Kortizon nedir? Kortizon, adrenal bezlerin ürettiği stres hormonlarından biridir. Vücudun farklı bölümlerinde etkin bir şekilde görev alır. Vücuttaki iltihaplanmayı azaltır, bağışıklık sistemini baskılar, kan şekerini yükseltir ve kolesterol üretimini arttırır. Kortizonu ilaçlar yoluyla almak da mümkündür. Bu ilaçlar, kortizonu vücutta doğal olarak üretilenlerden çok daha yüksek miktarda içerir. İlaçlar sayesinde vücutta meydana gelen aşırı iltihaplanmalar, ödem ve şişlikler de azaltılabilir.
Kortizon ne için kullanılır? Kortizon vücuttaki iltihaplanmayı azaltır, bağışıklık sistemini baskılar ve alerjik reaksiyonları yatıştırır. Bu sebeple kortizona ihtiyaç duyulan bazı rahatsızlıklar şunlardır:
- Otoimmün hastalıklar (lupus ve romatoid artrit gibi)
- Kronik inflamatuar hastalıklar (astım ve iltihaplı bağırsak hastalığı gibi)
- Alerjik reaksiyonlar (ürtiker ve anaflaksi gibi)
- Şok ve travma
- Bazı kanser türleri (lenfoma ve lösemi gibi)
- Hormonal bozukluklar (Addison hastalığı gibi)
Kortizonun yan etkileri nelerdir? Doktor tavsiyesi olmadan kortizon kullanılmamalıdır. Uzun süreli kortizon kullanımı bazı yan etkilere sebep olabilir. Bu yan etkiler şunlardır:
- Aşırı kilo alma
- Yüksek tansiyon
- Yüksek kan şekeri
- Zayıf kaslar
- Kalp atış hızında artış
- Karaciğer yağlanması
- Uyku sorunları
- Mide problemleri
- osteoporoz
Ayrıca kortizon kullanılan dönemlerde aşırı hassasiyet ve hassas mukoza tabakaları sebebiyle enfeksiyon kapma riski de artar. Ayrıca kısa süreli kullanımda bile kortizonun yan etkilerinden biri ruhsal değişimlerdir. Agresiflik, sinirlilik ve depresyon kortizonu ilaç olarak kullanan kişilerde görülebilir.
Kortizon yan etkileri ne zaman geçer? Kortizonun vücutta bıraktığı yan etkilerin geçme süresi kullanılan doza bağlıdır. Kullanılan yüksek dozlar vücuttan daha uzun sürede atılır. Bu sebeple vücuttaki yan etkiler de geçmesi uzun sürebilir.
Kortizon kullanınca su mu tutulur? Kortizon kullanımı vücutta su tutulmasına sebep olabilir. Vücutta meydana gelen ödemler, böbreklerin fazla sodyum tutmasına ve fazladan sıvı birikmesine sebep olabilir. Ödemin etkileri ise vücudun farklı bölümlerinde hissedilebilir. Vücutta meydana gelen ödem sebebiyle el bileklerinin ve ayak bileklerinin şişmesi en çok hissedilen etkilerden biridir.
Kortizon kullanınca nasıl beslenilmeli? Kortizon kullanımı metabolizma hızını artırdığı için kilo almak da daha kolay hale gelir. Bu nedenle kortizon kullanan kişiler kilo almamak için sağlıklı beslenmelidir. Ayrıca kortizon kullanımı ödem nedeniyle şişkinlik hissi yaratır. Bu sebeple sodyum oranı düşük gıdaların tüketilmesi gerekir. Vücutta sodyum oranının yüksek olması yüksek tansiyona neden olabilir. Ayrıca kortizon kullanımına bağlı olarak vücutta kemik erimesi de meydana gelebilir. Bu nedenle süt ve süt ürünleri bolca tüketilmelidir.
Ayrıca kortizon kullanımı yüksek kan şekerine neden olabilir. Bu sebeple şeker oranı yüksek besinler tüketilmemelidir. Kortizon kullanan kişilerin günde en az 8 bardak su tüketmesi gerekir.
Kortizon kullanırken neler yenmeli? Kortizon kullanan kişiler düşük sodyum içeren besinler tercih etmelidir. Taze sebze ve meyveler, tam tahıllı ekmek, pirinç ve makarna gibi besinler sodyum oranı düşük olduğu için tercih edilebilir.
Kortizondan sonra vücut nasıl eski haline döner? Kortizonun vücutta bıraktığı yan etkiler doza bağlıdır. Kortizonu yüksek dozlarda kullanan kişilerde yan etkiler geçmeden önce bir süre daha beklemek gerekir.