Sunitinib sıklıkla böbrek hücreli kanser, gastrointestinal stromal tümör ve pankreas hücreli tümör hastalarında kullanılan ağız yoluyla alınan bir ilaçtır. Sunitinib, kanser hücrelerinin büyümesini ve çoğalmasını engelleyerek etki gösterir. Sunitinib tedavisi sırasında bazı yan etkiler ortaya çıkabilir. Bu yan etkiler genellikle ilaç tedavisinin ilk evrelerinde görülür ve zamanla düzelir.
Sunitinib Nedir?
Sunitinib, insanlarda böbrek hücreli karsinom, gastrointestinal stromal tümör (GIST) ve pankreas hücreli karsinom (pankreasın endokrin tümörü) tedavisinde kullanılan ağız yoluyla alınan bir ilaçtır. Anti neoplastik ve antikanserojenik etkileri bulunmaktadır.
Bu ilaç, kanser hücrelerinin büyümesini ve çoğalmasını engelleyerek etki gösterir. Sunitinib, kanser tedavisinde uygulanan anti-angiogenetik ilaçlar grubunda yer alır. Kanser hücrelerinin beslenmesini sağlayan damarcıkların oluşumunu engelleyerek etki eder.
Sunitinib yan etkileri genellikle ilacın kullanılmaya başlandığı ilk dönemlerde görülür. İlerleyen süreçte bazı hastalarda bu yan etkiler düzelirken, bazılarında devam edebilir. Yan etkilerin şiddeti hastadan hastaya değişiklik gösterir.
Sunitinib Hangi Kanser Türlerinde Kullanılır?
Sunitinib, sıklıkla üç kanser türünde kullanılır. Bu kanser türleri şunlardır:
- Böbrek Hücreli Karsinom (RCC): Genellikle 55-70 yaş arası erkeklerde görülen böbrek kanseridir. Sunitinib, ileri evre böbrek hücreli karsinom tanısı almış hastalarda 1. basamak tedavi olarak kullanılır.
- Gastrointestinal Stromal Tümör (GIST): Sindirim sisteminin düz kaslarından kaynaklanan nadir görülen bir tümördür. Tanı konmuş fakat cerrahi olarak çıkarılamayan veya metastatik GIST hastalarında 1. basamak tedavi olarak sunitinib kullanılır.
- Pankreas Hücreli Karsinom (pankreasın endokrin tümörü): Endokrin pankreas hücrelerinden kaynaklanan tümörlerdir. Tanısı konmuş ileri evre pankreas hücreli karsinomu olan hastalarda 1. basamak tedavi olarak sunitinib tercih edilir.
Sunitinib, bu üç kanser türünün tanısı konmuş, ancak henüz metastaz yapmamış hastalarda 1. basamak tedavi olarak kullanılır.
Sunitinib Yan Etkileri Nelerdir?
Sunitinib kullanan hastalarda bazı yan etkiler görülebilir. Bu yan etkiler genellikle ilacın ilk kullanım dönemlerinde ortaya çıkar ve zamanla düzelir. Ancak bazı hastalarda bu yan etkiler devam edebilir. Sunitinib tedavisi sırasında görülebilecek yan etkiler şunlardır:
Cilt Reaksiyonları:
Cilt reaksiyonları sunitinib kullanan hastaların yarısından fazlasında görülür. Bu reaksiyonlar genellikle hafif şiddette olup, tahriş, kızarıklık, el-ayak sendromu (ellerde ve ayaklarda ağrı, şişme ve soyulma) şeklinde ortaya çıkar.
Ağız Yaraları:
Ağız yaraları sunitinib kullanan hastaların yaklaşık yüzde 25’inde görülür. Ağız içinde beyaz yaralar oluşur ve bu yaralar ağrıya neden olabilir.
Kilo Kaybı:
Kilo kaybı sunitinib kullanan hastalarda sık rastlanan bir durumdur. Bazı hastelerde bu kilo kaybı belirgin olabilirken, bazılarında daha az şiddette gözlemlenir.
Yorgunluk:
Yorgunluk sunitinib kullanan hastaların yaklaşık yüzde 30-50’sinde görülen yaygın bir yan etkidir. Bu yorgunluk düşük enerji seviyesi ve isteksizlik hissi şeklinde kendini gösterebilir.
Kansızlık (Anemi):
Kansızlık sunitinib kullanan hastaların yaklaşık yüzde 30-50’sinde görülür. Kansızlık durumunda, hemoglobin ve hematokrit değerlerinde düşüş meydana gelir.
Beyaz Kan Hücresi Sayısında Düşüş:
Bu durum sunitinib alan hastaların yüzde 40 kadarında ortaya çıkabilir ve genellikle hafif düzeydedir.
Kan Basıncı Yüksekliği:
Sunitinib kullanan hastalarda tansiyonda yükselme olabilmektedir. Kan basıncındaki yükselme genellikle hafif düzeyde seyretmektedir.
İshal:
Sunitinib kullanan hastaların yüzde 30 kadarında hafif ve orta şiddette ishal görülebilir.
Saç Dökülmesi:
Sunitinib ile birlikte saç dökülmesi meydana gelebilir ancak bu yan etki genellikle geçicidir.
Karaciğer Enzimlerinde Yükselme:
Karaciğer enzimlerinin yükselmesi sunitinib kullanan hastaların yaklaşık yüzde 15-30’unda görülen bir durumdur.
Kalp Yetmezliği:
Kalp yetmezliği, sunitinib kullanan bazı hastalarda ortaya çıkabilir, ancak sık rastlanan bir yan etki değildir.
Tırnak Problemleri:
Tırnaklarda değişiklikler ve problemler sunitinib alan hastalarda görülebilir.
Karbonhidrat Metabolizmasında Bozulma:
Karbonhidrat metabolizmasında bozulma veya yüksek glukoz seviyeleri sunitinib tedavisi sırasında bazı hastalarda meydana gelebilir.
Sunitinib Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Sunitinib tedavisi sırasında bazı önlemler almak önemlidir:
- Tansiyon Kontrolü: Sunitinib kullanmaya başlamadan önce tansiyon kontrolü yapılmalı ve tedavi sırasında da tansiyon düzenli olarak takip edilmelidir.
- Tıbbi Tarih Paylaşımı: Sunitinib kullanmaya başlamadan önce kalp yetmezliği, kalp damar hastalığı veya tansiyon yüksekliği gibi sağlık sorunları varsa doktora bildirilmelidir.
- Anne Bebek Sağlığı: Hamilelik planlanıyorsa veya hamile kalınırsa doktor bilgilendirilmelidir; ayrıca emziren anneler de doktora danışmalıdır.
- Düşük Beyaz Kan Hücresi Riski: Sunitinib kullananlar enfeksiyon riskini artırabileceği için enfeksiyon belirtileri olduğunda doktora başvurulmalıdır.
- Kan Testleri: Tedavi sırasında düzenli kan testleri yapılmalı ve karaciğer fonksiyonları takip edilmelidir.
- Diğer İlaçlar: Sunitinib ile birlikte kullanılan diğer ilaçlar doktor tarafından değerlendirilmelidir; bazı ilaçların etkileşimleri olabilir.
- Ağız Sağlığı: Ağız hijyenine dikkat edilmeli ve ağız yaraları oluşursa doktor bilgilendirilmelidir.
- Kilo Takibi: Kilo kaybı veya kilo alımı gibi durumlarda doktorla iletişime geçilmelidir.
Bu önlemler sunitinib tedavisinin güvenliğini artırmaya yardımcı olur ve olası yan etkilerin kontrol edilmesini sağlar.