğa koşulları gösterilebilir. Kaliforniya’nın ılıman iklimi, bölgedeki teknoloji şirketlerine hem çalışanlarının yaşamı hem de veri merkezleri açısından avantaj sağladı.
Silikon Vadisi’nde Meydana Gelen Değişimlerin Sosyal Etkileri
Sosyal Etki, toplumda yaşayan bireylerin tutum, davranış veya düşünce biçimlerinin değişmesine neden olan faktörler olarak tanımlanabilir. Silikon Vadisi’nde meydana gelen değişimlerin sosyal etkileri de, bölgede yaşayan bireylerin tutum, davranış veya düşünce biçimlerinin değişmesi olarak tanımlanabilir.
Bugün Silikon Vadisi’nde dünya genelinden gelen çeşitli etnik gruplar yaşamaktadır. Farklı kültürlere ait insanların aynı coğrafyada bir arada yaşamasının toplumsal dinamikleri de etkilemesi kaçınılmazdır. Farklı dinden, farklı milletten insanların aynı coğrafyada bir arada yaşamasının getirdiği çeşitlilik, birçok sosyal etkinlikte kendini gösterir. Örneğin bir yerde yaşayan insanların, farklı kültürlere ait insanlarla etkileşimde bulunması sonucu şehirlilik anlayışı değişir. Şehirlilik anlayışı, her ne kadar coğrafya ile ilgili bir kavram olsa da aslında daha çok sosyolojik bir kavramdır.
Şehirlilik kavramı, daha çok büyük kentlerde bireylerin birbirleriyle olan ilişkilerini anlatır. Şehirlilik anlayışının değişimi, bireylerin tutum ve davranışlarında da değişimi beraberinde getirir. Örneğin etnik çeşitliliğin olduğu yerlerde önyargıların azalmasıyla birlikte aynı coğrafyada yaşayan farklı etnik grup üyeleri arasında daha fazla etkileşim olur. Bu etkileşim sonucu bireyler arasında sosyo-kültürel alışveriş gerçekleşir.
Silikon Vadisi’nde etnik çeşitliliğin artmasıyla birlikte şehirlilik anlayışında da değişiklikler meydana gelmiştir. 1970’li yıllardan günümüze çok fazla artış gösteren göçmen nüfusu ile birlikte Silikon Vadisi’nde Çinli, Hintli, Koreli, Meksikalı ve Filipinli nüfus artmıştır. Bu durum etnik çeşitliliği artırdığı gibi aynı zamanda bölgedeki kültürün zenginleşmesini sağlamıştır.
Aynı zamanda göçmenler arasında meydana gelen etkileşim sonucu önyargılar azalmış, birbirleriyle etkileşimde bulunan farklı etnik grup üyeleri arasında sosyo-kültürel alışveriş gerçekleşmiştir. Silikon Vadisi’nde meydana gelen bu değişimlerin sosyal etkileri arasında sosyo-kültürel alışveriş, önyargıların azalması, şehirlilik anlayışının değişimi gibi durumlar sayılabilir.
Kültürel Etkiler
Kültürel etkiler ise toplumsal normlar üzerindeki değişimi ifade eder. Normlar genellikle belli bir grup içerisinde ortaklaşa kabul edilen değerlerdir. Bireyler kendi çıkarları doğrultusunda bu normlara uyarlar ya da bu normları çiğnerler. Toplumda meydana gelen büyük değişimler normları da değiştirebilir.
Silikon Vadisi’nde meydana gelen teknolojik ve sosyal değişimler normların da değişmesine neden olmuştur. Örneğin bölgede yaşayan yüksek eğitimli genç profesyonellerin oluşturduğu “Kendin Yap Kültürü” adı verilen topluluklar sayesinde birçok kişi iş hayatını daha esnek şartlarla sürdürebilmektedir. İstihdam edilen profesyoneller kendilerine sunulan kurumsal çalışma modellerini kabul etmek yerine kurumsal çalışma modeli sunan firmaların çokluğu sayesinde kendilerine uygun çalışma modelini bulup kabul ettirebilmektedir.
Kendin Yap Kültürü, internet sayesinde kurulan topluluklarda bilgi paylaşımına dayalı olan bir kültürdür. Bu kültür sayesinde kişisel gelişim kitapları yerine işini iyi yapan kişilerin deneyimlerini paylaştığı videoları izleyerek bilgi edinen bireyler kendilerine uygun kariyer yollarını bulup bu kariyer yollarını izlemeye başlayabilmektedir.
Ayrıca bölgede meydana gelen değişimler sonucunda aile yapısında da farklılaşmalar gözlemlenmektedir. 1950’li yıllardan günümüze kadar bölgedeki yüksek eğitimli kadın nüfusunun artışı sayesinde kadınların iş gücüne katılımı artmış; bunun sonucunda ise çocuk sayısının azalmasıyla birlikte 2000’li yıllarda aile yapısında da farklılaşmalar gözlemlenmiştir. İş gücünde daha fazla yer alan kadınlar, erkeklerle eşit maaşı almak için mücadele ederken aynı zamanda kariyerlerine de odaklanabilmek adına çocuk sahibi olmayı erteleyebilmektedirler.
Toplumsal normlardaki bu değişimler sonucu Silikon Vadisi’nde yaşayan bireylerin kariyer planları ve aile yapıları da değişmiştir. Silikon Vadisi’nin yüksek eğitimli kadın nüfusunun artışı sayesinde gelişen “Kendin Yap Kültürü” ile bölgede çalışan profesyoneller kendilerine uygun çalışma modeli sunan firmalar bulabilmekte; aynı zamanda aile yapısındaki değişiklikler sonucunda iş gücünde yer alan kadınlar kariyerlerine daha fazla odaklanabilmek için çocuk sahibi olmayı erteleyebilmektedirler.
Silikon Vadisi’nde Meydana Gelen Değişimin Sosyal ve Kültürel Etkilerinin Sonuçları
Silikon Vadisi’nde meydana gelen değişimlerin sosyal ve kültürel etkileri sonucunda bölgede yaşayan bireylerin tutum ve davranışlarında farklılaşmalar meydana gelmiştir.
Sosyo-kültürel alışverişin artması sonucunda bölgede yaşayan bireylerin her birinin farklı kültürlere ait özellikleri benimsemesiyle birlikte yaşam tarzı daha kozmopolit hale gelmiştir. Bu durum bireylerin birbirlerinin yaşama biçimleri hakkında daha açık fikirli olmalarını sağlamış; aynı zamanda toplumsal uyumu artırmıştır.
Etnik çeşitliliğin artması, insanlara farklı bakış açıları ve deneyimler kazandırarak yaratıcı düşünmeyi teşvik etmiş; insanların sorunlara daha yenilikçi çözümler bulmasını sağlamıştır.
Kendin Yap Kültürü’nün yayılması, genç profesyonellere kendi kariyer yollarını belirleme konusunda cesaret vermiştir; bu da kariyer memnuniyetini artırmış ve bölgedeki iş gücü piyasasını daha dinamik hale getirmiştir.
Aile yapısındaki farklılaşmalar, kadınların toplumsal hayattaki rollerini değiştirmiştir; bu da kadınların iş gücünde daha fazla temsil edilmesini sağlamıştır.