Terapötik toksisite; kanser tedavisi veya diğer hastalıklar için kullanılan ilaçların yan etkilerinin, ilacın beklenen faydalarından daha ağır olduğu durumlardır. Kanser tedavisinde kullanılan kemoterapi veya immünoterapilerin yan etkileri zaman zaman ciddi ve hayati riskler taşıyabilir. Bu durum hastaların ve doktorların kullanımına bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Örneğin, bağırsak kanseri tedavisinde kullanılan bir ilaç olan Regorafenib kanser tedavisinin etkinliğini arttırırken aynı zamanda kolon toksisitesi geliştirme riskini de beraberinde getirebilir. Eğer bu yan etki gelişirse bu durum tedavi gören kişi için olumsuz sonuçlar doğurabilir.
Bu nedenle kanser tedavisinde kullanılan ilaçların toksisite riskinin önceden belirlenmesi ve bu konuda uzmanlaşmış sağlık çalışanları tarafından hastaların izlenmesi önemlidir. Toksisite riskinin belirlenmesi; ilaçların konsantrasyonlarının ayarlanması, farklı ilaçların kombine kullanımı ve biyomarker taramaları ile yapılabilir.
Terapötik Toksisite Belirtileri Nelerdir?
Terapötik toksisitenin belirtileri kullanılan ilaca göre değişiklik gösterir. Kemoterapi ilaçlarının en yaygın görülen ve bilinen yan etkileri arasında şunlar yer alır:
-
Ağız yaraları: Kemoterapi ilaçları ağız içindeki hücreleri etkileyebilir ve bu da ağız yaraları oluşumuna yol açabilir.
-
Mide bulantısı ve kusma: Kemoterapinin en yaygın yan etkilerinden biridir. Ancak günümüzde antiemetik ilaçlarla kontrol altına alınabilir.
-
Saç dökülmesi: Kemoterapi saç köklerini etkileyerek saç dökülmesine neden olabilir.
-
Yorgunluk: Kemoterapi vücudu yorar ve bağışıklık sistemini zayıflatabilir.
-
İshal veya kabızlık: Bağırsak hücreleri kemoterapiden etkilenebilir ve sindirim sistemi sorunlarına yol açabilir.
-
Enfeksiyon riski: Kemoterapi beyaz kan hücrelerini azaltarak enfeksiyon riskini artırabilir.
-
Cilt değişiklikleri: Ciltte kuruluk, döküntü veya renk değişikliği görülebilir.
-
Ateş: Vücudun enfeksiyonla savaşmaya çalıştığını gösteren bir işaret olabilir.
-
Kemik iliği baskılanması: Kemoterapinin bir yan etkisi olarak kemik iliğinin baskılanması, anemiye (kırmızı kan hücrelerinin azalması), lökopeniye (beyaz kan hücrelerinin azalması) veya trombositopeniye (trombositlerin azalması) yol açabilir.
-
Duyusal değişiklikler: Bazı hastalar kemoterapi sırasında tat alma yeteneklerinde değişiklikler veya duyusal bozukluklar yaşayabilirler.
Terapötik Toksisite Tedavisi
Terapötik toksisitenin tedavisi; oluşan toksisitenin türüne, ciddiyetine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişiklik gösterir. Bazı durumlarda toksisitenin şiddetini azaltmak veya semptomları yönetmek için ek tedaviler gerekebilir. Örneğin, kemoterapinin neden olduğu mide bulantısını azaltmak için antienemetik ilaçlar kullanılabilir. Benzer şekilde, bağışıklık sistemi zayıflamış hastalarda enfeksiyon riskini azaltmak için antibiyotikler reçete edilebilir.
Önemli Not:
Kendi başınıza ilaç kullanmayın, kullanıyorsanız bırakmayın ve kullanmaya başlamadan önce mutlaka doktorunuza danışın.