Görsel olarak oldukça güzel, bakımı kolay ve eğlenceli bir balık olan beta balıkları; en az bir adet besleyici bitki, bir adet dekoratif ürün ve bir adet hava motoru ile bakılabilirler. Gösterişli yüzgeçleri ile adeta bir gösteri yapar gibi hareket eden beta balıkları, suyun özelliklerine dikkat edildiği taktirde oldukça uzun yıllar yaşarlar.
Beta Balığı Hakkında Bilgi
Beta balıklarının vatanı Güneydoğu Asya’nın tatlı sularıdır. Tayland, Kamboçya, Vietnam ve Laos bu balıkların doğal olarak bulunduğu ülkelerdir. Beta balıkları Kamboçya bayrağında bile yer alır.
Asya’nın bu güzel ülkelerinde ‘savaş balığı’ adıyla anılan beta balıkları, erkeklerinin birbirleriyle dövüşmesini sağlamak için özellikle Tayland’da beslenirler. Bu dövüşler oldukça kanlı geçer. Zaman zaman dövüşlere son vermek için dişi beta balıklarının erkeklerin olduğu kafeslere bırakılması da dövüşlerin sonlanmasını sağlar.
Beta Balığı Özellikleri
Genel olarak bakıldığında beta balıkları; oval ve silindirik vücut yapısına sahip, uzun ve gösterişli yüzgeçleri bulunan, çok renkli ve çekici görünümlü balıklardır. Ayrıca çok iyi sosyal becerilere sahip, sevimli ve ilginç karakterleri olan balıklardır.
Boyutları Ne Kadar Olur?
Beta balıklarının boyu 6 – 7 cm kadar olur. Ancak yetişkin beta balıkları yaklaşık olarak 2.5 inç yani 6.35 cm kadar olabilir.
Yaşam Süreleri Ne Kadardır?
Betalar ortalama 3 – 5 yıl yaşar. Ancak iyi şartlar sağlandığında 10 yıla kadar yaşayabilen nadir türlerdendir.
Kaç Çeşidi Bulunur?
Beta balıklarının 70’ten fazla türü vardır. Ancak bunların en çok bilinenleri Betta splendens yani ‘Savaşçı’ ya da ‘Savaş Balığı’ olarak da bilinen Siamese Fighting Fish’tir. Bunun dışında Betta imbellis yani ‘Barış Balığı’ ya da ‘Büyük Dama’ olarak bilinen tür de yaygın olarak beslenir. Bu türler de erkeklerin arasında kavga çıkmayacak şekilde beslenebilir.
Hangi Renklerde Olurlar?
Beta balıkları; mavi, yeşil, sarı, kırmızı, turuncu ve beyaz gibi çok çeşitli ve canlı renklere sahiptir. Ayrıca beta balıklarının renkleri yaşadıkları ortama göre değişiklik gösterebilir.
Beta Balığı Nerelerde Yaşar?
Beta balıkları doğada çamurlu sular, göletler, bataklıklar ve tarımsal sulamalarda yer alan sığ sular gibi düşük akıntılı sularda yaşarlar. Bu nedenle doğal ortamlarında su sıcaklıkları 24 – 30 derece arasında değişir ve pH değeri ise 6 – 8 arasında olur. Doğada oldukça zorlu şartlarla karşılaşan beta balıkları bu nedenle güçlü bir üreme kapasitesine de sahiptirler.
Beta Balığı Bakımı
Bakım Zor Mu?
Beta balıkları bakımı kolay olan balıklardandır. Ancak doğal ortamlarındaki gibi bakım koşullarının sağlanması önemlidir. Dolayısıyla uygun kafes koşulları oluşturulursa betaların bakımı oldukça kolaydır.
Kaç Tane Beslenmelidir?
Beta balıkları erkek ve dişi olarak ayrılırlar. Betalar tek başlarına ya da toplu olarak beslenebilirler. Ancak grup halinde beslenmeleri için dişi ve erkek oranının iyi ayarlanması gerekir. Erkek sayısı dişi sayısından fazla olmamalıdır aksi taktirde dişiler strese girerler.
Ayrıca erkeklerin arasında yaklaşık 1.5 metre mesafe olması ya da uygun bir bölme yapılması gerekir.
Bakım Ortamı Nasıl Olmalı?
Beta balıklarının bakımı için öncelikle uygun bir kafesin oluşturulması gerekir. Betalar için küçük kafesler tercih edilebilir ancak küçük kafeslerde suyun değerleri daha hızlı değişir. Ayrıca büyük kafeslerde küçük kafeslere göre daha az stres yaparlar.
Betalar için en uygun kafes ölçüsü 19 – 38 cm olanlardır. Bu nedenle küçük bir akvaryum tercih etmek yeterli olacaktır. Ayrıca beta balıkları için kafesin derinliği önemli değildir.
Kafeste Bulunması Gerekenler
Beta balıklarının bakımı için uygun bir kafesin yanı sıra kafeste bitkiler, dekoratif ürünler ve hava motoru da olmalıdır.
Bitkiler ve Dekoratif Ürünler
Betaların kafesinde en az bir adet besleyici bitki ve bir adet dekoratif ürün olmalıdır. Bitkiler hem yavruların saklanmasını sağlar hem de kafeste doğal bir ortam oluşturur.
tropikal bitkiler tercih edilebilir ancak bitkilerin yapraklarının sivri olmamasına dikkat edilmelidir. Ayrıca bitkilerin de su değerlerini etkilememesi gerekir.
dekoratif ürünlerin de yapısının pürüzsüz olması önemlidir aksi taktirde beta balıklarının yüzgeçleri yıpranır.
Hava Motoru ve Isıtıcı
Beta balıkları doğada düşük akıntılı sularda yaşadıkları için düşük akıntılı hava motorları kullanmak daha uygundur. Ayrıca su sıcaklığı da betalar için oldukça önemlidir. Bu nedenle su sıcaklığını kontrol etmek için mutlaka bir ısıtıcı kullanmak gerekir.
Su Değerleri
Akvaryumda bulunan canlıların yaşamlarını sürdürebilmeleri için su değerlerinin belirli sınırlar içinde olması gerekir. Betaların bakıldığı akvaryumlarda su değerlerinin düzenli olarak kontrol edilmesi önemlidir.
Sıcaklık ve pH Oranı
Beta balıkları 24 – 30 derece arasında değişen sıcaklıklarda yaşayabilirler. Bu nedenle su sıcaklığının sürekli aynı değerde olması gerekir. Ayrıca betaların yaşadığı suyun pH değeri de 6 – 8 arasında olmalıdır.
Amonyak ve Nitrit Oranı
Akvaryumda bulunan canlıların dışkıları, yem artıkları ve ölü canlılar gibi maddeler zaman içerisinde amonyağa dönüşürler. Amonyak ise zehirli bir bileşiktir. Bu nedenle akvaryumda amonyağın 0 ppm yani hiç olmaması gerekir.
amonyak zehirlenmesinin belirtileri ise solungaçlarda yanma, iştahsızlık, sırt yüzgecinde çökme ve ölümler şeklinde görülür.
dolayısıyla amonyak zehirlenmesinin önüne geçmek için düzenli olarak %10 – %30 arasında su değişimi yapılması gerekir.
diğer yandan akvaryumlarda nitrit oranı da %0 ppm olmalıdır. nitrit zehirlenmesinin belirtileri ise solungaçlarda kızarıklık, iştahsızlık ve ani ölümlerdir.
Nitrasyon Döngüsü Nedir?
Akvaryumlarda bulunan canlıların dışkıları, yem artıkları ve ölü canlılar zaman içerisinde amonyağa dönüşürler. Amonyak ise nitrit bakterileri tarafından nitrite dönüştürülür. Nitrit bakterileri de nitrata dönüşürler. Nitrasyon döngüsü budur.
dolayısıyla akvaryumlarda nitrasyon döngüsünün tamamlanması önemlidir. Nitrasyon döngüsünün tamamlanabilmesi için akvaryumda amonyağın var olması gerekir.
tam anlamıyla nitrasyon döngüsü tamamlanınca nitrasyon bakterileri nitrit oranını kontrol ederler ve nitrit oranını 0 ppm’e düşürürler.
dolayısıyla nitrasyon döngüsünün tamamlanıp tamamlanmadığını anlamanın yolu nitrit oranını kontrol etmektir.
Su Değişimi Ne Sıklıkla Yapılmalıdır?
Akvaryumların içerisinde bulunan canlıların yaşamlarını sürdürebilmeleri için su değişim oranlarının iyi ayarlanması gerekir. Su değişim oranları birçok kritere göre değişiklik gösterir.
yeni kurulan akvaryumlarda su değişim oranı %20 – %30 arasında olmalıdır. Ancak akvaryum yeni kurulmuşsa haftada bir defa yapılabilir ancak bu süre zarfında amonyak ve nitrit oranının kontrol edilmesi gerekir.
daha sonra kurulu akvaryumlarda su değişim oranı haftada %15 şeklinde yapılabilir ancak her iki günde bir %5 şeklinde yapılan su değişimi de uygundur.
Beslenme Nasıl Olmalı?
beta balıklarının beslenmesinde dikkat edilmesi gereken en önemli unsur protein içeriğinin yüksek olmasıdır. Betalar etçil besinlerle beslenmelidir çünkü doğada böcek larvaları ile beslenirler.
yetiskin beta balıklarının günlük protein ihtiyacı %40 iken yavrularda bu oran %50’ye çıkar. Ayrıca beta balıklarının besinlerinde vitamin B1, B2, C, D3, E ve provitamin A bulunmalıdır.
günümüzde piyasada beta balıkları için özel olarak üretilen pelet yemler bulunmaktadır ancak bu yemlerin kalitesi sorgulanmalıdır çünkü kalitesiz yemler beta balıklarının sindirim sistemine zarar verebilir.
yemleme sırasında dikkat edilmesi gereken en önemli unsur ise aşırı yemleme yapılmamasıdır çünkü aşırı yemleme hem beta balıklarının sağlığını olumsuz etkiler hem de akvaryumdaki su değerlerini bozar.
yemleme sırasında dikkat edilmesi gereken diğer bir unsur ise kaliteli markalara ait yemlerin tercih edilmesidir çünkü kaliteli markalara ait yemlerde gerekli tüm vitamin ve mineraller bulunur.
yetiskin beta balıkları günde iki defa beslenirken yavrular günde üç defa beslenebilir. Ayrıca yavru betaların her gün farklı yemlerle beslenmesi gerekir çünkü farklı yemlerle beslenen yavru betaların gelişimleri daha sağlıklı olur.
Üreme Özellikleri Nasıldır?
betaların erkek ve dişi olarak ayrılması kolaydır çünkü erkekler genellikle daha büyük ve renkli olurlar ayrıca yüzgeçleri de daha gösterişlidir.
yavru betaların üretilmesi için öncelikle erkek ve dişilerin ayrı olarak beslenmesi gerekir. Dişiler yumurtlamaya hazır olduğunda karnı şişkin olur ve beyaz bir noktacık oluşur bu yumurtlama bölgesidir.
erkek betanın üreme bölgesi ise sarnıç içinde oluşan köpük yuvadır bu köpük yuvanın alt kısmında dişiler yumurtlayabilirler. Yumurtalar erkek tarafından köpük yuvasına konulacaktır bu nedenle erkek betanın yumurtlama bölgesinde olması önemlidir.
erkek betanın yumurtlama bölgesinde olması için birkaç gün önceden dişi betanın yanına konulması gerekir bu aşamada erkek beta dişiyi kovalamaya başlayabilir bu normaldir.
erkek beta dişiyi kovaladıktan sonra çiftleşme gerçekleşir ve dişi yumurtlamaya başlar yumurtladıktan sonra dişi hemen akvaryumdan alınmalıdır aksi taktirde erkek dişiyi dövebilir ve zarar verebilir.
erkek beta yumurtaları köpük yuvaya yerleştirir yerleştirdikten sonra erkek beta da aynı şekilde yumurtalıklardan alınmalıdır çünkü erkeklerin yumurtalıklara zarar vermesi ihtimali yüksektir.
yavrular 3 gün içerisinde yumurtadan çıkacaktır ancak akvaryumdan çıkan yavruların hemen yem bulamayacakları için şu şekilde önlemler alınabilir:
-
Yavruların bulunduğu akvaryuma küçük bir hava motoru yerleştirilerek yüzey hareketliliği sağlanabilir böylece yavrular hava alabilirler.
-
Yavruların bulunduğu akvaryuma ufak taneli pelet yemlerden serpiştirilebilir böylece yavrular yem bulabilirler.
-
Ayrıca infusoria veya nauplius artemia gibi canlı yemlerde yavruların bulabileceği diğer bir besin kaynağıdır.