Aşılama, bulaşıcı hastalıkların yayılmasını önlemenin en etkili yollarından biridir. Aşılar, bağışıklık sistemini hastalığa neden olabilecek virüslere veya bakterilere karşı korumak için zayıflatılmış veya öldürülmüş versiyonlarını, parçalarını veya benzerlerini kullanır. Aşılama sayesinde bağışıklık sistemi bu mikroplarla savaşmayı öğrenir ve gelecekte karşılaştığında daha hızlı tepki verir.
Her aşıda olduğu gibi aşının vücuda girmesiyle beraber bazı yan etkileri meydana gelebilir. Çoğu aşının yan etkisi hafif ve geçicidir. Aşının yan etkileri genellikle aşı olan kişinin bağışıklık sisteminin aşıya tepki verdiğini gösterir. Bu, bağışıklık sisteminin güçlendiği ve vücudu gelecekte hastalıklara karşı daha iyi savunabileceği anlamına gelir. Ancak, bazı durumlarda, aşının yan etkileri daha ciddi olabilir. Bu nedenle, aşılama öncesi ve sonrası sağlık uzmanınızla iletişimde kalmanız önemlidir.
Bu yazımızda sizlere aşıların yan etkilerinden ve nelere dikkat etmeniz gerektiğinden bahsedeceğiz.
Aşı Yan Etkileri Nelerdir?
Aşılama sırasında ya da sonrasında vücudun aşıya verdiği tepkiye bağlı olarak bazı yan etkiler görülebilir. Aşıların yan etkileri, aşının içerdiği bileşenlere bağlı olarak değişebilir ve kişiden kişiye farklılık gösterebilir.
Genel olarak aşıların yaygın yan etkileri şunlardır:
- Yorgunluk
- Ateş
- Baş ağrısı
- Kas ağrıları
- Eklem ağrıları
- Şişlik
- Kızarıklık
- Hassasiyet
Bu belirtiler genellikle hafif seyreder ve kısa süre içerisinde kendiliğinden geçer. Bununla birlikte, aşılamadan sonra bazı kişilerde daha ciddi yan etkiler de meydana gelebilir ancak bu durum oldukça nadirdir. Daha ciddi yan etkiler arasında alerjik reaksiyonlar (örneğin anafilaksi), nöbetler veya Guillain-Barré sendromu gibi sinir sistemi rahatsızlıkları yer alabilir.
Aşılarda görülen yaygın ve ciddi yan etkiler şu şekilde sıralanabilir:
- Düşük ateş
- Halsizlik
- Ateş
- İrritabilite
- Baş ağrısı
- Mide bulantısı
- Kas ve eklem ağrıları
- Şişme, sertleşme, kızarma veya hassasiyet aşı yapılan bölgede
- Ciltte kabarıklık veya döküntü
COVID-19 Aşlarının Yan Etkileri
Bulaşma oranı yüksek COVID-19 virüsü ile mücadelede aşılanmak büyük önem taşıyor. COVID-19’a karşı geliştirilen Pfizer-BioNTech, Moderna, Johnson & Johnson ve AstraZeneca aşısı olan kişilerin en sık bildirdiği yan etkiler şunlardır:
- Ateş
- Ağrı
- Yorgunluk
- Mide bulantısı
Bunların yanı sıra nadiren de olsa yüz felci (Bell paralizisi), kan pıhtılaşması ve myocarditis (kalp kası iltihabı) gibi daha ciddi yan etkiler de görülebilmektedir.
Grip Aşısının Yan Etkileri
Grip aşısı olan kişilerde görülen yaygın yan etkiler şunlardır:
- Ateş
- Ağrı
- Mide bulantısı
- İrritabilite
Bunların yanı sıra çok nadir de olsa Guillain-Barré sendromu adı verilen sinir sistemi rahatsızlığına yakalanma riski bulunmaktadır.
Kış Kabağı Aşısının Yan Etkileri
Kış kabağı aşısının yaygın görülen yan etkileri şunlardır:
- Mide bulantısı
- Kusma
- Düşük ateş
- Ateş
Kış kabağı aşısı alan kişilerde ayrıca nadiren de olsa şu belirtilerden birkaçı görülebilir:
- Yüzde şişlik
- Nefes almada zorluk
- Dilde şişlik
Hepatit B Aşısının Yan Etkileri
Kronik karaciğer hastalığı olan kişilerde hepatit B enfeksiyonunu önlemek amacıyla geliştirilen hepatit B aşısının yaygın yan etkileri şunlardır:
- Ateş
- Mide bulantısı
- Düşük enerji seviyesi (halsizlik)
- Kas ağrıları
Tetanoz Aşısının Yan Etkileri
Tetanoz aşısı olan kişilerde görülen yaygın yan etkiler şunlardır:
- Kızarıklık, sertleşme veya şişme aşı yapılan bölgede
- Ateş
- Mide bulantısı
- Kusma
Su Çiçeği Aşısının Yan Etkileri
Su çiçeği hastalığına karşı geliştirilen su çiçeği aşısının yaygın yan etkileri şunlardır:
- Sıcaklık hissi (ateş)
- Mide bulantısı
- Döküntü veya ciltte küçük kabarcıklar oluşması (ağırlığın yüzde beşi kadarında görülür)