Uyuşturucu Nedir?
Uyuşturucu, bireylerin psikolojik ve fizyolojik işlevlerini bozan, bu nedenle bağımlılık yapan, ruhsal ve fiziksel sağlığına zarar veren maddelerdir. Uyuşturucu kelimesi, kelime anlamı olarak ruhu uyuşturan ya da uyuşturan şeyler anlamına gelir. Genellikle sınıflandırılan uyuşturucu çeşitleri arasında doğal uyuşturucular, yapay uyuşturucular, sentetik uyuşturucular ve kontrol altındaki ilaçlar yer alır.
Sıklıkla yaşanan ilaç bağımlılığı vakalarında, kişilerin doktor tavsiyesi olmadan ya da tavsiyeye uymadan reçeteli ilaçları kullanmaları sonucu oluşan bağımlılıklar görülebilmektedir. Kontrol altındaki ilaçlar arasında yer alan ve sıkça görülen ilaç bağımlılığı çeşitlerinden bazıları sakinleştiriciler, ağrı kesiciler ve uyku ilaçlarıdır.
Uyuşturucu maddeler, beyinde birçok kimyasal değişikliğe neden olarak kişinin ruh halini aniden değiştirmektedir. Beynin işlevlerini olumsuz yönde etkileyen uyuşturucu maddeler, kişi için yüksek risk taşıyan maddelerdir.
Uyuşturucu Maddelerin Etkileri Nelerdir?
Uyuşturucu maddeler kullanıldığında kısa süreli etkiler oluşturmakla beraber uzun süreli kullanımlarda da farklı etkiler meydana getirebilmektedir. Kullanılan uyuşturucu maddenin türüne göre etkiler de farklılık gösterebilmektedir. Uyuşturucu maddeler kullanıldığında meydana gelen kısa süreli etkiler arasında kişinin kendisini güçlü hissetmesi, daha fazla konuşkanlaşması, sinirlilik ve öfke hali görülmesi gibi etkiler yer almaktadır.
Kullanılan uyuşturucu maddenin türüne göre meydana gelen kısa süreli etkiler şu şekildedir:
-
Alkol: Kişinin düşünme yetisini azaltması, dikkat dağınıklığı ve motor becerilerinin zayıflamasına neden olması gibi etkiler yaratmaktadır.
-
Ağrı kesiciler: Kişinin rahatlamasına ve sakinleşmesine neden olurken vücutta ani bir enerji düşüşü yaşatmaktadır.
-
Kokain: Kullanım sonrasında kişide aşırı enerjik olma, kendine güven duyma gibi etkiler yaratmasının yanı sıra uzun süreli kullanımda kalp krizi geçirme riskini artırmaktadır.
-
Esrar: Zihin bulanıklığı, algıda bozulma ve kişide hafıza kaybı oluşturma gibi etkiler oluşturmaktadır.
-
Eroin: Kişinin kendisini çok güçlü hissetmesine neden olurken vücutta ani bir enerji düşüşü yaşatmaktadır.
-
MDMA (Ekstazi): Kişide heyecan ve mutluluk yaratırken vücut ısısında artışa neden olmaktadır.
-
Metamfetamin: Kişinin kendisini güçlü hissetmesine, enerjisini arttırmasına ve uyanık hissetmesine neden olmaktadır.
-
Ketamin: Kişinin kendisini uyuşmuş gibi hissetmesine ve dış dünyadan kopmasına neden olmaktadır.
-
LSD: Kişinin halüsinasyon görmesine neden olmakta ve düşüncelerini anlamasını zorlaştırmaktadır.
Uyuşturucunun Kalıcı Etkileri
Uyuşturucu maddeler kullanıldığında meydana gelen kısa süreli etkilerin yanı sıra uzun süreli kullanımlarda da farklı etkiler ortaya çıkmaktadır. Uzun süreli uyuşturucu madde kullanımında meydana gelen kalıcı etkiler ise genel olarak şu şekildedir:
-
Kullanım sonrasında bireylerde madde kullanım bozukluğu görülme riski artmaktadır.
-
Bireylerin kişiliklerinde ve karakterlerinde değişimler meydana gelmektedir.
-
Uyuşturucu madde kullanımına bağlı olarak bireylerde sosyal fobi oluşabilmektedir.
-
Uyuşturucu madde kullanımının oluşturduğu etkiyle bireylerde halüsinasyon görülme riski artmaktadır.
-
Kullanım sonrasında ortaya çıkan depresyon hali, bireylerde intihar düşüncesini artırabilmektedir.
-
Uyuşturucu madde kullanımının oluşturduğu etkiyle kişide anksiyete görülebilmektedir.
-
Kullanılan uyuşturucu maddeye bağlı olarak bireylerin cinsel işlevlerinde bozulmalar meydana gelebilmektedir.
-
Bireylerde kullanılan uyuşturucu maddeye bağlı olarak bilişsel işlevlerde bozulmalar yaşanabilmektedir.
-
Uyuşturucu madde kullanımının oluşturduğu etkiyle bireylerde stres hormonu olan kortizol seviyesinde artış gözlemlenebilmektedir.
Uyuşturucu Madde Kullanım Bozukluğu Nedir?
Uyuşturucu madde kullanım bozukluğu, bireylerin kullandıkları uyuşturucu maddelere karşı tolerans geliştirmesi ya da bu maddeleri bırakmaya çalıştıklarında yoksunluk semptomları göstermesi olarak tanımlanmaktadır. Bireylerin fiziksel ve ruhsal sağlıklarını olumsuz yönde etkileyecek şekilde kullandıkları bir ya da daha fazla uyuşturucu maddenin bulunması şeklinde de ifade edilebilen uyuşturucu madde kullanım bozukluğu; bireylerin aile düzenini, sosyal hayatını ve iş hayatını bozacak şekilde madde kullanımı gerçekleştirmesi durumunda ortaya çıkmaktadır.
Uyuşturucu Madde Bağımlılığı Tedavisi
Uyuşturucu madde bağımlılığının tedavisi, psikiyatri uzmanları tarafından gerçekleştirilen multidisipliner bir yaklaşımla yapılmaktadır. Uyuşturucu madde bağımlılığı tedavisinde ilk olarak bireyin fiziksel sağlığının düzeltilmesine yönelik bir tedavi süreci başlatılmakta ardından da psikolojik destek sağlanarak tedavi süreci tamamlanmaktadır.