Yürüyüş, bisiklet sürme, yüzme gibi aktiviteleri içeren egzersizler kalp ve damar sağlığı için oldukça faydalıdır. Bu aktiviteler düzenli yapıldığında kalp kası güçlenir, kalp atış hızı azalır, kan basıncı düşer ve kan dolaşımı artar. Kalbin daha az enerji harcaması ve kan basıncının düşmesi, egzersizin dolaşım sistemi üzerindeki etkilerindendir. Egzersiz sırasında kasların daha fazla oksijen ve besin maddesine ihtiyacı olur. Bu nedenle egzersiz sırasında kalp atış hızı artar. Kan akışındaki artışla birlikte dokulara daha fazla oksijen ve besin maddesi taşınması sağlanır.
Dolaşım sistemi kalbin pompa görevi görmesi sayesinde vücut sıcaklığını kontrol eder, vücuda oksijen taşır ve atık maddelerin vücuttan uzaklaştırılmasını sağlar. Vücudun organlarına ulaşan oksijenli kan damarları, egzersiz sırasında daha fazla oksijen ve besin maddesi taşımak için genişler. Egzersiz esnasında meydana gelen bu durumlar, kasların daha fazla oksijen ve besin maddesine ihtiyacı duymasıyla ortaya çıkar.
Kalp Atış Hızının Düzenlenmesi
Egzersiz dolaşım sistemini olumlu yönde etkileyerek, kalp kaslarının güçlenmesini ve kalp atış hızının düzenlenmesini sağlar. Egzersiz yapan bir kişi dinlenirken de egzersiz yapmayan birine göre daha düşük kalp atış hızına sahiptir.
Kalp atış hızı sertifikalarına olasılıkla daha düşüktür
Egzersiz dolaşım sistemi üzerinde de etkilidir. Bu etkilerden biri kalp atış hızının düşmesidir. Düzenli olarak egzersiz yapan bir kişinin kalp atış hızı dinlenme anında daha düşük olur. Bu da kalbin vücuda kan pompalarken daha az çaba harcadığı anlamına gelir. Ayrıca yapılan araştırmalara göre düzenli egzersiz yapan kişilerin kalp krizi geçirme ihtimali daha düşüktür. Egzersizin kalp sağlığı üzerindeki bir diğer olumlu etkisi de kolesterol seviyelerini düzenlemesidir.
Kan Basıncının Düzenlenmesi
Dolaşım sisteminin bir diğer önemli etkisi de kan basıncını düzenlemesidir. Dolaşım sistemi, atardamarlar ve toplardamarlar yoluyla vücutta bulunan tüm sıvıları taşır. Kalp atardamarları sayesinde oksijenli kanı vücudun her tarafına gönderirken, toplardamarlar aracılığıyla vücuttan toplanan kirli kan akciğerlere ve sonrasında kalbe geri döner.
Kan basıncı ise kanın damar duvarlarına yaptığı kuvvet olarak tanımlanır. Yüksek tansiyon olarak bilinen hipertansiyon, özellikle kalp damar hastalıklarına zemin hazırlar. Düzenli egzersiz hipertansiyonu önler ya da kontrol altına alır. Egzersiz sırasında kasların daha fazla oksijen ve besin maddesine ihtiyacı olur ve bu durumda damarlar genişler. Kan akışındaki bu artışla birlikte kan basıncı da yükselir. Egzersiz bittikten sonra da damar genişlemeye devam eder ve bu sayede kan basıncı normal seviyelere geri döner.
Kan basıncı yönetilebilir
Dolaşım sistemi üzerinde yapılan araştırmalarda düzenli egzersizin hipertansiyonu yönetmede önemli bir rol oynadığı tespit edilmiştir. Egzersiz sırasında kasların oksijen ve besin maddesi ihtiyacının artmasıyla damarlar genişler ve bu sayede kan basıncı yükselir. Ancak egzersiz bittikten sonra damar genişlemeye devam eder ve bu sayede kan basıncı normale döner.
Bu durum hipertansiyonu olan kişiler için önemlidir çünkü egzersiz sonrası kan basıncındaki düşüş hipertansiyonu olan kişilerde kalp krizi riskini azaltır. Ayrıca dolaşım sistemi üzerindeki bir diğer olumlu etki de egzersizin stresi azaltmasıdır. Stres, vücuttaki adrenalin seviyesini artırarak nabzı yükseltir ve kan basıncını artırır. Egzersiz yapmak vücuttaki stres hormonlarını azaltarak stresi yönetmeye yardımcı olur.
Kan Dolaşımının Artması
Dolaşım sisteminin bir diğer etkisi de kan dolaşımının artmasıdır. Egzersiz sırasında kasların oksijen ve besin maddesi ihtiyacı artar ve bu ihtiyaç damar genişlemesiyle karşılanır. Kan dolaşımındaki bu artış kalbin daha verimli çalışmasına yardımcı olur ve vücut ısısının dengelenmesine katkı sağlar.
Egzersiz sırasında yapılan kas hareketleri sayesinde kaslar gevşer ve büzülür. Bu durum kasların içinde bulunan toplardamarların da büzülmesine neden olur. Toplardamarların büzülmesi, kalbin pompaladığı kanın tekrar kalbe dönmesini sağlar. Bu olay egzersiz sırasında kan dolaşımını hızlandırır.
Oksijen Doyuşunun Artması
Egzersizin dolaşım sistemi üzerindeki bir diğer etkisi de oksijen doygunluğunun artmasıdır. Oksijen doygunluğu kandaki oksijen miktarını gösterir ve bu değer egzersiz yapıldığında artar. Özellikle kardiyovasküler egzersizlerde nabız arttığı için vücut oksijeni daha verimli kullanır.
Kardiyovasküler egzersizler sırasında nabzın belirli bir seviyenin üzerine çıkmasıyla birlikte, soluk alıp verme hızlanır ve akciğerler daha fazla hava alır. Bu durumda kanda bulunan karbondioksit oranı azalır ve oksijen doygunluğu yükselir. Oksijen doygunluğu kandaki hemoglobinin ne kadar oksijen taşıdığını gösterir.
Oksijen doygunluğu yükselen norml – oksijeni taşıma kapasitesi
Egzersiz sırasında kan akış hızı artar ve nabız yükselir. Bu durum kanda bulunan karbondioksit oranının azalmasına ve oksijen doygunluğunun artmasına neden olur. Oksijen doygunluğundaki bu artış, hemoglobinin oksijeni taşıma kapasitesini yükseltir.
Kalp Kaslarının Güçlenmesi
Egzersizin dolaşım sistemi üzerinde yaptığı en önemli etki kalp kaslarının güçlenmesidir. Düzenli olarak yapılan aerobik egzersizler kalbin daha fazla kan pompalamasını sağlar. Kalbin daha fazla çalışması, kalbin sağ ventrikül kısmının büyümesine neden olur ve bu sayede kalp kasları güçlenir.
Kalbin Damar Sağlığına Etkisi
Kalp kaslarının güçlenmesi, egzersiz sonrasında nabzın hızla normale dönmesini sağlar. Bu durum damar sağlığını da olumlu yönde etkiler çünkü düzenli yapılan egzersizler damar sertleşmesini engeller.
Kardiyovasküler Sağlığın Geliştirilmesi
Dolaşım sisteminin en önemli işlevlerinden biri vücudun tüm organlarına ulaşan oksijenli kanı pompalamaktır. Kalbin bu işlevi kardiyovasküler sağlık olarak tanımlanır ve egzersizin dolaşım sistemi üzerindeki etkileri kardiyovasküler sağlığı doğrudan geliştirir.
Kardiyovasküler sağlığın geliştirilmesi için düzenli egzersiz yapmak, dengeli beslenmek, sigara kullanımını azaltmak veya bırakmak, stresi yönetmek ve yeterli uyku almak önemlidir. Düzenli egzersiz yapmak kalbin daha verimli çalışmasını sağlar, bağışıklık sistemini güçlendirir, stres hormonlarını azaltır ve uyku kalitesini artırır.
Sonuç
Egzersiz, dolaşım sistemi üzerinde birçok olumlu etkiye sahiptir. Düzenli yapılan aerobik egzersizler kalp kaslarını güçlendirir, kalp atış hızını düşürür, kan basıncını düzenler ve kan dolaşımını artırır. Ayrıca egzersiz sırasında vücudun oksijen tüketimi artar ve bu sayede kardiyovasküler sağlık gelişir.