Bilindiği üzere, ülkemiz sokak hayvanları konusunda maalesef yeterli hukuki düzenlemeye sahip değildir. Bu konuda Avrupa Konseyi tarafından hazırlanan Tavsiye Kararı ve Avrupa Hayvanları Koruma Konvansiyonu’nun hükümleri dahi iç hukukumuz açısından bağlayıcı değildir. Bu sebeple, sokak hayvanlarının korunmasına yönelik bir düzenleme yapılması uzun zamandır beklenen bir ihtiyaçtır.
Hazırlanan Sokak Hayvanları Kanunu Taslağı ile, ülkemizde ilk kez bir sokak hayvanları yasası çıkarılması hedeflenmektedir. Bu taslak ile, sokak hayvanlarının korunması ve bakımı konusunda kapsamlı bir düzenleme yapılması planlanmaktadır. Böylece, hem sokak hayvanlarının daha iyi koşullarda yaşaması sağlanacak hem de toplumsal bilinç ve sorumluluk artırılacaktır.
Kanun taslağının amacı şu şekilde belirlenmiştir:
“Bu Kanunun amacı, sahipsiz ve sokakta yaşayan hayvanların korunması, bakım ve beslenmelerinin sağlanması, üremelerinin kontrol altına alınması ve toplumda hayvan sevgisinin aşılanması için alınacak tedbirler ile ilgili usul ve esasları düzenlemektir.”
Kanun taslağında bazı tanımlar yapılmıştır. Bunlar;
- Sahipsiz hayvan: “sahibi bulunmayan veya terkedilmiş” hayvanları ifade etmektedir.
- Sokak hayvanı: “insanlara zarar vermeyen” ve “insanlar tarafından beslenmeyecek şekilde yollarda, açık alanlarda yaşayan” hayvanlardır. Bu tanımlar üzerinden sokak hayvanları, insanlara zarar vermeyen ve beslenmeyecek şekilde açıkta yaşayan sahipsiz hayvanlar olarak ifade edilebilir.
Sokak hayvanlarının üremesinin kontrol altına alınması:
Taslağın 4. Maddesinde “sahipsiz ve sokakta yaşayan hayvanların üremelerinin kontrol altına alınması” konusu ele alınmıştır. Bu maddeye göre, “sahipsiz ve sokakta yaşayan hayvanların kısırlaştırılması” esasıyla hareket edilecektir.
Kısırlaştırma işlemi, hayvanların üremesini engelleyen cerrahi bir operasyondur. Bu operasyon sayesinde, sokak hayvanlarının istenmeyen yavrularının dünyaya gelmesi engellenir. Dolayısıyla, sokak hayvanı popülasyonunun kontrol altına alınmasında kısırlaştırma önemli bir rol oynar.
Taslakta “kısırlaştırma” ifadesinin yer alması, bu işlemin ne denli öneme sahip olduğunu ve sokak hayvanlarının yaşam kalitesini artırmak için nasıl bir yaklaşım benimseneceğini göstermektedir. Kısırlaştırma sayesinde, sokak hayvanlarının bakım ve beslenme ihtiyaçları daha sınırlı olacaktır. Ayrıca, aşırı popülasyonun önlenmesiyle birlikte sokaklarda daha az hayvanın bulunması sağlanacak ve bu durum diğer canlılarla paylaşılmayan kaynakların daha adil kullanımını destekleyecektir.
Toplumda Hayvan Sevgisinin Aşılınması:
Taslağın amaçlar bölümünde, “toplumda hayvan sevgisinin aşılanması” da hedefler arasında yer almaktadır. Bu hedef doğrultusunda çeşitli projeler ve etkinlikler planlanmaktadır.
Hayvan sevgisinin aşılanması için öncelikle eğitim çalışmalarına önem verilecektir. Okullarda ve diğer eğitim kurumlarında, hayvanlara karşı sevgi ve saygıyı teşvik eden programlar uygulanacaktır. Ayrıca, halk eğitim kursları ve seminerler düzenlenerek, toplum genelinde hayvan sevgisinin önemi vurgulanacaktır.
Bunun yanı sıra, medya ve sosyal medya kanallarında hayvan sevgisini teşvik eden kampanyalar düzenlenecektir. Ünlü isimlerin ve etkili kişilerin katılımıyla yapılan bu kampanyalar, geniş kitlelere ulaşarak hayvan sevgisinin yayılmasına katkı sağlayacaktır.
Taslakta belirtilen bu hedefler doğrultusunda, “hayvan sevgisi” kavramının sadece bir duygudan öteye geçerek toplumsal bir bilinç haline gelmesi amaçlanmaktadır. Bu sayede, hem sokak hayvanlarının daha iyi koşullarda yaşaması sağlanacak hem de toplumda genel bir hayvan sevgisi ve saygısı kültürü oluşturulacaktır.
Düzenlemelerin Etkisi
Taslağın hazırlanması sürecinde, mevcut mevzuatın incelenmesi ve Avrupa normlarına uyum sağlanması hedeflenmiştir. Bu sayede, hem uluslararası standartlara uygun bir düzenleme yapılacak hem de mevcut boşlukların giderilmesi sağlanacaktır.
Mevcut mevzuatta yaşanan sorunlar, sokak hayvanları için büyük tehlikeler oluşturmuştur. Örneğin, bazı bölgelerde aşırı popülasyonun oluşması nedeniyle sokak hayvanlarına zarar verilmesi sıkça karşılaşılan bir durumdur. Bu taslak ile cezaların artırılması ve koruma önlemlerinin güçlendirilmesi sağlanacak, böylece mevcut sorunların üstesinden gelinerek daha güvenli bir ortam oluşturulacaktır.
İçeriğin Kapsamı
Taslak kanun metni içerisinde detaylı düzenlemeler bulunmaktadır. Bu maddeler aracılığıyla sahipsiz ve sokakta yaşayan hayvanların korunması, bakımı, beslenmesi, kısırlaştırılması, aşılama ve kaydedilmesi gibi konular detaylı bir şekilde ele alınmaktadır.
Örneğin, taslakta yer alan maddelere göre belediyelere çeşitli görevler verilmiş olup bu görevler kapsamında sahipsiz hayvanların bakımını üstlenmeleri istenmektedir. Ayrıca, özel veteriner kliniklerine de sorumluluklar verilerek sahipsiz hayvanların sağlık kontrollerinin yapılması teşvik edilmektedir.
Bu detaylı düzenlemeler sayesinde taslak kanunun kapsamı oldukça genişletilmiştir. Böylece, sokak hayvanlarının korunması ve bakımı konusunda bütüncül bir yaklaşım benimsenmiş olur.
Belediyelere Verilen Görevler
Kanun taslağının 6. maddesinde belediyelere önemli görevler verilmiştir. Bu maddelere göre, belediyeler sahipsiz hayvanlar için çeşitli sorumluluklar üstleneceklerdir.
- Belediyeler, kendi sınırları içerisindeki sahipsiz hayvanların bakımını üstlenmek zorundadır.
- Ayrıca, belediyelere ait barınaklarda bu hayvanların barınmaları sağlanacak ve gerekli sağlık kontrolleri yapılacaktır.
- Belediyeler ayrıca sahipsiz hayvanlar için mama ve su kapları yerleştirilmesi gibi ek önlemler alarak onların beslenme ihtiyaçlarını karşılayacaklardır.
Bu düzenlemeler sayesinde belediyeler aktif rol alarak sahipsiz hayvanların korunması ve bakımıyla ilgilenmek zorunda kalacaklardır. Bu sayede hem sokak hayvanlarının yaşam kalitesi artacak hem de toplumsal sorumluluk bilinci güçlendirilecektir.
Veteriner Kliniklerine Yüklenen Sorumluluklar
Taslak kanunda özel veteriner kliniklerine de bazı sorumluluklar verilmiştir. Bu düzenlemelere göre;
- Özel veteriner klinikleri, kendilerine getirilen sahipsiz veya yaralı herhangi bir hayvanı kabul etmek zorundadır.
- Kabul ettikleri bu hayvanların ilk müdahalelerini yapacak ve gereken tıbbi bakımı sağlamakla yükümlüdürler.
- Ayrıca, bu klinikler sahipsiz hayvanlara yapılan bu müdahale ve bakım masraflarını belediyelerden talep edebileceklerdir.
Bu düzenlemeler sayesinde özel veteriner klinikleri aktif rol alarak sahipsiz hayvanların sağlık ihtiyaçlarını karşılamak zorunda kalacaklardır. Bu sayede sokak hayvanlarının daha iyi koşullarda yaşaması sağlanacak ve onların sağlık hizmetlerine erişimi güvence altına alınacaktır.
Hayvan Barınaklarına Yönelik Standartlar
Taslak kanunda barınaklara yönelik bazı standartlar belirlenmiştir. Bu maddelere göre;
- Barınaklar, “ilgili bakanlık” tarafından belirlenen standartlara uygun olarak faaliyet göstermek zorundadır.
- Barınakta çalışan personelin eğitimi de yine ilgili bakanlık tarafından belirlenecek kurallara göre sağlanacaktır.
Bu düzenlemeler sayesinde barınaklarda hijyenik koşulların sağlanması ve çalışan personelin yeterli bilgi ve eğitime sahip olması güvence altına alınacaktır. Böylece sahipsiz ve sokakta yaşayan hayvanların daha sağlıklı koşullarda yaşaması mümkün olacaktır.
Kısırlaştırma Prosedürü
Taslak kanun maddelerine göre kısırlaştırma işlemi şu şekilde gerçekleştirilecektir:
- Kısırlaştırma işlemi yalnızca “belediye veya ilgili bakanlığın izniyle açılmış kısırlaştırma merkezleri”nde yapılabilecektir.
- Bu merkezlerde gerekli ekipman ve malzeme temin edilerek steril koşullarda operasyon gerçekleştirilecektir.
- Ayrıca, kısırlaştırma işlemini gerçekleştiren kişilerin de gerekli eğitimi almış veteriner hekim olması şartı aranacaktır.
Bu düzenleme sayesinde kısırlaştırma işlemi daha güvenli ve etkili bir şekilde yapılacaktır. Ayrıca, yetkisiz kişilerin veya ekipman olmadan kısırlaştırma işlemi yapmasının önüne geçilmiş olacaktır. Bu sayede sokak hayvanlarının sağlık riskleri minimize edilecek ve kısırlaştırma süreci daha başarılı bir şekilde yürütülecektir.
Aşılama Prosedürü
Taslak kanun maddelerine göre aşılama işlemi şu şekilde gerçekleştirilecektir:
- Aşılama işlemi sadece “belediye veya ilgili bakanlığın izniyle açılmış aşılama merkezlerinde” yapılabilecektir.
- Buralarda gerekli malzeme ve ekipman temin edilerek steril koşullarda aşılama işlemi gerçekleştirilecektir.
- Ayrıca aşılama işlemini gerçekleştiren kişilerin de yeterli bilgiye sahip veteriner hekim olması şartı aranacaktır.
Bu düzenleme sayesinde aşılama işlemi daha güvenli ve etkili bir şekilde yapılacaktır. Belediyelere veya ilgili bakanlığa bağlı olarak açılan merkezlerde yapılan aşılama ile sokak hayvanlarının sağlık riskleri minimize edilecek ve bulaşıcı hastalıkların yayılması engellenecektir.
Kayıt Prosedürü
Taslak kanuna göre kayıt süreci şu şekilde işleyecektir:
- Kayıt işlemi “ilgili bakanlığın belirleyeceği kayıt sisteminde” yapılacaktır.
- Bu kayıt sisteminin nasıl işleyeceği ve hangi detayları içereceği ilgili bakanlık tarafından belirlenecektir.
Bu düzenleme sayesinde kayıt süreci daha sistematik ve güvenilir bir şekilde yürütülecektir. Kayıt sisteminin detayları belirlendikten sonra, sahipsiz ve sokakta yaşayan hayvanlar kolaylıkla kaydedilebilecek ve takip edilebilecektir. Bu sayede kaybolan veya terk edilen hayvanların sahiplerine ulaşılması da mümkün olacaktır.