Kanser, kedilerde en sık görülen hastalıkların başında gelir ve her kedi sahibi bu ihtimalle karşılaşabilir. Kedi kanseri hakkında bilinmesi gerekenleri, belirtilerini, nedenlerini ve tedavi yöntemlerini Veteriner İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Gökçe Bahar Akpınar anlatıyor.
Kedi Kanseri Nedir?
Kedi kanseri, kontrolsüz hücre bölünmesi ve gelişimi ile karakterize edilen, farklı organları ve sistemleri etkileyebilen malign tümörlerin varlığıdır. Kanserin yayılma şekline göre kedi kanseri türleri; primer tümör (ilk çıktığı organda) ve sekonder tümör (yayılım sonrası oluşan tümör) olarak ikiye ayrılır. Kedi kanserine genel olarak malign neoplazi veya kedi lökemisi de denir.
Kedilerde Kanserin Yayılma Şekleri
Kedilerde meydana gelen kanser, vücudun farklı yerlerinde çeşitli şekillerde yayılabilir. Bu yayılma şekilleri şunlardır:
- Invazyon yoluyla yayılma: Bu yayılma şekli, kanserli hücrelerin komşu dokuları ele geçirip invaze etmesiyle gerçekleşir. Bu tür bir yayılma genellikle lokal tümörle ilerleyen evrelerde görülür.
- Kan yoluyla yayılma: Kanserli hücrelerin kana karışarak vücudun farklı bölgelerine dağılmasıyla oluşan yayılma şeklidir. Bu yöntemle kanser hücreleri böbrekler, akciğerler veya kalp gibi uzak organlara ulaşabilir.
- Lif yollarıyla yayılma: Kanserli hücrelerin lenf sıvısıyla taşınarak vücudun farklı bölgelerine yayılması lifler aracılığıyla gerçekleşir. Bu tür bir yayılma, kedi lenfoma veya kedi bulaşıcı peritonit virüsü (FIP) gibi durumlarda sıkça görülür.
Kedilerde Kanserin Belirtileri Nelerdir?
Kedilerde kanserin belirtileri oldukça çeşitlidir ve farklı organ sistemlerini etkileyebilir. En yaygın görülen belirtiler şunlardır:
- Açıklanamayan kilo kaybı
- İştahsızlık veya yemek yememe
- Sürekli kusma
- Devamlı dişilerini gösterme veya salya akıtma
- Halsizlik
- Şişkinlik veya kütle hissi
- İdrar yapmada zorluk
- Dışkıda kan bulunması
Kedi Kanseri Evreleri Nelerdir?
Kedilerde kanser evrelemesi, tümörün büyüklüğü, yayılım durumu ve metastaz yapıp yapmadığına göre belirlenir. Genellikle üç evre söz konusudur:
- Kedi Kanserinin Birinci Evresi: Tümör küçük ve yayılmamıştır. Kanserli hücreler komşu dokulara invazyon yapmamaktadır.
- Kedi Kanserinin İkinci Evresi: Tümör büyümüştür ve komşu dokulara invazyon yapmaya başlamıştır. Bazı durumlarda lenf düğümlerine de yayılım gösterebilir.
- Kedi Kanserinin Üçüncü Evresi: Kanser vücudun birçok yerine yayılmıştır ve metastaz yapmıştır.
Kedilerde Kanserin Nedenleri
Kedi kanserinin kesin bir nedeni olmamakla birlikte bazı faktörler risk oluşturabilir. Kedi kanserinin olası nedenleri şunlardır:
- Yaş: Kedilerde kanser sıklığı arttıkça yaşa paralel olarak artış gösterir.
- Tütün: Kedilerin sigara içen kişilerin yanında uzun süre vakit geçirmeleri akciğer kanseri riskini artırdığı bilinmektedir.
- Güneş ışığı: Özellikle açık renk tüylü ve tüpsüz kedilerde aşırı güneş ışığına maruz kalma cilt kanseri riskini yükseltmektedir.
- Beslenme: Düşük kaliteli mamalardaki katkı maddeleri ve karbonhidratlar kedi kanseri riskini artırabilir. Ayrıca yetersiz beslenme de bağışıklık sistemini zayıflatarak riski yükseltebilir.
- Genetik: Bazı kedi ırkları genetik olarak daha yüksek kanser riskine sahip olabilir. Örneğin ABD curl ve sihamese kedilerde cilt tümörlerine daha sık rastlanır.
- Bulaşıcı hastalıklar: Kedi lösemisi virüsü (FeLV) ve kedi immün yetmezlik virüsü (FIV) gibi bulaşıcı hastalıklar da kanser riskini artıran etkenler arasında yer alır.
Kedilerde Kanserin Teşisi ve Tedavisi
Kedilerde kanser teşhisi, belirtilerin gözlemlenmesinin ardından veteriner hekim tarafından fiziki muayene ile konulur. Veteriner hekimler çeşitli testler isteyerek bu doğrultuda bir yol haritası çizerler.
Kedi Kanserinde Tanı Yöntemleri Nelerdir?
Kedi kanseri belirtilerinin gözlemlenmesi durumunda uygulanacak tanı yöntemleri şunlardır:
- Fiziki muayene
- Laboratuvar testleri (kan sayımı, biyokimya, idrar analizi vb.)
- Biyopsi: Şüpheli dokudan örnek alınması
- Röntgen: Akciğerler ve göğüs boşluğundaki olası kitlelerin incelenmesi
- Ultrasonografi: Karın bölgesindeki organların detaylı incelenmesi
- Bilgisayarlı tomografi (BT): Vücudun kesitler halinde incelenerek detaylı görüntüler elde edilmesi
- Manyetik rezonans görüntüleme (MR): Özellikle omurga ve beyin tümörlerinin incelenmesi
Tüm bu yöntemlerle kedide kanser olup olmadığının anlaşılmasının yanı sıra kanserin hangi tür olduğu ve evresi de belirlenir.
Kedi Kanseri Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Kedi kanseri tedavisi çeşitli yöntemlerle gerçekleştirilir. Kedi kanseri tedavi yöntemleri şunlardır:
- Cerrahi müdahale: Tümörün fiziksel olarak çıkarılması işlemi uygulanabilir.
- Kemoterapi: Kanser hücrelerinin çoğalmasını engelleyen ilaçlar kullanılarak tedavi yöntemi uygulanır.
- Ilımlı bakı tedavisi: Kanseri tamamen ortadan kaldırmak mümkün olmadığında yaşam kalitesini artırmaya yönelik ilaçlar ve destekler sağlanabilir.
Kedilerde Kanserden Korunma Yöntemleri
Kedi kanseri oluşumunu engellemek mümkün olmasa da riskini azaltmak için bazı önlemler alınabilir. Kedi kanserinden korunma yöntemleri şunlardır:
- Dengeli beslenme: Kedilerin dengeli ve yeterli beslenmesi bağışıklık sistemini güçlendirir.
- Düzenli veteriner kontrolleri: Kedilerin sağlık durumlarının düzenli olarak takip edilmesi olası hastalıkların erken teşhisini sağlar.
- Sterilizasyon: Kedilerin erken dönemde kısırlaştırılması üreme organlarına bağlı bazı kanser türlerinin riskini azaltır.
- Aşırı güneş ışığından koruma: Özellikle açık renk tüylü ve tüpsüz kedilerin aşırı güneş ışığına maruz kalması cilt kanseri riskini artırdığı için dikkat edilmelidir.
- Tütün dumanından uzak tutma: Kedilerin sigara içen kişilerin yanında fazla zaman geçirmemesi akciğer kanseri riskini azaltır.