Teknolojinin gelişmesi ile birlikte sosyal medya çocukların hayatında önemli bir yer edinmiştir. Sosyal medya platformları aracılığıyla çocuklar, gençler ve hatta yetişkinler birbirleriyle iletişim kurarak bilgi alışverişinde bulunup etkileşimde bulunmaktadır. Ancak çocukların teknolojiyi doğru kullanmadıkları ve saatlerce sosyal medya platformlarında vakit geçirdikleri de bilinen bir gerçektir. Bu durumun sonucunda çocuklarda birtakım sorunlar ortaya çıkmaktadır. Sosyal medya çocuklar üzerindeki olumsuz etkileri ve bu etkilerle başa çıkmanın yolları hakkında detaylı bilgiye aşağıda ulaşabilirsiniz.
Sosyal Medyanın Çocuklar Üzerindeki Olumsuz Etkileri
Çocukların, çok küçük yaşlardan itibaren gelişen sosyal medya platformları ile tanışması ve etkileşime girmesi çocukların hayatında önemli bir yer edinmiştir. Çocuklar günümüz dijital dünyasında saatlerce sosyal medya platformlarında vakit geçirirken bazı sorunlarla da karşı karşıya kalabilmektedir. Sosyal medya kullanımının yararları olduğu gibi zararları da bulunmaktadır. Aşağıda sosyal medyanın çocuklar üzerindeki olumsuz etkileri listelenmiştir.
Uyku Sorunları
Küçük yaşlardaki çocukların büyük bir kısmı, uyku saatleri geldiğinde sosyal medya platformlarından vazgeçmemekte ve bu nedenle uykuya dalmakta zorluk çekmektedir. Bazı araştırmalara göre günümüzde birçok çocuk uykuya geçmeden önce telefonunu kontrol etme ihtiyacı hissetmekte, uykuya dalarken de telefonunu elinden bırakmamaktadır. Bu durum, hem çocukların uyku kalitesini hem de uyku sürelerini olumsuz yönde etkilemektedir.
Duygusal Sorunlar
Geleceğin yetişkinleri olan çocukların, sosyal medya platformlarında sık sık karşılaştıkları zorbalıklara maruz kalması ve bu zorbalıkların devam etmesi sonucu zamanla psikolojik sorunlar yaşamaya başladıkları tespit edilmiştir. Sosyal medya üzerinden maruz kalınan zorbalık türleri arasında alay etme, tehdit etme ve hakaret etme gibi davranışlar yer almaktadır. Çocuklar, sosyal medyada tanıdıkları ya da tanımadıkları kişilerden gelen olumsuz yorumlara aşırı duyarlı hale gelmekte ve bu yorumlardan olumsuz etkilenmektedir. Sosyal medyada zorbalığa uğrayan çocukların depresyon ve kaygı bozukluğu yaşama riski daha yüksektir.
Kendine Güvensizlik
Çocuklar sosyal medyada çoğu zaman birbirleri ile kıyaslanmaya meyilli olmaktadır. Kendilerini başkalarıyla kıyaslayan çocuklarda kendine güvensizlik sorunu ortaya çıkabilmektedir. Sosyal medya influencer’larının standartları, gerçek hayattaki standartlardan çok daha yüksektir. Bu nedenle çocuklar, kendilerini yeterince başarılı veya yeterince iyi hissetmemekte ve kendileriyle ilgili olumsuz düşüncelere kapılmaktadır.
Sosyal Becerilerde Gelişim Sorunları
Sosyal medya kullanımının artmasıyla birlikte yüz yüze iletişim azalmakta ve zamanla kaybolmaktadır. Yüz yüze iletişim becerilerinin azalmasıyla birlikte çocuklarda sosyal beceriler de gelişememektedir. Özellikle küçük yaştaki çocuklarda bu durum çok daha belirgin bir şekilde görülebilmektedir. Yüz yüze iletişim eksikliği, sosyal kaygı bozukluğu gibi psikolojik sorunlara yol açabilmektedir.
Bağımlılık
Çocukların sosyal medya platformlarına bağımlı hale gelmesi son yıllarda sıkça rastlanan bir durumdur. Uzmanlar günümüzde birçok çocuğun televizyon izlemekten ya da oyun oynamaktan çok daha fazla zamanı sosyal medyada geçirdiğini belirtmektedir. Çocukların bağımlılık haline gelmesiyle birlikte dikkat süresinin kısalması, her an sosyal medyada bulunma ihtiyacı hissetme ve mutsuzluk gibi belirtiler ortaya çıkabilmektedir.
İletişim Sorunları
Bazı araştırmalar, sosyal medyanın iletişimi geliştirmesinin yanı sıra iletişim sorunlarına da yol açtığını göstermektedir. Sosyal medya kullanımı arttıkça yüz yüze iletişim azalmaktadır. Yüz yüze iletişimin azalmasıyla birlikte iletişim becerileri de gelişememektedir. Yüz yüze iletişimin azalması zamanla aile içi iletişimi olumsuz etkileyebilmektedir.
Gerçek Hayattan Kopma
Günümüzde bazı çocuklar, sosyal medya platformlarında gerçek hayatta olan bitenden çok daha fazlasını yaşamaktadır. Hayatının büyük bir kısmını sanal ortamda geçiren çocuklar, gerçek hayatta olup bitenlere kayıtsız kalmaktadır.
Odaklanma Sorunları
Sosyal medya kullanımının artması, odaklanma sorunlarına yol açabilmektedir. Uzmanlar, çok fazla sayıda uyarana maruz kalan bireylerin daha az sayıda uyarana odaklanmakta zorluk çekebileceğini belirtmektedir.
Sosyal Fobi
Sosyal medyayı yoğun şekilde kullanan bazı çocuklarda zamanla sosyal fobi gelişebilmektedir. Sosyal fobisi olan çocuklar, sosyal ortamlarda kaygı ve stres yaşayabilmekte, başkaları tarafından eleştirilmeye karşı aşırı derecede hassas hale gelmektedir.
Sosyal Medya Kullanımını Kontrol Etmenin Yolları
Sosyal medyanın zararlı etkilerinin önüne geçebilmek için ebeveynlerin yapabileceği birtakım şeyler bulunmaktadır.
- Zaman Limiti Belirleme: Ebeveynler, çocuklarının sosyal medya kullanımlarını sınırlamak amacıyla belirli bir süre zarfında ne kadar vakit geçirebileceklerine dair kurallar koyabilirler.
- İçerik Takibi: Çocukların hangi içerikleri görüntülediğini takip etmek, ebeveynlerin farkındalığını artırabilir. İçeriklerin yaşa uygun olup olmadığını kontrol etmek önemlidir.
- İletişim Kurma: Ebeveynler, çocuklarıyla açık bir iletişim kurarak sosyal medyanın tehlikeleri hakkında konuşabilir ve onları bilinçlendirebilir.
- Alternatif Aktiviteler: Ebeveynler, çocuklarına alternatif aktiviteler sunarak sosyal medyadan uzaklaşmalarına yardımcı olabilirler. Spor, sanat veya doğa yürüyüşleri gibi etkinlikler tercih edilebilir.
- Eğitim: Ebeveynler, çocuklara sosyal medyanın etkileri hakkında bilgi vererek onların daha bilinçli bir şekilde kullanmalarını sağlayabilirler.
- Model Olma: Ebeveynler, kendi sosyal medya kullanım alışkanlıklarını gözden geçirerek olumlu bir rol model olabilirler.
- Ebeveyn Denetimi Yazılımları: Bazı yazılımlar veya uygulamalar, ebeveynlerin çocuklarının sosyal medya kullanımını izlemelerine ve sınırlamalar koymalarına yardımcı olabilir.
- Kurallar Belirleme: Aile içinde sosyal medya kullanımıyla ilgili kurallar belirlemek ve bunlara uymak, disiplin sağlamada etkili olabilir.
Sosyal medya kullanımının getirdiği olumlu pek çok durum bulunmaktadır. Ancak sosyal medyanın yol açabileceği zararlara karşı da dikkatli olunmalıdır. Ailelerin yapacağı doğru yönlendirmeler sayesinde çocuklar hem sağlıklı bir şekilde büyüyebilir hem de çağımızın dijital dünyasında varlık göstererek geleceklerini inşa edebilirler.