Kabızlık, sindirim sisteminin atıkları vücuttan atarken zorluk yaşaması ya da dışkının sertleşip kuruması nedeniyle çocuklarda sık görülen bir rahatsızlıktır. Çocuklarda kabızlık genellikle diyetle ilgili sorunlardan kaynaklanır. Yetersiz lif alımı, sıvı tüketiminin azlığı ve egzersiz yapmamaktan kaçınma gibi nedenler kabızlığın başlıca sebepleri arasında yer alır. Çocuklarda kabızlık, ağrılı dışkılama ve karın ağrısı gibi şikayetlere yol açabilir. Çoğu durumda basit yaşam tarzı değişiklikleri ve diyet düzenlemeleriyle tedavi edilebilir. Ancak, daha ciddi vakalarda doktor önerisi ve reçeteli ilaçlar gerekebilir. Bu yazımızda çocuklarda kabızlık hakkında bilmeniz gerekenleri bulabilirsiniz.
Kabızlık Nedir?
Kabızlık, bağırsak hareketlerinin yavaşlaması sonucu dışkının sertleşip kuruması ve vücuttan atılmasının zorlaşması durumudur. Çocuklarda kabızlık, haftada üçten az dışkılama, dışkılama sırasında ıkınma, sert ve kuru dışkı çıkarma gibi belirtilerle kendini gösterir. Kabızlığın yaygın nedenleri arasında diyetle yeterli lif alınmaması, sıvı tüketiminin azlığı, hareketsiz yaşam tarzı ve tuvalet alışkanlığının ihmal edilmesi yer alır. Bazı durumlarda stres veya seyahat gibi faktörler de kabızlığı tetikleyebilir. Kabızlık genellikle hafif seyreder ve diyet değişiklikleri, yeterli sıvı alımı ve egzersiz gibi basit önlemlerle kontrol altına alınabilir. Ancak, uzun süreli kabızlık daha ciddi sağlık sorunlarına işaret edebilir ve bu nedenle bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir.
Çocuklarda Kabızlığın Belirtileri
Kabızlık belirtileri genellikle çocukların yaşına ve semptomların şiddetine göre değişebilir. Çocuklarda kabızlık bulguları şunları içerebilir:
-
Dışkılama Sıklığında Azalma: Haftada üçten az dışkılama, kabızlığın yaygın bir işareti olabilir.
-
Ağrılı Dışkılama: Kabızlığı olan çocuklar genellikle dışkılama sırasında ağrı veya acı hissedebilirler.
-
Sert ve Kuru Dışkı: Kabızlık durumunda dışkı genellikle sert ve kuru olur, bu da dışkılama sırasında ağrıya yol açar.
-
Karında Ağrı ve Şişkinlik: Kabızlık, çocuğun karnında ağrı ve şişkinlik hissetmesine neden olabilir.
-
İştahsızlık: Kabızlık, bazı çocuklarda iştahsızlığa neden olabilir.
-
Tuvalet Kaçırma: Bazı durumlarda çocuklar kabızlık nedeniyle tuvaletini kaçırabilir.
-
Dışkının Rektumun Dışına Çıkması: Sertleşmiş dışkı rektumda birikirse çocuğun rektumundan dışarı çıkabilir.
Kronik Kabızlık Nedir?
Kronik kabızlık, bir kişinin üç aydan uzun bir süre boyunca sürekli olarak zor dışkılama, sert dışkı, haftada birden az dışkılama veya tuvalete çıkma konusunda ıkınma gibi belirtiler yaşadığı bir durumu ifade eder. Kronik kabızlık yaşayan kişiler, dışkının rektuma girip girmediğini anlamada zorluk çekebilirler. Kronik kabızlığın çocuklardaki belirtileri şunlardır:
-
Tuvalete gitme isteği,
-
Sıkışma hissi,
-
Rektumun sert dışkıyla dolu olması,
-
Karnın ağrıması,
-
İştahsızlık,
-
Mide bulantısı,
-
Dışkının rektumdan geçmesi.
Kronik kabızlığın çocuklarda tedavisi için öncelikle altında yatan sebep belirlenmelidir. Eğer sebep diyet eksiklikleri veya yaşam tarzıyla ilgiliyse diyet değişiklikleri ve yaşam tarzı düzenlemeleriyle kronik kabızlık tedavi edilebilir. Ancak diğer sağlık sorunlarına bağlı oluşan kronik kabızlık durumunda doktor önerisi ile tedaviye devam edilmelidir.
Çocuklarda Kabızlığın Nedenleri
Çocuklarda kabızlığın en yaygın nedeni diyetle yeterli lif alınmamasıdır. Ayrıca sıvı tüketiminin az olması, hareketsiz yaşam tarzı ve tuvalete gitme isteğinin ihmal edilmesi de kabızlığa neden olabilir. Lif açısından zengin gıdalar tüketen çocukların kabızlık yaşama ihtimali daha düşüktür. Yetersiz sıvı alımı vücudun su seviyelerini etkilediğinden bağırsak hareketlerini de olumsuz etkileyebilir. Bazı çocuklar tuvalete gitmekten korkabilir veya tuvalete gitmek istemeyebilir; bu da kabızlığı tetikleyebilir. Aile içinde kabızlık sorunu yaşayan kişiler varsa çocuklarda kabızlık yaşama riski de artar. Seyahat, stres gibi etmenler de kabızlığı tetikleyebilir.
Çocuklarda Kabızlığın Tedavisi
Çocuklarda kabızlığın tedavisi için öncelikle yaşam tarzı değişikliklerine gidilmesi önerilir. Yeterli miktarda lif içeren gıdalar tüketilmesi teşvik edilmeli; meyve, sebze ve tam tahıllar gibi lifli besinler diyetlerine dahil edilmelidir. Ayrıca sıvı alımının artırılması da önemlidir; su tüketimi teşvik edilmeli, meyve suları da sıvı alımına katkıda bulunur. Düzenli egzersiz yapmak da bağırsak hareketlerini teşvik ederek kabızlığı hafifletebilir. Çocuklar için uygun olan egzersiz türleri (yüzme, bisiklet sürme vb.) teşvik edilmelidir. Ayrıca tuvalete gitmenin öneminin anlatılması ve tuvalet alışkanlığının ihmal edilmemesi de önemlidir.
Kabızlığın şiddetli olduğu veya uzun süre devam ettiği durumlarda doktor önerisi ile tedaviye devam edilmelidir. Reçeteli ilaçlar, doktor kontrolünde kullanılmalı; şiddetli ağrı veya kusma durumunda hemen tıbbi yardım alınmalıdır.