Bu aşı ile korunan hastalıklar:
- Kızamık
- Kızamıkçık (Almanya kızamığı)
- Kabakulak
- Tehlikeli bir hastalık olan kızamığın belirtileri nelerdir?
- Bu aşı ile korunan hastalıkların belirtileri nelerdir?
- Aşının yapılma zamanı nedir?
- Aşının yan etkileri nelerdir?
- Aşı yaptırmadan önce dikkat edilmesi gerekenler
Bu aşı ile korunan hastalıklar
Kızamık, kızamıkçık ve kabakulak virüslerine karşı koruma sağlar.
Tehlikeli bir hastalık olan kızamığın belirtileri nelerdir?
Kızamık, yüksek ateş, öksürük, burun akıntısı, gözlerde sulanma ve ışığa hassasiyet ile başlayıp daha sonra ağız içinde beyaz noktalar oluşmasına neden olan, çok bulaşıcı bir virüs hastalığıdır. Kızamığın en bilinen belirtisi vücutta oluşan kırmızı döküntülerdir. Kızamık virüsü, doğrudan temas veya havadaki damlacıklar yoluyla kolayca yayılır. Kızamığın en önemli tehlikesi zatürre, beyin iltihabı (ensefalit) ve ölüme yol açabilmesidir.
Kızamık aşısı nedir ve neden yapılır?
Kızamık aşısı, kızamık virüsüne karşı bağışıklık kazanmak için yapılan bir aşılama işlemidir. Bu aşı sayesinde vücut, kızamığa karşı antikor üretmeyi öğrenir ve böylece ileride bu virüsle karşılaştığında hastalanma riski azalır. Kızamık aşısının yapılmasının en önemli nedeni, bu virüsün bulaşıcılığının yüksek olması ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilmesidir. Aşılama sayesinde toplumda bağışıklık oranı arttığında, toplum bağışıklığı (sürü bağışıklığı) sağlanır ve bu sayede bağışıklığı olmayan kişiler de dolaylı olarak korunmuş olur.
Kızamık aşısının etkisi ne zaman başlar?
Kızamık aşısının etkisi, aşının yapıldığı andan itibaren başlar. Ancak bağışıklığın tam olarak oluşması birkaç hafta sürebilir. Aşının içeriğindeki attenüe (zayıflatılmış) virüsler vücutta bağışıklık tepkisini tetikler ve böylece antikor üretimi başlar. Genellikle aşının yapıldığı tarihten itibaren 10-14 gün içinde bağışıklığın oluştuğu kabul edilir. Bu nedenle aşı sonrasında kişiyi kızamığa maruz bırakmamak önemlidir çünkü o süre zarfında tam bir koruma sağlanmamış olabilir.
Kızamık aşısının yan etkileri nelerdir?
Kızamık aşısı (Kızamık-Kabakulak-Kızamıkçık) aşılama sonrası görülebilecek yan etkiler şunlardır:
- İlk dozdan sonra %5-15 oranında ateş görülür. Ateş genellikle 38-39°C arasında seyreder ve aşılama tarihinden 7-12 gün sonra ortaya çıkar. Ateşin yüksek olduğu durumlarda doktor önerisiyle ateş düşürücü ilaçlar kullanılabilir. Ateş genellikle kendiliğinden geçer ancak 39°C’nin üzerine çıkması durumunda doktora başvurulmalıdır.
- %5 oranında döküntü görülebilir. Döküntü genel olarak vücudun her yerinde oluşur ve genellikle hafif seyreder. Ağız içinde beyaz lekeler de oluşabilir. Döküntü genellikle aşılama tarihinden 7-12 gün sonra ortaya çıkar ve 3 gün içinde kaybolur. Döküntü nedeniyle doktora başvurulmasına gerek yoktur ancak şiddetli döküntü durumunda doktora başvurulmalıdır.
- %1 oranında ise nöbet geçirme durumu görülebilir. Nöbet geçiren çocuk hemen doktora götürülmelidir. Nöbet geçiren çocuklarda uzun süreli hasar meydana gelmez ancak nadiren solunum durması gibi durumlar yaşanabilir. Aşılanan kişilerin %0,0003-0,0004’ünde ciddi alerjik reaksiyonlar gelişebilir. Bu nedenle aşının yapıldığı ortamda acil müdahale ekiplerinin hazır bulunması önemlidir.
Ayrıca kızamık virüsü ile enfekte olmuş bir kişinin aksine kızamık aşısı yapılan kişilerde daha az sayıda komplikasyon görülür.
Hafif ateş: Kızamık aşısı yapıldıktan sonra hafif ateş görülebilir ancak bu durum genellikle kısa süreli ve hafif seyreder.
Hafif döküntüler: Aşı sonrasında bazı kişilerde hafif döküntüler oluşabilir ama bu genellikle ciddiye alınacak bir durum değildir.
Yorgunluk veya sinirlilik: Aşı sonrası bazı kişilerde yorgunluk veya sinirlilik gibi belirtiler olabilir ama bu da genelde kısa süreli seyreder.
İshal: Nadir de olsa bazı çocuklarda aşı sonrası ishal görülebilir.
Kızamık aşının yapıldığı gün kızamık geçen çocuklarda ne yapılmalı?
Kızamık aşısı yapıldığı gün içerisinde kızamığa yakalanmış veya kızamığı geçirmiş çocuklarda aşının etkisinin azalabileceği düşünülmektedir. Bu nedenle böyle bir durumda çocuğunuzun doktoruna başvurarak durumu bildirmeniz önemlidir. Doktorunuz gerekli değerlendirmeleri yaptıktan sonra çocuğunuza uygun tedavi yöntemini belirleyecektir.
Kızamık aşısının yapıldığı günden itibaren kızamık geçen çocuklarda ne yapılmalı?
Aşılama tarihinden itibaren kızamığa yakalanan veya kızamığı geçiren çocuklarda aşının koruyuculuğundan faydalanamayacakları için tedavi yöntemleri sınırlıdır. Bu durumda çocuğunuzun doktoruna başvurarak durumu bildirmeniz önemlidir. Doktorunuz gerekli değerlendirmeleri yaptıktan sonra çocuğunuza uygun tedavi yöntemini belirleyecektir.
AŞI NEDİR VE NEDEN YAPILIR?
Aşı; bağışıklık sistemini enfeksiyon hastalıklarına karşı güçlendirmek amacıyla zayıflatılmış veya ölü mikropların ya da mikropların parçalarının vücuda verilmesi işlemidir. Aşılama sayesinde vücut bu mikropların özelliklerini tanır ve onlara karşı savunma mekanizmalarını geliştirir, böylece ileride aynı mikropla karşılaşıldığında hastalığın oluşmasını engeller.
Aşının yapılmasının en önemli nedeni, enfeksiyon hastalıklarının ciddi sağlık sorunlarına yol açabilmesi ve hatta ölümle sonuçlanabilmesidir. Aşılama sayesinde bireyler bu hastalıklara karşı korunmuş olurken toplumda bağışıklığın artmasıyla toplumsal bağışıklık (sürü bağışıklığı) sağlanır; böylece bağışıklığı olmayan kişiler de dolaylı olarak korunmuş olur.
Ayrıca bazı enfeksiyon hastalıkları, özellikle çocukluk döneminde geçirildiğinde ilerleyen yaşlarda tekrar etme riski taşır; ancak aşılama sayesinde bu risk ortadan kalkar. Örneğin boğmaca hastalığı çocukluk çağında geçiren bireylerde ergenlik veya yetişkinlik döneminde tekrar etmeyebilirken difteri veya tetanoz gibi hastalıklarda aynı şekilde tekrar etme riski bulunur; ancak bu hastalıklara karşı yapılan aşılarla ilerleyen yaşlarda geçirilen hastalığın etkisi azaltılır.
Aşı olmadan önce dikkat edilmesi gerekenler
- Aşılama öncesinde çocuğunuzun genel sağlık durumu hakkında doktorunuza bilgi verin. Özellikle kronik bir rahatsızlığı veya devam eden bir enfeksiyonu varsa bunu mutlaka belirtin.
- Eğer çocuğunuzun daha önceki aşılama süreçlerinde herhangi bir alerjik reaksiyon gösterdiyseniz veya aile fertlerinden biri aşılara karşı anafilaktik reaksiyon geçirmişse bunu doktorunuza bildirin.
- Eğer çocuğunuz hamile bir bireyle yakın temasta bulunmuşsa ya da hamilelik sürecindeyse aşılama sürecini doktorunuza danışarak planlayın.
Aşı olmadan önce dikkat edilmesi gerekenler: Aşının yapıldığı ortamlar
- Aşının yapılacağı yerin temiz ve düzenli olmasına dikkat edin. İyi bir hijyen ortamı, enfeksiyon riskini azaltır.
- Aşının uygulandığı odanın önceden sterilize edilmiş olması önemlidir. Sterilizasyon, mikropların ortadan kaldırılması için gerekli işlemdir.
Aşı olmadan önce dikkat edilmesi gerekenler: Aşının yapılmasından sonra
- Aşılama işlemi sonrasında çocuğunuzu gözlemlemeye devam edin. Özellikle ilk 30 dakika içerisinde alerjik reaksiyon belirtileri olup olmadığını kontrol edin. Bu süre zarfında çocuğunuzun yanında olun ve herhangi bir olağan dışı durum fark ettiğinizde hemen doktorunuza başvurun.
- Aşılama sonrasında çocuğunuzda ateş yükselmesi normaldir ancak ateşi yüksekse doktor önerisiyle ateş düşürücü ilaçlar kullanabilirsiniz. Aksi takdirde ateş genellikle kendiliğinden geçer ve ek önlem gerektirmez.
- Ateşi yüksek olduğu durumlarda su içmesine dikkat edin ve sıvı alımını artırın; ayrıca odanın havalandırmasına özen gösterin; böylece ateşi daha rahat düşürmesine yardımcı olabilirsiniz.
- Aşılama sonrası birkaç gün boyunca çocuğunuzu gözlemleyin; özellikle iştahsızlık, huysuzluk veya uyku düzensizliği gibi belirtiler varsa bunları not edin ve gerekirse doktorunuza danışın.