Adet döngüsü, adet kanaması ya da regl, kadınların doğurganlık çağında her ay yaşadığı ve adet kanaması olarak bilinen fizyolojik süreci ifade eder. Adet döngüsünün düzensiz olması ise kadınların yaklaşık %14’ünde görülen bir durumdur. Bir adet döngüsü ortalama 28 gün sürer ancak bu süre 21-35 gün arasında değişiklik gösterebilir. Düzensiz adet döngüsü, adet kanamasının beklenenden daha erken veya geç meydana gelmesi anlamına gelir ve stres, beslenme bozuklukları, hormonal dengesizlikler, polikistik over sendromu (PCOS), tiroid hastalıkları, ağır egzersizler ve bazı ilaçların kullanımına bağlı olarak gelişebilir. Düzensiz adet kanamasının tedavisi altında yatan nedenin belirlenmesi önemlidir. Hormonal dengesizliklere bağlı düzensiz adet kanamasının tedavisinde genellikle doğum kontrol hapları tercih edilirken, tiroid hastalığına bağlı düzensiz adet kanamasının tedavisinde tiroid hormon düzeyinin normale getirilmesi, stres ve beslenme bozukluklarına bağlı düzensiz adet kanamasının tedavisinde ise yaşam tarzında değişiklikler önerilir.
Düzensiz Adet Nedir?
Düzensiz adet görme, adet kanamasının beklenenden daha erken veya geç meydana gelmesi durumudur. Kadınlarda ortalama 28 gün süren bir adet döngüsü bulunur ancak bu süre 21-35 gün arasında değişebilir. Düzensiz adet görme, stres, yoğun egzersiz, hormonal dengesizlikler, tiroid problemleri, polikistik over sendromu (PCOS) gibi rahatsızlıklar, beslenme bozuklukları ve bazı ilaçların kullanımı sonucu gelişir. Düzensiz adet görme genellikle 2-3 gün ile 1 hafta arasında değişen sürelerde olur.
Adet Kanaması Nedir?
Adet kanaması, kadınların doğurganlık çağında her ay yaşadığı fizyolojik bir süreçtir. Adet kanaması, uterusun iç tabakasının (endometrium) kalınlaşması ve olgunlaşması sonucunda bir gebelik meydana gelmediğinde hormonal değişikliklerle birlikte meydana gelen kanamadır. Adet kanaması, her ay ortalama 3-7 gün sürer ve adet döneminin ilk günü kabul edilir. Adet kanaması, kadınların üreme sağlığının bir göstergesi olarak kabul edilir ve düzenli aralıklarla meydana gelmesi önemlidir.
Düzensiz Adet Görme Belirtileri Nelerdir?
Düzensiz adet görme durumu genellikle adet kanamasının beklenenden daha erken veya geç meydana gelmesi şeklinde kendini gösterir. Bu durumun belirtileri şunları içerebilir:
-
Daha sık veya daha seyrek adet kanamaları: Normalde 28 günde bir adet gören bir kadında bu sürenin 21 güne düşmesi veya 35 güne çıkması düzensiz adet görme olarak kabul edilir.
-
Adet kanamasının beklenenden daha erken gelmesi: Normalde beklenen bir adet kanamasının 2-3 hafta sonra gelmesi.
-
Adet kanamasının beklenenden daha geç gelmesi: Normalde beklenen bir adet kanamasının 1-2 hafta gecikmesi.
-
Adet akıntısında değişiklik: Koyu kırmızı veya kahverengi lekelenmelerin ortaya çıkması.
-
Ara kanamalar: Normalde beklenen adet dönemleri arasında meydana gelen lekelenme veya kanama.
-
Daha ağır veya daha hafif akıntılar: Normalden daha yoğun veya daha az yoğun olan adet akıntısı.
-
Kramp: Normalden daha fazla şiddette kramp yaşanması.
-
Baş ağrısı: Daha sık baş ağrısı atakları yaşanması.
-
Mide bulantısı: Daha sık mide bulantısı veya kusma yaşanması.
-
Göğüslerde hassasiyet: Normalden daha fazla göğüs hassasiyeti veya şişlik hissi.
Düzensiz Adet Görme Nedenleri Nelerdir?
Düzensiz adet görmenin başlıca nedenleri hormonal dengesizlikler, stres, polikistik over sendromu (PCOS), tiroid hastalıkları, aşırı egzersiz yapmak, beslenme bozuklukları, bazı ilaçlar ve gebelik olarak sıralanabilir. İlerlemiş yaşlarda düzensiz adet görme menopozun belirtilerinden biri olarak da kabul edilebilir. Ayrıca 40 yaş altındaki kadınlarda da menopoz öncesi düzensiz adet görme görülebilir.
1. Stres
Stres düzeyinin artması vücuttaki hormon dengesini bozarak düzensiz adete yol açabilir. Yüksek düzeyde stres kortizol seviyesini artırır ve bu da estrogen ve progesteron gibi diğer hormonların dengesini etkiler. Hormonal denge bozulduğunda adet döngüsü de etkilenir ve düzensizlikler meydana gelir.
2. Polikistik Over Sendromu (PCOS)
Polikistik over sendromu (PCOS) kadınlarda en sık rastlanan hormonal bozukluktur. PCOS’lu kadınlarda yumurtalıklar normalden daha fazla erkek hormonu (androjen) üretir ve bu durum düzensiz veya hiç olmayan adet dönemlerine yol açar.
3. Tiroid Problemleri
Tiroid bezi, vücudun metabolizma hızını kontrol eden hormonlar üretir. Tiroidin aşırı aktif veya az çalışması vücuttaki hormonal dengeyi bozarak düzensiz adete yol açabilir. Hipotiroidi (tiroidin az çalışması) ve hipertiroidi (tiroidin fazla çalışması) kadınlarda düzensiz adet görmenin yaygın nedenlerindendir.
4. Yoğun Egzersiz Yapmak
Yoğun egzersiz yapan kadınlarda vücut yağ oranı düştüğü için hormonal dengede bozulmalar meydana gelir. Özellikle sporcularda görülen bu durum aynı zamanda amenoreye (adet görmeme) de yol açabilir.
5. Gebelik ve Emzirme Süreci
Gebelikte hormonal değişimler düzensiz adet görmeye yol açabilir. Gebeliğin ilk üç ayında bazı kadınlar hafif lekelenme yaşayabilir ancak bu durum adet yerine geçmez. Emzirme döneminde de prolaktin hormonunun etkisiyle adet göremeyen kadınlar ilerleyen dönemlerde düzensiz kanama yaşayabilir.
6. Erken Menopoz
Erken menopoz, 40 yaşından önce menopoz belirtilerinin görülmesidir. Erken menopoza giren kadınlar düzensiz adet dönemleri yaşayabilirler. Menopoz belirtileri arasında ateş basması, gece terlemesi ve vajinal kuruluk gibi semptomlar da bulunur.
7. Beslenme Bozuklukları
Yetersiz beslenme veya aşırı kilo kaybı yaşayan kadınlarda vücudun yağ oranı düştüğü için hormonal dengede bozulmalar meydana gelir. Ayrıca anoreksiya nervoza gibi yeme bozukluğu olan kişilerde de düzensiz adet görme sık rastlanır.
8. Ağızdan Alınan Doğum Kontrol Hapları
Ağızdan alınan doğum kontrol hapları vücudun doğal hormon dengesini değiştirdiği için düzensiz adet görmeye neden olabilir. Genellikle yeni başlanılan doğum kontrol haplarında bu durumla daha sık karşılaşılır.
9. Aşırı Kafein Tüketimi
Kafein tüketiminin aşırı olması vücutta kortizol seviyesini yükseltebilir ve bu da hormonal dengeyi bozarak düzensiz adete yol açabilir.
10. İnsülin Direnci (Prediyabet)
İnsülin direnci, kandaki insülin seviyesinin normalden daha yüksek olmasıdır. İnsülin direnci olan kişilerde polikistik over sendromu (PCOS) görülme riski de artar ve bu durum vücudun insülin hassasiyetini azaltarak kandaki şeker oranını yükseltir.
11. Ağızdan Alınan Antidepresanlar ve Bazı İlaçlar
Bazı antidepresan ilaçlar da dahil olmak üzere bazı ilaçlar vücuttaki hormon dengesini bozabilir ve bu da düzensiz adete yol açabilir. Bu nedenle kullanılan ilaçların yan etkilerinin bilinmesi önemlidir.
12. Rahim İçi Araç (RİA)
Rahim içi araç (RİA) kullanımı da düzensiz adetin yaygın nedenlerinden biridir. RİA takılan kadınlarda özellikle ilk birkaç ay ağır regl dönemleri yaşanabilir ancak bu durum zamanla düzene girebilir.
Düzensiz Adet Görme Nasıl Tedavi Edilir?
Düzensiz adet görmenin tedavisi altında yatan nedene bağlı olarak değişiklik gösterir. Eğer düzensiz adet görmenin nedeni hormonal dengesizlikse doğum kontrol hapları kullanılabilir. Polikistik over sendromu (PCOS) tanısı almış kadınlarda hormonal dengeyi sağlamak için doğum kontrol hapları veya progesteron ilaçları önerilebilir. Ayrıca insülin direnci olan kişilerde metformin kullanımı da faydalı olabilir.
Tiroid problemlerine bağlı düzensiz adet gören kadınlarda tiroid hormon seviyesini normale getirmek için ilaç tedavisi uygulanabilir. Aşırı egzersize bağlı meydana gelen düzensiz adet görmede egzersizlerin azaltılması önerilirken, beslenme bozukluğu olan kişilerde sağlıklı bir diyetle vücudun beslenmesi sağlanmalıdır. Rahim içi araç (RİA) kullanan kadınlarda cihazın değiştirilmesi veya çıkarılması ile birlikte regl dönemleri normale dönebilir.
Sonuç Olarak;
Düzensiz adet görme durumu hormonal dengesizlikler, stres, polikistik over sendromu (PCOS), tiroid problemleri, yoğun egzersiz yapma, beslenme bozuklukları gibi çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. Düzensizlik, adetin beklenen tarihten birkaç gün önce ya da sonra olması şeklinde ortaya çıkar ve genellikle normal kabul edilir ancak sürekli tekrar etmesi durumunda uzman doktora başvurulması önerilir. Düzensiz adet görmenin tedavisi altında yatan nedene bağlı olarak değişiklik gösterir; hormonal dengesizliklerde doğum kontrol hapları kullanımı önerilirken tiroid problemlerinde ilaç tedavisi uygulanır.