Lutein ve zeaksantin, bitkilerde doğal olarak bulunan karotenoid pigmentlerdir. Lutein, özellikle göz sağlığına iyi geldiği bilindiği için sıklıkla takviye formunda kullanılır. Lutein ve zeaksantin takviyeleri göz yorgunluğunu azaltmak ve göz sağlığını desteklemek için kullanılır. Bu takviyelerin normalde yan etkisi olmamakla birlikte, uzun süre ve fazla miktarda kullanılması bazı yan etkilere neden olabilir. Bu yazımızda lutein ve zeaksantin yan etkileri ve dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgiler bulabilirsiniz.
Lutein ve Zeaksantin Nedir, Faydaları Nelerdir?
Lutein ve zeaksantin, yeşil yapraklı sebzelerde, mısırda, yumurtada ve meyvelerde bulunan doğal karotenoid bileşikleridir. Lutein, insan gözünde sarı nokta (makula) bölgesinde yüksek oranda bulunur ve bu bölgenin sağlığını destekler. Zeaksantin ise makulanın lutein ile komşu olan retinanın bir başka karotenoid bileşiğidir. Lutein ve zeaksantin, ultraviyole ışınlarının zararlı etkilerinden koruyarak katarakt, makula dejenerasyonu gibi göz hastalıklarına karşı koruma sağlar. Bununla birlikte gözlerdeki stres sonucunda oluşan yorgunluk ve rahatsızlığı azaltmaya yardımcı olur.
Lutein ve zeaksantinin diğer faydaları şunlardır:
- Lutein ve zeaksantin ciltte kolajen üretimini arttırır, cildin elastikiyetini yükseltir.
- Güneş ışınlarının zararlı etkilerine karşı cildi korur.
- Cildin yaşlanmasını geciktirir, kırışıklıkların azalmasına yardımcı olur.
- Kanserojen etkilerinden dolayı beslenmede eksik olan amino asitlerin metabolizmasını engelleyerek vücutta kanser oluşumunu azaltır.
- Yüksek kolesterol ve trigliserid seviyelerini düşürerek kalp ve damar sağlığını korur.
- Lutein ve zeaksantin içeren gıdalar tüketmek tokluk hissini artırdığı için kilo kontrolüne yardımcı olabilir.
Lutein Takviyesi Ne İşe Yarar?
Lutein takviyesi genellikle göz sağlığını desteklemek için kullanılır. Bu takviyeler özellikle bilgisayar, telefon gibi dijital ekranlar nedeniyle gözlerde oluşan yorgunluk ve rahatsızlığı azaltmaya yardımcı olur. Bununla birlikte güneş ışığının ultraviyole ışınlarının göz sağlığı üzerindeki zararlı etkilerini azaltır.
Lutein takviyesi yaşa bağlı makula dejenerasyonu (AMD) olarak adlandırılan görme bozukluklarını önlemeye yardımcı olabilir. AMD, özellikle yaşlı bireylerde ortaya çıkan merkezi görme kaybıdır.
Bunların yanı sıra lutein takviyesinin diğer faydaları şunlardır:
- Gözlerde oluşan kuruluk hissini azaltmak
- Katarakt riskini azaltmak
- Retina sağlığını desteklemek
- Uyku kalitesini iyileştirmek
- Göz tansiyonunu düşürmek
- Alzheimer hastalığı riskini azaltmak
- Ruh halini iyileştirerek depresyon belirtilerini azaltmak
Lutein Takviyesinin Yan Etkileri Nelerdir?
Lutein takviyesi göz yorgunluğunu azaltmak ve genel olarak göz sağlığını desteklemek için kullanılır. Bu takviyelerin normalde yan etkisi olmamakla birlikte, uzun süre kullanılması bazı yan etkilere neden olabilir.
Lutein takviyesi kullanımı ile ilgili bazı potansiyel yan etkiler şunlardır:
- Mide bulantısı
- İshal
- Karaciğer enzimlerinde artış (ALP değeri yükselmesi)
- Alerjik reaksiyonlar (cilt döküntüsü, kaşıntı)
- Cilt renginde sararma (iktire)
- Kan şekerinde düşüş (hipoglisemi)
Bazı çalışmalar luteinin yanı sıra zeaksantinin de prostat kanseri riskini arttırabileceğini göstermektedir. Ancak luteinin bu riski arttırıp arttırmadığına dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır.
Lutein Takviyesi Nasıl Kullanılmalı?
Lutein takviyesinin günde en fazla 20 mg olarak kullanılması önerilir. Göz sağlığını desteklemek için genellikle günde bir kez alınması yeterlidir. Ancak hangi takviyenin ne kadar alınması gerektiğine mutlaka bir uzmana danışılmalıdır.
Lutein yan etki ihtimali çok düşük olan bir takviye olduğu için hamilelik döneminde de kullanılabilir. Ancak yine de lutein kullanımının hamilelikte güvenli olup olmadığı konusunda yeterli bilimsel çalışma bulunmadığından mutlaka bir uzmana danışılması gerekir.