Avustralya Çoban Köpeği Nedir?
Avustralya çoban köpeği, “Blue Heeler” veya “Queensland Heeler” olarak da bilinen, Avustralya kökenli bir sığır çoban köpeğidir. Bu cins, sığır sürülerini yönlendirmek ve kontrol etmek için bredilmiştir. Dayanıklı yapıları, zeka ve enerji dolu olmalarıyla tanınırlar. Avustralya çoban köpeği, aileler için uygun bir arkadaş olabilir, ancak yüksek enerji seviyeleri ve zeka gereksinimi nedeniyle deneyimli sahipler ister.
Avustralya Çoban Köpeği Tarihçesi
Avustralya çoban köpeği, 19. yüzyılda Avustralya’nın sığır çiftliklerinde kullanılan, sığır sürülerini yönlendirmek ve kontrol etmek için özel olarak bredilmiş bir köpek cinsidir. İlk olarak İngiltere’de toplaşan çoban köpekleridir. Daha sonra Avustralya’ya göç eden İngilizler, burada sığır yetiştiriciliği yapmaya başlayınca mevcut olan köpek ırklarının Avustralya’nın zorlu koşullarında yetersiz kaldığını farketmişlerdir.
Avustralya çoban köpeğinin yaratılmasında üç ana köpek ırkı rol oynamıştır: İngiliz Dalmation, Collie ve Bull Terrier. Bu üç ırkın melezlenmesi sonucunda elde edilen köpekler, çiftliklerde ihtiyaç duyulan zeka, dayanıklılık ve cesareti bir arada taşımaktaydılar. Zamanla bu melezler daha da saflaştırılarak günümüzdeki Avustralya çoban köpeği ırkı ortaya çıkmıştır. Başlangıçta “Queensland Heeler” olarak bilinen bu köpek cinsi, daha sonra Avustralya’nın popülaritesi sayesinde “Blue Heeler” adıyla da tanınmaya başlamıştır.
Avustralya Çoban Köpeği Fiziksel Özellikleri
Kilonları ve Boyutları
Avustralya çoban köpeği, orta boyutlu bir köpektir. Erkeklerin yüksekliği genellikle 46-51 cm arasında, dişilerin ise 43-48 cm civarında olur. Ortalama ağırlıkları 14-22 kg arasındadır.
Tüy Renkleri
Bu ırkın tüylü genellikle kısa ve sıkıdır. Tüy renkleri gri-mavi veya kırmızımsı-kahverengi tonlarında olabilir. Bazı köpeklerde benekler veya lekeler görülebilir.
Yaşam Süresi
Avustralya çoban köpeğinin ortalama yaşam süresi 12-15 yıldır. Uygun bakım ve sağlık hizmetleri alındığında bu süre uzayabilir.
Avustralya Çoban Köpeği Karakter Özellikleri
Zeki, enerjik ve çalışkan olan Avustralya çoban köpeği, oldukça sadık ve bağlı bir arkadaştır. Sosyal bir cins olan bu köpekler, çocuklarla iyi geçinir ve diğer evcil hayvanlarla da uyum sağlar. Meraklı yapıları ve yüksek enerji seviyeleri, onları her türlü aktiviteye katılmaya uygun hale getirir. Ancak bazen yıkıcı davranışlar sergileyebilirler; bu nedenle günlük egzersiz, eğitim ve sosyalizasyon ihtiyaçlarının karşılanması önemlidir.
Avustralya Çoban Kömeği Bakımı Nasıl Olmalıdır?
Kazınma ve Tüy Bakımı
Avustralya çoban köpeğinin tüyleri kısa ve bakımı kolaydır. Ancak mevsimsel dökülme dönemlerinde özellikle yaz aylarında haftada birkaç kez fırçalanmaları gerekir. Bu işlem hem tüy dökülmesini azaltır hem de cilt sağlığını destekler. Ayrıca banyo ihtiyacı çok sık olmamakla birlikte, gerekli durumlarda özel içerikli şampuanlarla yapılmalıdır.
Kulak Bakımı
Avustralya çoban köpeğinin kulakları dik ve oldukça düzgündür. Kulakların iç kısmı haftada bir kontrol edilmeli, kir veya kalıntı varsa yumuşak bir bezle temizlenmelidir. Aşırı kirlenme durumunda veteriner tavsiyesiyle hareket edilmelidir.
Ağız Sağlığı
Köpeklerin ağız sağlığı, genel sağlıkları açısından son derece önemlidir. Dişlerin üzerinde yemek artıkları ve plak birikintileri oluşturabilir. Bu birikintilerin dişlerden uzaklaştırılması ağız kokusunu önler ve diş etlerinin sağlığını destekler. Ayrıca dişlerde çürük oluşumunu engeller ve diş etlerinde iltihaplanmaya yol açabilecek plak oluşumunu azaltır.
- Diş fırçalama: Köpeğinizin dişlerini haftada en az üç kez yumuşak kıllı bir diş fırçası ve veterineriniz tarafından önerilen diş macunu ile fırçalayınız.
- Diş ipi kullanma: Diş ipini diş etlerinden dişlerinize doğru nazikçe yerleştirerek diş etlerinizi yaralamadan diş ipini kullanabilirsiniz.
- Diş oyuncakları: Diş sağlığını desteklemek için veterinerinizin önerdiği diş oyuncaklarını kullanabilirsiniz.
Ağız sağlığına dikkat edilmezse diş eti iltihabı, diş kaybı ve ağız kokusu gibi sorunlarla karşılaşılabilir. Bu nedenle düzenli ağız bakımı yapılması önemlidir.
Göz Bakımı
Avustralya çoban köpeğinin gözleri parlak ve canlıdır. Gözlerinin etrafında kahverengi halkalar görülebilir. Göz etrafındaki tüylerin sık sık kesilmesi gerekir; aksi halde gözlerinde çapaklanma meydana gelebilir. Gözlerini kaybetmemesi için çapaların düzenli olarak temizlenmesi gerekir. Göz etrafı tüycüklerinin kesilmesi ayrıca göz nüzleçelerinin sağlıklı kalmasına yardımcı olur.
Egzersiz İhtiyacı
Son derece enerjik olan Avustralya çoban köpeği, günde en az bir saat koşu, yürüyüş veya oyun gibi egzersize ihtiyaç duyar. Yeterli egzersiz alamadıklarında yıkıcı davranışlar sergileyebilirler.
Beslenme
Avustralya çoban köpeğinin beslenmesi, yaşına, kilosuna ve egzersiz seviyesine göre değişir. Kaliteli protein içeren mama tercih edilmeli ve ek vitamin/mineral takviyeleriyle sağlıklı gelişimi desteklenmelidir. Mama miktarı aşırı yemekten kaçınmak için dikkat edilmelidir.
Eğitim İhtiyacı
Zeki ve öğrenmeye istekli olan Avustralya çoban köpeği, temel itaat eğitiminin yanı sıra sosyalleşme eğitimi de gerektirir. Eğitimde pozitif pekiştirme yöntemleri kullanılmalı; sert disiplin yöntemlerinden kaçınılmalıdır.
Avustralya Çoban Köpeği Hangi Hastalıklara Yakalanabilir?
Genel olarak sağlıklı bir ırk olan Avustralya çoban köpekleri nadiren de olsa bazı genetik hastalıklara yatkın olabilirler. Bu hastalıkların başında kalça displazisi gelir; bu da eklem uyuşmazlığı nedeniyle oluşur ve ilerleyen dönemlerde artrite sebep olabilir. İyi bir yetiştiriciden alındığında sağlık sorunlarıyla çok fazla karşılaşılmaz ancak her köpekte olabileceğinden dikkatli olmak gerekir.
- Kalça Displazisi: Kalça ekleminde oluşan uyumsuzluk sonucu gelişir. İleri vakalarda artrite yol açabilir.
- Pannus (Vasküler Dermatoza): Otomün bir hastalıktır; güneşe maruz kalan kulak içleri ve göz etrafında lekelere neden olabilir.
- Epilepsi: Sinir sisteminde meydana gelen elektriksel boşalmalar nedeniyle nöbetlere yol açabilir.
- Katarakt: Göz merceğinde meydana gelen bulanıklık sebebiyle görme yetisinin azalmasına veya kaybına yol açabilir.
- Kilo Problemleri: Yetersiz egzersiz veya aşırı beslenme sonucunda obezite sorunu yaşanabilir.
Avustralya Çoban Köpeği Sahiplenmeden Önce Dikkat Edilmesi Gerekenler
Sahiplenmeden önce aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi gerekir:
- Köpeğin ihtiyaç duyduğu egzersizi sağlayabilecek misiniz?
- Köpeğe ayıracak yeterli zamanınız var mı?
- Köpek için bütçeniz yeterli mi?
- Evde başka evcil hayvanlar var mı?
- Ailede köpek alerjisi olan biri var mı?
Tüm bu sorulara olumlu yanıt verilebiliyorsa Avustralya çoban köpeği sahiplenmek için uygun bir duruma sahip olunduğu söylenebilir.
Avustralya Çoban Köpeği Eğitimi Nasıl Olmalıdır?
- Eğitim Türleri: Avustralya çoban köpeklerine temel itaat eğitimi, sosyalleşme eğitimi ve spesifik görev eğitimi verilebilir.
- Kısa Dersler: Eğitim seansları yaklaşık 5-10 dakika gibi kısa sürelerle sınırlı tutulmalıdır; bu onların dikkatini dağıtmadan eğitilmelerine yardımcı olur.
- Pozitif Pekiştirme: ödül maması, oyuncak veya ilgi göstererek pozitif pekiştirme yöntemleriyle eğitim desteklenmelidir; sert disiplin yöntemlerinden kaçınılmalıdır.
Avustralya Çoban Köpeği Hangi Ülkelerde Vardır?
Dünyanın birçok ülkesinde bulunan Avustralya çoban köpeği, özellikle sığır çiftliklerinin yaygın olduğu ülkelerde eğitimli bir iş köpeği olarak kullanılır. Ayrıca ABD, Kanada, Yeni Zelanda gibi ülkelerde de popüler evcil hayvanlar arasında yer alırlar.