Kuduz, her yaştan, her sosyo-ekonomik seviyeden, her cins ve karakterdeki hayvanın başına gelebilecek bir hastalıktır. Birçok ülkede yaygın olmamakla beraber, bazı ülkelerde hala endemik olarak varlığını sürdüren kuduz, insanlara ve diğer hayvanlara çok kolay bulaşabilen bir zoonoz hastalığıdır. Tüm bunların yanında, hayvan sağlığı ve insan sağlığını tehdit eden bu hastalığın en önemli özelliklerinden biri de önlenebilir olmasıdır.
Kedilerde Kuduz Nedir?
Kuduz, kıvrımlı (sarmal) şekilli RNA içeren Rhabdoviridae ailesinden Lyssavirus cinsinde bir virüsle meydana gelen, akut seyirli ve ölümcül zoonoz bir viral hastalıktır. Kuduz virüsü, enfekte hayvanın ısırması sonucu ya da enfekte bir hayvanın salyalarının direkt olarak insanın ya da başka bir hayvanın açık yarasına temas etmesi sonucu bulaşır. Kuduzun en önemli özelliği, bilincin yerinde olmaması durumunda dahi tedavi edilebilen tek zoonoz hastalık olmasıdır.
Kedilerde Kuduzun Belirtileri Nelerdir?
Kuduz belirtileri, hastalığın evresine göre farklılıklar gösterebilir. Kuduz virüsünün vücuda girmesinden sonra omurilik ve beyne kadar ulaşana kadar geçen süreye incubation (kuluçka) süresi denir. Kuluçka süresi genellikle 2-3 hafta olmakla beraber, bazen birkaç aya hatta nadir durumlarda bir yıla kadar da uzayabilir.
Kedilerde kuduz belirtileri, sinir sistemi bozukluklarının genel belirtileri olan aksaklıklar ve davranış değişiklikleri ile seyredebilir. İlk dönem belirtileri iştahsızlık, yemeği reddetme, ruh halinde ani değişiklikler, huysuzlaşma, aşırı tükürük salgılama ve çıldırma (agresif) halleri olarak görülebilir. Daha ileri dönemlerde ise genel olarak vücudun herhangi bir yerinde kasılmalar, titremeler, nöbetler görülebilir ve bunlara ek olarak kuduzlu kedilerde aşırı tükürük salgılanması ve yutkunma güçlüğü gibi belirtiler de seyredebilir.
Kuduzlu kedi kesin tanısı ancak otopsi ile konulabilmektedir. Kuduz şüphesi bulunan bir hayvan teşhis edilemeyerek yaşamaya devam etmesi durumunda insan sağlığı için tehdit oluşturmaya devam edecek; ancak kuduz tanısı konulan bir kedi tüm dünyada geçerliliği olan yasalar çerçevesinde itlaf edilecektir.
Kedilerde Kuduz Nasıl Tedavi Edilir?
Kuduzun tedavisi yoktur. Kuduz şüphesi bulunan bir kedi, tanı konulana kadar yaşamaya devam etmesi durumunda itlaf edilecektir. Kedilerin kuduz aşısı vardır ve bu aşılama rutin olarak yapılmalıdır.
Kedilerde Kuduz Aşısı
Kuduz aşısı, veteriner hekim tarafından uygulanmak üzere hazır single veya multidose ampullerde temin edilebilir. İyi bir aşılamadan sonra kuduzdan 1 yıl boyunca korunma sağlanır. Aşının etkinliği aşının uygulanma şekline (kas içi veya deri altı) doza (single veya multidose) ve aşının etkinliğine göre değişkenlik gösterebilir. Bu yüzden veteriner hekiminin önerdiği sıklıkta yeniden aşılanmak önemlidir.
Evcil Kedilerde Kuduz Aşısı Uygulaması
Evcil kedilerde kuduz aşısı uygulanabilir. Uygulama sonrası kedilerde aşının içeriğine bağlı olarak hafif ateş, iştahsızlık ve yorgunluk görülebilir. Bunlar kedinin bağışıklık sisteminin aşıya yanıt verdiğini gösteren normal reaksiyonlardır. Nadir durumlarda aşı uygulama bölgesinde şişlik, kaşıntı veya hassasiyet gibi lokal reaksiyonlar da gözlemlenebilir. Çok nadir vakalarda ise aşılara karşı anaflaktik reaksiyon gelişebilir. Bu yüzden aşılamanın veteriner sağlık kuruluşlarında yapılması önemlidir.
Kuduz Belirtileri Gördüm Ne Yapmalıyım?
Bu durumda mutlaka bir veteriner sağlık kuruluşuna başvurmanız gerekmektedir. Veteriner hekim tarafından yapılacak muayene sonrası kuduz tanısı konulması durumunda yasalar çerçevesinde hareket edilecektir.
Kuduz Kedi Nasıl Anlaşılır?
Kedilerde kuduz virüsünün bulaşmasından sonraki ilk belirtiler yemeği reddetme, ruh halinde değişiklikler, aggresif davranışlar ve aşırı salya akmasıdır. Bu belirtiler ancak kesin otopsi ile doğrulanabilen kadavradan sonra anlaşılabilir.