Tetrahydrocannabinol (THC), kısaca bitkisel tetrahidrokanabinol veya delta-9-tetrahidrokanabinol olarak da bilinen ve kenevir bitkisinde bulunan en yaygın psikoaktif bileşiktir. THC, kenevirin içerdiği 113 farklı kanabinoidden biridir ve bu kanabinoidlerin en popüler olanıdır. Tıbbi kenevirde görülen psikoaktivite, esas olarak THC’nin varlığından kaynaklanır. Ancak THC, yalnızca kenevirde değil, aynı zamanda hammaddesi olan Hint kenevirinde de bulunmaktadır.
THC’nin Etkileri
THC’nin başlıca etkisi psikoaktiftir; yani THC alımının ardından kullanıcı kendini sarhoş gibi hisseder. THC ayrıca iştah artışı, ağızda kuruluk ve gözlerde kızarma gibi etkiler de yaratabilir.
Psikoaktiftir
THC’nin psikoaktif etkisi, cannabinoid reseptörlerinin beyin hücrelerinde tetiklenmesine bağlıdır. Bu reseptörler merkezi sinir sisteminde bulunur ve tetrahydrocannabinol alımının ardından bu reseptörlerin aktive olmasıyla birlikte vücut ve zihin algısında değişimler yaşanır.
İştah Artışı
Tetrahydrocannabinolün bir diğer etkisi de iştah artışıdır. Bunun nedeni, THC’nin beyindeki iştah merkezini uyararak iştahı artırmasıdır. Bu etki, özellikle iştah kaybı yaşayan kanser hastaları gibi kişiler için faydalı olabilir.
Ağız Kuruluğu ve Gözlerde Kızarma
THC kullanımının ardından ağız kuruluğu ve gözlerde kızarma gibi etkiler de görülebilir. Bu belirtiler genellikle THC’nin psikoaktif etkisiyle ilişkilidir. Ağız kuruluğu, THC’nin tükürük bezlerinin işlevini değiştirmesiyle ortaya çıkar. Gözlerde ise tahrişe neden olarak kızarmasına sebep olur.
THC’nin Beyin Üzerindeki Etkileri
Tetrahydrocannabinol, beyinde çeşitli reseptörlere bağlanarak etki gösterir. Bunlar arasında CB1 reseptörleri bulunur. THC’nin CB1 reseptörlerine bağlanması sonucu dopamin salınımı artar ve bu da psikolojik olarak zevk alma hissi yaratır.
Tetrahydrocannabinol Kullanım Alanları
Tetrahydrocannabinol, sıklıkla tıbbi kenevir kullanımı ile ilişkilendirilen bir bileşiktir. Kenevirin yasal olduğu bölgelerde, tetrahydrocannabinol içeren ürünler özellikle tıbbi amaçlar için kullanılabilir.
Kanser Tedavisi Görürken Kullanılabilir
THC, kanser tedavisi gören kişiler için faydalı olabilir. Özellikle kemoterapi alan kişilerin tedaviye bağlı olarak gelişen bulantı ve kusma sorunlarına karşı tetrahydrocannabinol kullanımı önerilebilir. Aynı zamanda THC içeren ürünler, kemoterapi gören hastaların iştahını artırarak kilo kaybını önlemeye yardımcı olabilir.
Nörolojik Bozuklukların Tedavisinde Kullanılabilir
Son yapılan araştırmalar, tetrahydrocannabinolün nörolojik bozuklukların tedavisinde de etkili olabileceğini göstermektedir. Örneğin Alzheimer hastalığı üzerinde yapılan çalışmalarda THC’nin beyin hücrelerini koruduğu ve hastalığın ilerlemesini yavaşlattığı tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra tetrahydrocannabinolün Huntington hastalığı ve amyotrofik lateral skleroz (ALS) gibi diğer nörolojik hastalıklara karşı da koruyucu etki gösterebileceği düşünülmektedir.
Tıbbi Olarak Kullanılan Diğer Alanlar
Tetrahydrocannabinol ayrıca şunlar dahil olmak üzere diğer tıbbi durumlar için de kullanılabilir:
-
Kronik ağrı yönetimi
-
Anksiyete ve depresyon tedavisi
-
Uyku problemleri için yardımcı olması
-
MS (Multipl Skleroz) semptomlarını hafifletmesi
-
Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi inflamatuar bağırsak hastalıklarının tedavisi
-
Glokoma karşı koruma sağlaması
-
Damar sertleşmesini önlemesi
-
Kan şekeri seviyesini dengelemesi
-
Kilo alımına yardımcı olması
Tetrahydrocannabinol Yan Etkileri ve Zararları Nelerdir?
Tetrahydrocannabinol kullanımı bazı yan etkilere neden olabilir. Bunlar arasında kaygı, panik atak, paranoid düşünceler, hafıza kaybı, işitme veya görme bozuklukları gibi etkilere neden olabilir.
Kaygı ve Panik Atak
Tetrahydrocannabinol içeren ürünlerin kullanımı kaygıyı artırabilir ve panik atak geçirme riskini yükseltebilir. Bu durum özellikle yüksek dozlarda tetrahydrocannabinol alındığında daha yaygın görülür.
Paranoid Düşünceler ve Huzursuzluk Hissi
THC kullanımının ardından paranoid düşüncelerde artış görülebilir. Paranoia, kişinin kendisine veya başkalarına yönelik tehdit algısı olarak tanımlanabilir. Ayrıca tetrahydrocannabinol kullanımı huzursuzluk hissini de artırabilir.
Hafıza Kaybı ve Konsantrasyon Problemi Yaşanabilir
Tetrahydrocannabinol kullanımının ardından kısa süreli hafıza kaybı yaşanabilir. Aynı zamanda konsantrasyon problemi ve dikkat dağınıklığı da tetrahydrocannabinol kullanımının yan etkileri arasında yer alır.
İşitme ve Görme Problemleri Yaşanabilir
THC kullanımı işitme veya görme bozukluklarına neden olabilir. Bu etkiler genellikle geçicidir ancak tetrahydrocannabinol kullanımının ardından araba kullanmak veya tehlikeli makinelerle çalışmak gibi riskli aktivitelerden kaçınılması önemlidir.
Fiziksel Etkileri
Tetrahydrocannabinol kullanımı fiziksel olarak da bazı yan etkilere neden olabilir. Bunlar arasında:
-
Ağız kuruluğu: THC’nin tükürük bezlerini baskılaması sonucu ağız kuruluğu görülebilir.
-
Yorgunluk: THC’nin sedatif etkisi yorgunluğa neden olabilir.
-
Koordinasyon bozukluğu: THC kullanımı motor becerilerini etkileyebilir ve koordinasyon bozukluğuna neden olabilir.
-
Kalp atış hızında artış: THC kalp atış hızını artırabilir.
-
Bulantı: THC bazı kişilerde bulantıya neden olabilir.