Covid-19 aşıları, Covid-19’a karşı etkili bir koruma sağlar. Tüm tıbbi tedavilerde olduğu gibi aşılarda da yan etki riski vardır. Bu yan etkilerin çoğu hafif veya orta şiddettedir ve birkaç gün içinde kendiliğinden düzelir. Aşıların nadir görülen yan etkileri arasında ise kalp iltihabı (miyokardit) ve kan pıhtılaşması (trombositopenik trombotik purpura) yer alır.
Covid-19 Aşılarının Yan Etkileri
Covid-19 aşıları, SARS-CoV-2 virüsünün veya onun bazı parçalarının (antijen) vücuda enjekte edilmesi ile bağışıklık sistemini uyarır. Aşının içindeki antijen veya virüs benzeri parça, bağışıklık sistemine SARS-CoV-2 virüsünü tanıtır ve hafızasına kazandırır. Böylece kişi aşıdan sonra gerçek SARS-CoV-2 virüsü ile karşılaşırsa bağışıklık sistemi hemen harekete geçer ve kişiyi Covid-19’a karşı korumuş olur.
Aşının içindeki antijen, bağışıklık sistemini aktive eden bazı bileşikler içerir. İşte bu bileşiklerin vücutta yaptığı etkiye bağlı olarak bazı yan etkiler görülür.
En sık görülen yan etkiler; ateş, yorgunluk, baş ağrısı, kas ve eklem ağrısı, titreme ve aşı yapılan koldaki hassasiyet, kızarıklık veya şişliktir.
Ağrı kesiciler, ateş düşürücüler ve bol sıvı tüketimi gibi basit önlemlerle aşının yan etkileri rahatlıkla yönetilebilir.
Covid-19 Aşısının Koltuk Altında Kitle Oluşturma Riski
Covid-19 aşısının koltuk altına yapıldıktan sonra aşı bölgesinde şişlik veya hassasiyet görülebilir. Bu durum koltuk altında kitle oluşmasına neden olabilir. Aşı sonrası koltuk altında oluşan bu kitle genellikle zararsızdır ve vücudun aşıya verdiği normal bir tepkidir. Ancak bu kitle meme kanseri taraması için mamografi çektiren kişilerde yanlış pozitif sonuçlara yol açabilir.
Koronavirüs Aşısı Olunca Ne Olur?
Koronavirüs aşısı olduktan sonra bağışıklık sisteminin virüsle savaşması için aktive edilmesi gerekir. Aşının içindeki antijen veya virüs benzeri parça, bağışıklık sistemini aktive eden bazı bileşikler içerir. İşte bu bileşiklerin vücutta yaptığı etkiye bağlı olarak bazı yan etkiler görülür.
Covid-19 Aşılarının Yaygın Yan Etkileri
Aşının yapıldığı kol ve çevresinde
Aşının yapıldığı bölgede ağrı, hassasiyet, kızarıklık ve şişlik
Tüm vücutta
Yorgunluk
Baş ağrısı
Kas ve eklem ağrısı
Ateş
Titreme
Mide bulantısı
Kronik hastalığı olan bireylerde koronavirüs aşısı sonrasında yan etkiler daha fazla görülebilir. Ancak bu durum hastalığın seyrine göre değişkenlik gösterebilir.
Covid-19 Aşısının Yapıldığı Kolda Ağrı ve Şişlik
Aşının yapıldığı kolda ağrı, hassasiyet, kızarıklık veya şişlik olabilir. Bu belirtiler hafif ila orta şiddette olup aşıdan birkaç gün sonra kendiliğinden geçebilir.
Yorgunluk ve Baş Ağrısı
Aşılama sonrasında yorgunluk hissedilebilir. Ayrıca migreni olan kişilerde aşı sonrası baş ağrısının artabileceği bildirilmektedir.
Kas ve Eklem Ağrıları
Aşılama sonrası kas ve eklem ağrısı görülebilir. Özellikle aşılamadan sonraki 1-2 gün içerisinde eklem ağrısı yaşanabilir.
Ateş, Titreme ve Mide Bulantısı
Koronavirüs aşısı sonrası ateş, titreme ve mide bulantısı gibi belirtiler de gelişebilir. Vücut sıcaklığındaki bu artış bağışıklık sisteminin virüsle savaştığını gösterir. Aksi takdirde ateş normalde bir enfeksiyon belirtisidir.
Covid-19 Aşılarının Nadir Yan Etkileri
Ateş, baş ağrısı, kas ve eklem ağrısı, mide bulantısı, titreme gibi yaygın yan etkilerin yanı sıra Covid-19 aşılarının nadir yan etkileri de vardır. Bunlar:
Kan Pıhtılaşması
AstraZeneca ve Johnson&Johnson aşılarıyla ilişkili olan nadir bir kan pıhtılaşması türü olan trombositopenik trombotik purpura vakaları bildirilmiştir. Bu vakalarda trombosit sayısında düşme görülürken kan pıhtılaşması riski artmıştır. Kan pıhtılaşması belirtileri arasında baş ağrısı, görme bozukluğu, nefes darlığı, ciltte morarma yer alır.
Kalp İltihabı (Miyokardit)
Covid-19 aşılarıyla ilişkili kalp iltihabı (miyokardit) vakaları bildirilmiştir. Bu vakaların çoğu genç erkeklerde görülmektedir. Kalp iltihabının belirtileri göğüs ağrısı, nefes darlığı ve kalp atış hızında artıştır. Göğüs ağrısı veya nefes darlığı hisseden kişilerin bir sağlık kuruluşuna başvurması gerekir.
Bağışıklık Sistemi Bozukluğu Olanlarda Riskler
Bağışıklık sistemi bozukluğu olan kişilerde aşılama sonrası yan etki görülme riski daha fazladır. Bu kişilerin aşı öncesi doktoruna danışması önemlidir.
Koronavirüs Aşısından Sonra Ateş Olursa Ne Yapmalı?
Koronavirüs aşısından sonra ateş olması normaldir ve bağışıklık sisteminin virüse karşı savaştığını gösterir. Ateşin kontrol altına alınması için bol sıvı tüketimi önemlidir. Ayrıca ateşi düşürmek için parasetamol içeren ilaçlar kullanılabilir.
Ateşin 39,4 °C’nin üzerine çıkması durumunda doktora başvurulmalıdır. Ayrıca göğüs ağrısı veya nefes darlığı hisseden kişilerin de doktora gitmesi önerilir.
Koronavirüs Aşısından Sonra Ne Zaman Hastaneye Gitmeliyim?
Koronavirüs aşısından sonra yoğun göğüs ağrısı veya nefes darlığı hissedilmesi halinde hastaneye başvurulmalıdır. Ayrıca vücutta kan pıhtılaşmasına bağlı olarak baş ağrısı, ciltte morarma, görme bozukluğu yaşanıyorsa sağlık kuruluşuna gidilmelidir.
Kimler Koronavirüs Aşısı Olamaz?
Alerjik reaksiyon riski taşıyan kişilerde Covid-19 aşısı öncesinde dikkatli olunmalıdır. Ayrıca hamile veya emziren kadınların aşı öncesi doktoruna danışması önemlidir.
Covid-19 Aşısı İçin Alerji Testi Yaptırmalı mıyım?
Daha önceki dozlardan herhangi birine şiddetli alerjik reaksiyon gösteren kişilerde koronavirüs aşısı öncesi alerji testi yapılması önerilmektedir. Ayrıca mRNA aşılarına karşı polietilen glikol (PEG) veya polysorbat içeren ilaçlarla şiddetli alerjik reaksiyon gösteren kişilerde mRNA aşıları önerilmemektedir.
Koronavirüs Aşısı Olmaması Gereken Durumlar
Şiddetli alerjik reaksiyonu olanlar (anafaksi geçirenler)
mRNA aşılarına karşı polietilen glikol (PEG) veya polysorbat içeren ilaçlarla şiddetli alerjik reaksiyon gösterenler
Hamile veya emziren kadınlar (doktor önerisiyle)
Son 3 ay içinde Covid-19 geçirmiş kişiler
Covid-19’un tedavisi için monoclonal antikor veya konvalesan plazma tedavisi alanlar
Ağır akut hastalığı veya yüksek ateşi olanlar koronavirüs aşısı olamaz.
Koronavirüs Aşısından Sonra Alınacak Önlemler
Koronavirüs aşısından sonra oluşacak herhangi bir yan etkiyi azaltmak için bazı önlemler alınabilir:
Bol Su İçin
Aşılama sonrası vücudun su ihtiyacı artar. Bu nedenle bol su içmek yan etkilerin hafiflemesine yardımcı olur.
Ağrı Kesici Kullanın
Ateşi düşürmek ve vücuttaki olası ağrıları azaltmak için parasetamol içeren ağrı kesiciler kullanılabilir.
Mümkünse Dinlenin
Aşılama sonrası dinlenmek vücudun bağışıklık sistemi üzerindeki yükü azaltır. Böylece olası yan etkiler hafifler.
Sonuç: Covid-19 Aşısının Yan Etkileri Yönetilebilir
Covid-19 aşıları, SARS-CoV-2 virüsüne karşı etkili bir koruma sağlar. Tüm tıbbi tedavilerde olduğu gibi aşılarda da yan etki riski vardır. Bu yan etkilerin çoğu hafif veya orta şiddettedir ve birkaç gün içinde kendiliğinden düzelir. Ağızdan alınan ateş düşürücü ilaçlar ateşi düşürmeye yardımcı olur.