Ukrayna’nın kuzeyinde yer alan Çernobil Nükleer Santrali’ndeki patlamanın üzerinden 35 yıl geçti. Ancak bölgedeki radyasyon riskleri birçok canlı türünü, toprak ve su kalitesini etkilemeye devam ediyor. Araştırmalar, bölgedeki radyasyonun bitki ve hayvanlar üzerindeki etkilerini ortaya koyuyor. Çernobil’deki nükleer kazanın üzerinden 35 yıl geçmiş olsa da radyasyonun bitki ve hayvanları etkileme durumu devam ediyor. Bazı türler bölgeden uzaklaştırılırken, bazıları yeni türler olarak ortaya çıkmıştır.
Ukrayna Tabiat ve Çevre Koruma Bakanlığı tarafından yayımlanan raporlara göre, Çernobil bölgesindeki hayvan türlerinin sayısı 2018’den bu yana arttı. Yaban hayatın geri dönüşüyle birlikte, bölgede kurulan Çernobil Ekoloji Araştırma Merkezi (Chernobyl Ecological Centre) tarafından yapılan incelemelerde, bazı hayvanların sağlık durumlarında anormalliklere rastlandı. Araştırmalara göre, bölgedeki radyasyona bağlı olarak, bazı hayvanlarda daha fazla görülen kanser türleri tespit edildi.
Radyasyonun etkilerinin uzun yıllar devam edeceği ve bu etkilerin nesiller boyu süreceği öngörülüyor. Birçok araştırma, radyasyonun sadece bir nesil üzerindeki etkisinin hesaplanmasının yanıltıcı olabileceğini ortaya koyuyor. Çernobil’de yaşanan nükleer sızıntının ardından, 1996-2001 yılları arasında fareler üzerinde yapılan bir çalışmada, farelerin beyinlerinin gelişiminde farklılıklar tespit edildi. Bu fareler farklı radyasyon seviyelerine maruz bırakıldıktan sonra, bunların yavrularında da farklılıklar görüldü. Yani, birinci nesilde tespit edilemeyen etkiler, ikinci nesilde kendini gösterdi.
Czarnobyl24 isimli Twitter hesabında paylaşılan bir videoda, bölgede birçok nükleer reaktörün bulunmasına rağmen ihale sürecinin başlatıldığı ve yapımına başlanacağı duyuruldu. Tehlikeli bulunan bölgeye yatırım yapılacağına dair paylaşımların ardından da bölgeye ilişkin tartışmalar yeniden alevlendi. Paylaşılan videoda ihale sürecine ilişkin belgeler de yer aldı.
Belgede yer alan açıklamada “Çernobil Nükleer Güç Santrali’nin inşaat proje belgelerinin hazırlanması için; proje sanat eserlerinin korunması ve iyileştirilmesi kapsamında uluslararası sözleşmelere uyum sağlanması için sanat eserleri projesinin hazırlanması” ifadelerine yer verildi.
Çernobil’deki nükleer kazanın üzerinden 35 yıl geçmesi nedeniyle birçok kişi bu bölgenin yeniden gündeme gelmesini de doğal karşılıyor. Bu süreçte radyasyonun etkileri üzerine yapılan çalışmalar da dikkat çekiyor. Tüm dünya tarafından da merakla takip edilen bu çalışmalar; bölgedeki toprak, su, hayvan ve bitki radyasyonu üzerine yapılıyor. Bölgedeki araştırmaların tamamı, Ukrayna ve Beyaz Rusya’daki bilim insanları ile birlikte ABD, Avrupa ülkeleri ve Japonya’dan gelen uzmanların ortaklaşa yaptığı gözlemlerden oluşuyor.
Tüm bu araştırmaların gösterdiği sonuçlar; nükleer sızıntının ardından 35 yılda radyasyon seviyesinin düştüğü yönünde oldu. Ancak bazı bölgelerde hala ölçülenden daha fazla radyasyon var. Radyasyondan en çok etkilenen bölgelerden biri Pripyat şehri olarak gösteriliyor. Hayvanların sağlık durumlarına ilişkin yapılan incelemelerde ise genel olarak; farelerde solucan benzeri parazitlere rastlandığı ve bunun da onların gelişiminde gerilemeye neden olduğu tespit edildi.
Farelerde görülen bu parazitlerin, insan sağlığına da ciddi zararları olduğu biliniyor. Solucan paraziti olan bu madde; insanlar dahil birçok memelinin vücut ısılarından genç oranından yetişkin evresine geçen solucanlardaki önemli işlevleri bozuyor ve bağırsağın diğer bölgelerine yayılmasına neden oluyor. Biyomolekülleri ve metabolizmayı olumlu yönde etkileyen önemli proteinleri de dengelemiyor. Bu nedenle insanlarda ciddi sağlık problemlerine yol açıyor.
Bölgedeki toprak ve su kalitesiyle ilgili yapılan incelemelerde ise; topraktan ve sudan alınan örneklerde hala radyasyon bulunmaya devam ediyor. Ayrıca yine yapılan çalışmalarda; bazı bitkilerin etrafındaki radyasyonu emerken, bazıları sürdürülebilirliklerini bu şekilde sağlarken ağır metallerin bazılarını emerken bazılarını ise ememiyor.