Göz tansiyonu, göz içindeki sıvının (gözyaşı) basıncıdır. Bu basıncın yüksek olması göz tansiyonu yüksekliği olarak adlandırılır. Bu durum göz sağlığı için tehlikeli sonuçlar doğurabilir. Glokom (nöropatik göz tansiyonu) adı verilen bu hastalık tedavi edilmezse körlüğe neden olabilir. Bu yüzden göz tansiyonunun normal değerlerde olup olmadığının belirlenmesi önemlidir.
Göz Tansiyonu Nedir?
Göz tansiyonu, gözün iç kısmında bulunan ve gözün düzgün çalışmasını sağlayan sıvının basıncıdır. Bu basınç, gözün yuvarlaklığını korumaya yardımcı olur. Göz tansiyonunun normalden yüksek olması, göz sağlığı açısından riskli durumlara neden olabilir. Göz tansiyonunun yüksekliği, glokom adı verilen bir tür nöropatik göz tansiyonuna neden olabilir. Bu hastalık, göz sinirlerine zarar vererek görme yetisini etkileyebilir.
Göz Tansiyonu Normal Değerleri Ne Olmalı?
Göz tansiyonu (IOP), genellikle mmHg (milimetre cıva) cinsinden ölçülür. Normal göz tansiyonu 10-21 mmHg arasında kabul edilirken, 22 mmHg ve üzeri göz tansiyonu yüksekliği olarak değerlendirilir. Ancak her birey için ideal göz tansiyonu farklılık gösterebilir ve 21 mmHg altında olsa bile bazı kişilerde glokom hastalığı olabilir.
Göz Tansiyonu Yüksekliği Nedir?
Göz tansiyonu yüksekliği, göz içindeki sıvının basıncının normalden yüksek olması durumudur. Göz tansiyonunun yüksekliği, göze gelen kuvvetin artması anlamına gelir. Bu durum glokoma neden olabilir. Glokom, göz sinirlerinin hasar görmesi sonucu oluşur ve görme alanını daraltarak körlüğe kadar gidebilen sonuçlar doğurabilir.
Göz Tansiyonu Yüksekliği Neden Olur?
Göz tansiyonu yüksekliği, göz içindeki sıvı üretiminin artması veya sıvının dışarı akışının azalması nedeniyle oluşur. Göz tansiyonunun yüksek olmasının başlıca nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
-
Genetik: Ailede göz tansiyonunun yüksek olması durumunda kişinin de bu hastalığa yakalanma riski artar.
-
Yaş: İlerleyen yaşla birlikte göz tansiyonu riski de artar.
-
Diyabet: Kontrol altına alınmayan şeker hastalığı, göz tansiyonunu da artırabilir.
-
Hipertansiyon: Kronik yüksek tansiyon da, göz tansiyonunu artıran nedenler arasındadır.
-
Göz yaralanmaları: Göze alınan darbeler veya yaralanmalar, göz tansiyonunu yükseltebilir.
-
Kullanılan bazı ilaçlar: Kortizon içeren ilaçların uzun süreli kullanımı da göz tansiyonunu yükseltebilir.
Göz Tansiyonu Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?
Göz tansiyonu yüksekliğinin belirtileri şunlardır:
-
Bulanık görme
-
Gözde ağrı ve basınç hissi
-
Baş ağrısı
-
Mide bulantısı
-
Kusma
-
Işık etrafında halelerin görünmesi
-
Görme alanında kapanmalar
-
Kırmızı veya kanamalı gözler
-
Gözün beyaz kısmında sarı lekeler
-
Göz tansiyonunu ölçen aletler ile yapılan muayenelerde 22 mmHg üzeri ölçüm yapılması
Göz tansiyonu yüksekliği belirtilerinin yanı sıra, bazı kişilerde herhangi bir belirti olmayabilir. Bu nedenle düzenli göz muayeneleri yapılması önemlidir.
Göz Tansiyonu Nasıl Ölçülür?
Göz tansiyonu ölçümü genellikle bir optometrist veya oftalmolog tarafından gerçekleştirilir. Bu işlem oldukça hızlıdır ve ağrısızdır. Göz tansiyonu ölçümünde kullanılan yöntemler arasında şunlar yer alır:
-
Tonoğrafi: Bu yöntemde anestetik damla uygulanarak göz yüzeyine hafif bir baskı yapılır. Bu baskının ne kadar derinlikte olduğunu ölçerek göz tansiyonu belirlenir.
-
Goldmann tonometresi: Bu yöntemde de aynı şekilde yüzeye hafif bir baskı yapılır. Ancak Goldmann tonometresinde mavi ışık kullanılır ve ışığın açısı değiştirilerek ölçüm yapılır.
-
Diyot lazer tonometri: Bu yöntemde gözle lazer ışığı kullanılarak ölçüm yapılır. Bu yöntem genellikle bebekler veya çocuklarda tercih edilir.
-
Aplanasyon tonometri: Bu yöntemde de yine anestetik damla kullanılır ve tonometre ile göz yüzeyine baskı uygulanarak ölçüm yapılır.
Göz Tansiyonu Yüksekliği Tedavisi Nasıl Olur?
Göz tansiyonu yüksekliğinin tedavisinde genellikle ilaçlar kullanılır. İlaç tedavisi ile birlikte bazı durumlarda lazer tedavisi de uygulanabilir. Cerrahi yöntemlere başvurulması ise nadirdir. İlaç tedavisinde kullanılan ilaçlar, genellikle glokom hastalığının tedavisinde de kullanılan ilaçlarla aynıdır. Bu ilaçlar, göz içindeki sıvı üretimini azaltan ve sıvının akışını artıran özelliklere sahiptirler.
Göz Tansiyonu Yüksekliğinde Kullanılan İlaçlar
Göz tansiyonu yüksekliği tedavisinde kullanılan ilaçlar şunlardır:
-
Prostaglandin analoğu içeren ilaçlar: Bu ilaçlar, gözyaşı akışını artırarak göz tansiyonunu düşürürler. Yan etkileri arasında kirpiklerin uzaması ve kahverengi leke oluşumu yer alır.
-
Beta blokerler: Kalp hastalarında dikkatli kullanılması gereken bu ilaçlar, göz içindeki sıvı üretimini azaltarak göz tansiyonunu düşürür.
-
Karbonik anhidraz inhibitörleri: Ağız yoluyla alınan bu ilaçlar, vücuttaki sıvı miktarını azaltarak göz tansiyonunu düşürür.
-
Alfa agonistler: Bu ilaçlar hem gözyaşı üretimini azaltır hem de gözyaşının akışını artırır.
-
Roklatan: Roklatan etkin maddesine sahip ilaçlar, beta blokerlere alternatif olarak kullanılırlar.
Lazer Tedavisi
Lazer tedavisi, göz tansiyonunu düşürmek için kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemde lazer ışınları kullanılarak gözün iç kısmındaki dokulara müdahale edilir. Lazer tedavisi ile birlikte göz içindeki sıvı akışı artırılır ve göz tansiyonu düşürülür. Lazer tedavisi genellikle güvenli bir yöntemdir ve yan etkileri minimaldir.
Cerrahi Yöntemler
Cerrahi yöntemler, göz tansiyonu yüksekliğinin tedavisinde kullanılan bir seçenektir. Ancak cerrahi yöntemlere genellikle diğer tedavi seçeneklerinin işe yaramadığı durumlarda başvurulur. Cerrahi müdahalelerde amaç, göz içindeki sıvı akışını artırmak ve göz tansiyonunu düşürmektir.
Göz Tansiyonu Yüksekliği Nasıl Önlenir?
Göz tansiyonu yüksekliğini önlemek için düzenli olarak göz muayenesi yapılması önemlidir. Ayrıca sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek de göz sağlığını korumaya yardımcı olabilir. Özellikle ailede glokom veya göz tansiyonu hikayesi varsa düzenli muayenelerle erken teşhis önemlidir. Düzenli egzersiz yapmak, dengeli beslenmek ve sigara kullanımından kaçınmak da genel sağlık için faydalıdır. Ayrıca stres yönetimi de önemli bir faktördür.
Kimler Risk Grubundadır?
Göz tansiyonu yüksekliği konusunda risk grubunda olan kişiler şunlardır:
-
40 yaş üstü kişiler
-
Ailede glokom öyküsü bulunan kişiler
-
Diyabet hastaları
-
Hipertansiyon hastaları
-
Uzun süre kortizon içeren ilaç kullanan kişiler
-
Göz yaralanması yaşayan kişiler
-
Kırma kusuru (miyop, hipermetrop) olan kişiler
-
Kronik migren hastaları
Sonuç Olarak
Göz tansiyonu, görme yetisini korumak için önemli bir faktördür. Göz sağlığını tehdit eden bu durumun farkında olmak ve gerekli önlemleri almak hayati önem taşır. Düzenli muayenelerle erken teşhis ve tedavi, daha ciddi sorunların önüne geçebilir. Sağlıklı yaşam alışkanlıkları ve bilinçli davranışlarla göz sağlığınızı koruyabilirsiniz.