Kuduz, enfekte bir hayvanın ısırması, kuduz virüsü taşıyan bir hayvanın tükürük ve salyalarının bir yara içine girmesi ya da enfekte hayvan ile temas sonrası mikrop kapılması sonucunda oluşan viral bir hastalıktır. Bu hastalığın tanısı konulduğunda tedavi mümkün olmayabilir.
Kuduz Nedir?
Kuduz, merkezi sinir sistemını etkileyen ve hayvanlardan insanlara bulaşabilen viral bir hastalıktır. Kuduz, Rhabdoviridae ailesinden Lyssavirus cinsine ait bir RNA virüsü olan Lyssavirüs ile oluşur. Kuduz hayvanların ısırması ya da tükürüğünün temas etmesiyle insanlara bulaşan bu hastalık, zamanında müdahale edilmediğinde ölümcül olabilir. Kuduz, özellikle gelişmekte olan ülkelerde yaygın olarak görülür. Her yıl yaklaşık 60.000 kişi kuduzdan hayatını kaybetmektedir. Bu ölümlerin büyük bir kısmı Afrika ve Asya ülkelerinde yaşanmaktadır.
Kuduz Belirtileri Nelerdir?
Kuduz belirtileri, kuduz virüsüne maruz kalındıktan sonra bulaşma (inkübasyon) sürecinin tamamlanmasının ardından başlar. Kuduz belirtileri genel olarak ateş, baş ağrısı, iştahsızlık ve mide bulantısı gibi grip benzeri semptomlarla başlar. Kuduz belirtileri şunları içerir:
- Ateş
- Baş ağrısı
- İştahsızlık
- Mide bulantısı
- Sinir sistemının etkilenmesiyle birlikte korku hissi, huzursuzluk, ajitasyon
- Enfekte bölgeyi hareket ettirme ya da soğuk rüzgarın esmesiyle ağrı
- Uyuşma, karıncalanma ya da enfekte bölgeyi hareket ettirememe hissi
- Özellikle su gibi sıvılara karşı aşırı korku (hidrofobi)
- Ağzı açmada zorluk ve aşırı tükürük salınımı
Birçok kişide kuduz hastalığının ilerlemesiyle birlikte bu semptomlara ek olarak bilinç bulanıklığı ve nörolojik problemler görülebilir. Kuduz hastalığı tedavi edilmezse ilerleyerek koma evresine geçebilir ve ardından hayatını kaybedebilir.
Kuduz Nasıl Bulaşır?
Kuduz virüsü bulaşmış olan bir hayvan tarafından ısırılmak ya da enfekte bir hayvanın tükürüğünün temas ettiği bir yara içine girmesi kuduz virüsünün bulaşmasına neden olabilir. Ayrıca nadir olmakla birlikte hava yoluyla bulaşma da mümkündür. Bir laboratuvar ortamında çalışan kişilerde kuduz hastalığının görülme sıklığını arttırmak amacıyla hava yoluyla bulaşmaya karşı önlem alınması tavsiye edilir.
Kuduz Hayvanlar Hangi Hayvanlardır?
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından yayımlanan verilere göre kuduzun en sık görüldüğü hayvanlar köpekler ve yarasalardır. Kuduz olan bir köpeğin ısırması ya da teması sonucunda kuduz virüsü insana bulaşabilir. Buna ek olarak yarasalar da kuduzun önemli taşıyıcıları arasında yer alır. Özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşayan insanlar için büyük risk oluştururlar. Kuduz virüsünün bulaşmasına neden olabilecek diğer hayvanlar ise vahşi etçiller familyasından olan rakun, çakallar ve porsuklardır.
Kuduz Tanısı Nasıl Konulur?
Kuduz tanısı konulabilmesi için öncelikle belirtilerin gözlemlenmesi ve akabinde gerekli laboratuvar testlerinin gerçekleştirilmesi gerekir. Kuduz tanısının konulabilmesi için belirli testlerin gerçekleştirilmesi şarttır. Bu testler ancak enfekte hayvanın merkezi sinir sistemından (beyin) doku örneği alınmasıyla mümkün olabilir. Bu nedenle kuduz tanısının kesin olarak konulabilmesi için öldürülmüş ya da tedavi edilmemiş bir hayvanın beyin dokusunun incelenmesi gerekir.
Kuduz Aşısı Nasıldır?
Kuduz aşısı, kuduz virüsüne maruz kalan kişiler veya önceden olmayan ama rabid bir hayvanla temastan sonra aşılama yapılan kişilere uygulanmaktadır. Rabies adı verilen bu aşı intramüsküler yolla vücuda üç doza kadar uygulanabilir. Kuduz virüsü ile temas halinde olmayan kişiler için de aşılama mümkündür. Rabies aşısı gebelik döneminde de güvenle uygulanabilir. Kuduz aşısı yan etkileri arasında enjeksiyon bölgesinde ağrı, şişlik ve kızarıklık gözlemlenebilir. Bunların yanı sıra ateş, baş ağrısı ve kas ağrıları gibi hafif semptomlar ortaya çıkabilir. Nadir olmakla birlikte ciddi alerjik reaksiyonlarda meydana gelebilir.
Kuduz Tedavisi Nasıldır?
Kuduz tedavisi, kuduz virüsüne maruz kalındığında erken dönemde uygulanabilmesi şartıyla mümkündür. Kuduz aşısı ile birlikte bağışıklığı güçlendiren kuduz immünoglobulini (HRIG) uygulaması yapılmasıyla kuduz hastalığından korunmak mümkün olabilir. Kuduz tedavisi için aşağıdaki yöntemler uygulanabilir:
- Ağızdan alınan veya damar içine uygulanan steroidler
- Ağrı yönetimi için ilaçlar
- Nausea için ilaçlar
Buna ek olarak kuduz tanısı konulduğu takdirde hastanede yatış gerekebilir. Kuduz tedavisi erken dönemlerde başlamadığında komplikasyon oluşması ihtimali yüksektir.
Kuduz Aşısı Fiyatları 2023
Kuduz aşısı fiyatları 2023 yılında değişkenlik göstermektedir. Kuduz aşısı fiyatlarını etkileyen faktörler şunlardır:
- Aşının markası
- Aşının uygulandığı sağlık kuruluşu (özel hastane, devlet hastanesi vb.)
2023 yılı için kuduz aşısı fiyatları aşağıdaki gibidir:
- Kuduz Aşısı: 1.500 TL – 1.800 TL (marka ve sağlık kuruluşuna göre değişkenlik gösterir)
- Özel Sağlık Kuruluşlarında: 3.000 TL – 4.000 TL (tüm dozlar dahil)
Not: Fiyatlar bilgi alma tarihine bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Kuduz İnsana Bulaşır mı?
Evet, kuduz hayvanlardan insanlara bulaşabilir. Ancak gerekli önlemler alındığında kuduzdan korunmak mümkündür. Ayrıca her hayvanla temasta kuduz riski bulunmamaktadır.