Bebeklerde süt alerjisi, bağışıklık sisteminin sütün içindeki proteinleri tehdit olarak algılayıp aşırı tepki vermesi sonucu gelişir. Genellikle bebekler altı aylık olmadan, ek gıdaya geçmeden önce bu alerjiye sahiptir. Ancak bazı bebeklerde daha sonraları da görülebilir. Bebeklerde süt alerjisi belirtileri sindirim ve solunum sistemi ile ciltte kendini gösterir.
Bebeklerde Süt Alerjisi Nedir?
Bebeklerde süt alerjisi, bebeklerin bağışıklık sisteminin inek sütü ve inek sütü içerikli mamalardaki proteinlere aşırı tepki vermesi durumudur. İnek sütü alerjisi, bebeklerde en yaygın görülen gıda alerjisidir. Bebeklerin yüzde 2-3’ünde inek sütü alerjisi görülür. Bebekler genellikle ilk 3-4 ayda inek sütü tüketmeye başlar. Bu alerjiye dair genetik yatkınlık varsa bebekler bu süreden önce de inek sütü alerjisi riski taşır.
Bebeklerde Süt Alerjisi Neden Olur?
Bebeklerde süt alerjisi, bebeğin bağışıklık sisteminin inek sütü ve inek sütü içeren mamalardaki proteinleri (genellikle kazein veya whey) tehdit olarak algılaması sonucunda ortaya çıkar. Bebeklerin sindirim sistemi henüz gelişimini tamamlamadığı için inek sütünün proteinlerini yeterince parçalayamaz. Bu nedenle protein parçaları bağışıklık sistemi tarafından yabancı madde olarak algılanır. Vücut bu protein parçalarına histamin ve diğer kimyasalları içeren antikorlar üretir ve bu da bebeklerde alerjik reaksiyon belirtilerine yol açar.
Bebeklerde Süt Alerjisi Belirtileri Nelerdir?
Süt alerjisi belirtileri her bebekte farklılık gösterir. Bebeklerde süt alerjisinin yaygın belirtileri şunlardır:
-
Karın ağrısı ve rahatsızlık hissi
-
Kusma
-
İshal veya kanlı dışkı
-
Gaz, şişkinlik veya huzursuzluk
-
Cilt döküntüleri veya egzama
-
Ağız, dudaklar veya dilin şişmesi
-
Nefes alma zorluğu veya hırıltılı solunum
-
Tekrarlayan kulak enfeksiyonları
-
Sinüzit veya burun akıntısı gibi solunum yolu semptomları
Bebeklerde süt alerjisi belirtileri genellikle sütün içilmesinden birkaç dakika ila birkaç saat içinde ortaya çıkar.
1. Sindirim Sistemi Belirtileri
Süt alerjisinin en yaygın belirtileri sindirim sisteminde meydana gelir. Bebeklerde süt alerjisi sindirim sistemi belirtileri şunlardır:
-
Tekrarlayan kusma
-
Karın ağrısı
-
Gaz
-
Şişkinlik
-
İshal
-
Dışkıda mukus veya kan
2. Cilt Belirtileri
Cilt belirtileri, süt alerjisi olan bebeklerin de deneyimleyebileceği yaygın semptomlardır. Bunlar şunları içerebilir:
-
Egzama benzeri döküntüler
-
Kuru veya pullu cilt
-
Ağız çevresinde kızarıklık ve şişlik
3. Solunum Yolu Belirtileri
Süt alerjisi olan bebeklerde solunum yolu semptomları da görülebilir. Bunlar arasında:
-
Burun akıntısı veya tıkanıklığı
-
Öksürük
-
Hırıltılı solunum ve nefes darlığı
-
Ses tellerinin şişmesi nedeniyle sesi kısılması veya boğuklaşması
4. Davranışsal Değişiklikler
Süt alerjisi olan bebekler rahatsızlık hissi yaşayabilir, bu da belirli davranışsal değişikliklere yol açabilir. Anne-babalar şu değişiklikleri gözlemleyebilir:
-
Huzursuzluk veya ağlama nöbetleri
-
Beslenme sırasında rahatsızlık veya emme güçlüğü
-
Uyku düzeninde bozulma
Bebeklerde Süt Alerjisi Teşhisi Nasıl Konur?
Bebeklerde süt alerjisi teşhisi genellikle bir dizi adım içermektedir. Bu adımlar, bebeğin tıbbi geçmişini değerlendirmeyi, fiziksel muayene yapmayı ve çeşitli testler gerçekleştirmeyi içerebilir.
Tıbbi Geçmişin Değerlendirilmesi ve Fiziksel Muayene
Bebeğinizde süt alerisinden şüpheleniyorsanız öncelikle bir çocuk doktoruna başvurmalısınız. Doktor, bebeğinizin semptomlarını gözlemleyecek ve fiziksel muayene yapacaktır. Ayrıca, bebeğinizde herhangi bir gıda alerjisi öyküsü olup olmadığını, aile bireylerinde gıda alerjileri bulunup bulunmadığını ve bebeğin beslenme alışkanlıklarını içeren ayrıntılı bir tıbbi geçmiş alacaktır.
Gıda Günlüğünün Tutulması
Doktor, bebeğinizin beslenme alışkanlıklarını ve tüketilen gıdalarla birlikte gelişen semptomları takip etmenizi isteyebilir. Bu, belirli gıdaların alerjik reaksiyona neden olup olmadığını belirlemeye yardımcı olabilir.
Deri Prick Testi
Deri prick testi, süt alerjisinin teşhisinde yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Bu testte, bebeğin koluna veya eline süt proteini (genellikle kazein) içeren küçük bir miktar sıvı damlatılır ve ardından hafifçe çizilir. Deride kabarıklık oluşursa bu, bebeğin süte karşı duyarlılığı olduğunu gösterir.
Kan Testi
Bebeğin kanında süte karşı duyarlı olduğuna işaret eden antikorlar olup olmadığını kontrol etmek için kan testi yapılabilir. Bu test, deri prick testine alternatif olarak veya ek olarak kullanılabilir.
Elimination-Diet Testi
Elimination-diet testi, doktorun önerisi üzerine bebeğin diyetinden süt ürünlerinin tamamen çıkarılmasını ve belirtilerin düzelip düzelmediğinin gözlemlenmesini içerebilir. Daha sonra diyetinize tekrar inek sütü ekleyerek reaksiyonun tekrar edip etmediğini kontrol edebilirsiniz. Bu testin yalnızca doktor gözetiminde yapılması önemlidir.
Oral Provokasyon Testi
Oral provokasyon testi, süte karşı kesinlikle bir alerji olup olmadığından emin olmak için doktor gözetiminde yapılır. Bu testte, bebek az miktarda inek sütü veya süt proteini içerir ve ardından herhangi bir olumsuz reaksiyon olup olmadığını görmek için gözlemlenir. Bu test yalnızca doktor gözetiminde, acil müdahale için gerekli ekipman sağlandığında ve güvenli koşullar altında yapılmalıdır.
Bebaklerde Süt Alerjisi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Bebeklerdeki süt alerjisinin tedavisi yoktur; ancak semptomların yönetimi mümkündür. Sütün diyetinizden çıkarılması, belirtilerin iyileşmesine yardımcı olur. Bazı bebekler inek sütü proteini hassasiyetine sahiptir; bu bebeklere inek sütünün yanı sıra soya bazlı mamalar da verilmemelidir. Bu bebeklere özel mamalar verilebilir.
Anne Sütüyle Beslenen Bebeklerde Süt Alerjisi Tedavisi
Anne sütüyle beslenen bebeklerde süte karşı alerji varsa emziren annenin diyetinde değişiklik yapması gerekir. Anne sütünün bebeğe zararlı olabilecek proteinleri içermemesi için annenin diyetinden süt ve süt ürünlerini çıkarması gerekir. Ayrıca inek eti tüketimini de azaltması gerekir.
Mama İle Beslenen Bebeklerde Süt Alerjisi Tedavisi
Mama ile beslenen bebeklerde süt alerjisi varsa özel formüller kullanılabilir. Bu formüllerdeki proteinler parçalanmış olduğundan bebekler tarafından tolere edilebilir.
Katı Gıdaya Geçen Bebeklerde Süt Alerjisi Tedavisi
Katı gıdaya geçen bebeklerin diyetinden de inek sütü ve inek sütü ürünleri çıkarılmalıdır. Ayrıca inek eti tüketimini de azaltmaları gerekir.
Bebeklerde Süt Alerjisinde Hangi Gıdalardan Kaçınılmalıdır?
Bebeklerde süt alerjisinde kaçınılması gereken gıdalar şunlardır:
-
İnek sütü (tam yağlı, az yağlı veya yağsız)
-
Peynir (taze peynir, beyaz peynir, labne peynir vb.)
-
Yoğurt (sade yoğurt veya meyveli yoğurt)
-
Krema (katı krema veya çırpılmış krema)
-
Tereyağı ve margarin (süt içerikli olanlar)
-
Süt tozu (bebe bisküvisi gibi)
-
Hazır çorbalar ve soslar (kremalı olanlar)
-
Dondurma ve sütlü tatlılar (puding vb.)
-
Bazı işlenmiş et ürünleri (sosis, salam)
-
Soya ve pirinç bazlı ürünler (biberon maması) dışında tüm mamalar ve biberon emzikleri (süt proteini içeren)
Not: Bebeğinizde herhangi bir gıda alerjisinden şüpheleniyorsanız mutlaka bir doktora danışın. Bebeğin diyetine müdahale etmeden önce her zaman doktora başvurmanız önemlidir.
Bebeklerde Süt Alerjisinin Süresi Ne Kadardır?
Bebeklerdeki inek sütü alerjisinin süresi kişiden kişiye değişebilir; ancak çoğu bebekte inek sütü alerjisinden yaklaşık üç yıl içinde kurtulurlar. Bebeklerin yüzde yetmiş ile sekseni üç yaşına kadar, yüzde yirmi ile otuzu ise üç yaşından sonra bu alerjiye sahip olmaya devam eder.
Sonuç Olarak;
Bebeklerdeki inek sütü alerjisi belirtileri sindirim sistemi sorunları, cilt döküntüleri ve solunum zorluğunu içerir. Tanı koymak için tıbbi geçmişin incelenmesi, fiziksel muayene yapılması ve çeşitli testlerin gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Tedavi yoktur; ancak semptomların yönetimi mümkündür. Emziren annelerin diyetlerinden süt ürünlerini çıkarması veya mama ile beslenen bebekler için özel formüllerin kullanılması gerekir. Ayrıca katı gıdaya geçen bebeklerin diyetinden de inek sütünün çıkarılması gerekir.