Gözyaşı akması (epifora), gözyaşlarının normalden fazla akması durumudur. Bu durum genellikle gözyaşı üretiminin artması veya gözyaşlarının normal şekilde akmaması nedeniyle oluşur. Göz akıntısı, göz kuruluğu veya tahrişi gibi sorunlara neden olabilir. Gözyaşı akması, bebekler dahil herkesin başına gelebilir.
Gözyaşı Akması (Epifora) Nedir?
Gözyaşı akması (epifora), gözyaşlarının normalden fazla akması durumudur. Bu durum, gözyaşlarının aşırı üretimi veya gözyaşlarının normal şekilde akmaması nedeniyle oluşabilir. Epifora, genellikle göz sağlığı ile ilgili bir sorunun belirtisi olabilir ve tedavi gerektirebilir.
Gözyaşları, gözlerin nemli kalmasını, yabancı cisimlerin temizlenmesini ve göz yüzeyinin sağlıklı kalmasını sağlar. Epifora durumunda gözyaşları, bu işlevleri aşırı şekilde yerine getiriyor gibi düşünülebilir. Gözyaşı akması, özellikle estetik kaygı açısından rahatsız edici olabilir, ancak genellikle daha ciddi bir sağlık sorununun belirtisi değildir.
Gözyaşı Akmasının (Epifora) Belirtileri Nelerdir?
Gözyaşı akmasının (epifora) en belirgin belirtisi, gözlerden aşırı miktarda gözyaşı sıvısının akmasıdır. Bu durum, gözlerin sürekli yaşlıymış gibi görünmesine neden olabilir. Ayrıca, epifora genellikle gözlerdeki nem seviyesini artırdığı için göz sağlığını olumlu yönde etkileyebilir.
Epiforanın diğer belirtileri şunlar olabilir:
-
Gözlerde sululuk hissi: Gözyaşlarının sürekli olarak gözlerden akması, kişiye gözlerinin sulandığı hissini verebilir.
-
Gözlerde yabancı cisim hissi: Gözyaşlarının aşırı akması, göz kapaklarının ağırlık yapmasına ve göze yabancı bir cisim girmiş gibi hissettirmesine yol açabilir.
-
Gözlerde kızarıklık: Epifora, gözlerdeki kan damarlarını şişirerek kızarıklığa neden olabilir.
-
Gözlerde ağrı veya rahatsızlık: Gözyaşlarının sürekli akması, gözlerin hassaslaşmasına ve ağrı veya rahatsızlık hissedilmesine yol açabilir.
-
Göz kapaklarında kabarıklık: Epifora, göz kapaklarının şişmesine ve kabarık görünmesine neden olabilir.
-
Gözlük camlarında buğulanma: Epiforanın en pratik etkilerinden biri de, özellikle yakın görüşe yardımcı olan gözlük camlarında oluşan buğulanmadır. Bu durum, epiforanın günlük yaşam üzerindeki etkisini gösterir.
-
Ciltte tahriş: Uzun süreli epifora durumunda, yüz bölgesine akan gözyaşları ciltte tahrişe neden olabilir. Bu tahriş, kızarıklık ve kaşıntı gibi belirtilerle kendini gösterebilir.
Bu belirtiler, epiforanın kişide yarattığı fiziksel etkilerin yanı sıra sosyal yaşam üzerindeki olumsuz etkilerini de yansıtır.
Gözyaşı Akmasının (Epifora) Nedenleri Nelerdir?
Gözyaşı akmasının (epifora) birçok nedeni olabilir. Bu nedenler genel olarak iki gruba ayrılabilir: gözyaşı üretiminin artmasına neden olan durumlar ve gözyaşlarının gözü yeterince temizleyememesine yol açan sorunlar.
1. Gözyaşı Üretiminin Artmasına Neden Olan Durumlar
Gözyaşı üretiminin artmasının nedenleri şunlardır:
-
Alerjik reaksiyonlar: Polen veya ev tozu gibi alerjenlere karşı vücut tepki vererek gözlerdeki damarın genişlemesine ve gözyaşı üretiminin artmasına neden olabilir. Bu durum epiforaya yol açabilir.
-
Soğuk algınlığı veya grip: Bu hastalıklar, vücudun savunma mekanizmasını harekete geçirerek gözyaşı bezlerini uyarabilir ve daha fazla gözyaşı üretilmesine neden olabilir.
-
Bakteriyel konjonktivit: Bakterilerin neden olduğu bu enfeksiyon türü, gözü tahriş ederek gözyaşı üretiminin artmasına yol açabilir.
-
Güneş ışığına maruz kalma: Uzun süre güneşe maruz kalmak, gözü tahriş ederek vücudun savunma mekanizmasını harek geçirebilir ve gözyaşı üretimini artırabilir.
-
Rüzgar: Rüzgarlı havalarda dışarıda bulunmak, gözleri kurutabilir ve vücut daha fazla gözyaşı üreterek bu duruma tepki verebilir.
-
Kimyasallar: Özellikle soğan doğramak gibi kimyasal maddelere maruz kalmak, gözü tahriş ederek daha fazla gözyaşı üretimine yol açabilir.
-
Bebeklik dönemi: Bebeklerde, bağışıklık sisteminin henüz tam olarak gelişmemesi nedeniyle çoğu zaman normalden fazla gözyaşı üretimi görülür. Bu durum genellikle geçicidir ve tedavi gerektirmez.
2. Gözyaşlarının Gözü Yeterince Temizleyememesine Yol Açan Sorunlar
Bu sorunlar şunlardır:
-
Göz kapağı iltihabı: Blefarit adı verilen bu durum, göz kapaklarının iltihaplanmasına ve göze yabancı bir cisim çarpmış gibi hissetmesine neden olabilir. Bu his, vücudun daha fazla gözyaşı üreterek tepki vermesine yol açar.
-
Yüz sinirlerinin hasar görmesi: Yüz sinirleri gözü korumak ve nemli tutmak için önemlidir. Bu sinirlerin hasar görmesi, göz kapaklarının görevlerini tam olarak yerine getirememesine ve daha fazla gözyaşı üretimine yol açabilir.
-
Göz yaralanmaları: Göze alınan darbeler veya kesikler, yüz sinirlerini etkileyerek epiforaya neden olabilir.
-
Yüzdeki yapısal değişiklikler: Yüz yaralanmaları veya cerrahi müdahale sonrasında meydana gelen yapısal değişiklikler, göz kapaklarının görevlerini tam olarak yerine getirememesine yol açabilir.
-
Doğuştan gelen yapısal sorunlar: Bazı kişilerde doğuştan gelen yapısal sorunlar nedeniyle göz kapakları düzgün çalışmayabilir. Bu durum da epiforaya yol açabilir.
-
Kanallarda tıkanıklık: Nazolakrimal kanal adı verilen kanallarda meydana gelen tıkanıklıklar veya daralmalar da epiforaya neden olabilir. Bu tıkanıklıklar genellikle enfeksiyonlar, iltihaplanmalar veya yüz yaralanmaları sonucunda ortaya çıkar.
Gözyaşı Akması (Epifora) Nasıl Teşhis Edilir?
Gözyaşı akmasının (epifora) teşhisi genellikle bir sağlık uzmanının gerçekleştireceği fiziksel muayene ile konur. Öncelikle hastanın tıbbi geçmişi dinlenir ve mevcut semptomları hakkında bilgi alınır. Ardından yapılan fiziksel muayene ile birlikte çeşitli testler kullanılarak epiforanın nedeni belirlenmeye çalışılır.
Bu testler arasında aşağıdakiler yer alabilir:
-
Göz Muayenesi: Bir sağlık uzmanı önce dış muayene yaparak hastanın genel sağlık durumunu değerlendirir. Ardından oftalmoskop adı verilen bir aletle hastanın retinasını kontrol eder.
-
Suluplurid Testi: Bu testte bir sağlık uzmanı alt göz kapağına özel bir kağıt yerleştirir. Bu kağıt suluplurid adı verilen özel bir maddeyi emerek test sonucunu gösterir. Test sonucundaki değişiklikler epiforanın varlığı hakkında bilgi verir.
-
Göz Baskı Testi: Bu testte sağlık uzmanı hastanın gözlerine hafif baskı uygular. Eğer hasta bu baskıyı hissederse gözdibi muayenesine geçilir. Muayene sırasında kullanılan özel aletler sayesinde epiforanın varlığı tespit edilebilir.
-
Yüz Sinirleri Muayenesi: Yüz sinirlerinin muayenesi için çeşitli testler yapılır. Bu testler yüz sinirlerinin işlevini değerlendirmeye yöneliktir ve epiforanın bu sinirlerle ilgili bir sorundan kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirlemeye yardımcı olur.
-
Nazolakrimal Kanal Muayenesi: Nazolakrimal kanalın muayenesi için tıkanıklığın olup olmadığını kontrol etmek amacıyla çeşitli testler yapılır. Bu testler nazolakrimal kanalın işlevini değerlendirmeye yöneliktir.
Gözyaşı Akması (Epifora) Nasıl Tedavi Edilir?
Gözyaşı akmasının (epifora) tedavisi genellikle altta yatan nedene bağlıdır. Eğer epiforanın nedeni bir enfeksiyon veya iltihap ise, sağlık uzmanı antibiyotik veya antiinflamatuar ilaçlar reçete edebilir. Bu ilaçlar enfeksiyonu kontrol altına alarak iltihabı azaltmaya yardımcı olur.
Alerjik reaksiyonlara bağlı epifora durumunda ise antihistaminik içeren ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar vücudun alerjenlere karşı tepkisini azaltarak semptomları hafifletebilir. Ayrıca, burun spreyleri de nazal kanallardaki iltihabı azaltarak alerjik semptomların kontrol altına alınmasına katkıda bulunur.
Epiforanın nedeni yüz sinirlerinin hasar görmesi ise tedavi daha karmaşık olabilir. Yüz sinirlerinin onarımı için cerrahi müdahaleler gerekebilir. Cerrahi yöntemler sinirlerin onarılmasını sağlayarak epiforanın kontrol altına alınmasına yardımcı olur.
Nazolakrimal kanalda tıkanıklık veya daralma olması durumunda ise cerrahi yöntemler kullanılabilir. Bu cerrahiler nazolakrimal kanalın açıklığını artırmayı hedefler ve tıkanıklığın giderilmesine yardımcı olur.
Evde Yapılabilecek Uygulamalar Nelerdir?
Evde yapılabilecek uygulamalar arasında sıcak kompres yöntemi yer alır. Sıcak kompres uygulaması, iltihaplı bölgelerdeki kan akışını artırarak iyileşmeyi destekler. Ayrıca sıcak kompres uygulaması ağrıların hafiflemesine de yardımcı olur.
Sıcak kompres uygulaması için öncelikle temiz bir havlunun ılık suyla ıslatılması gerekir. Islak havlu iyice sıkıldıktan sonra iltihaplı bölgeye hafifçe bastırılarak kompres yapılır. Sıcak kompres uygulaması günde birkaç kez tekrarlanabilir ancak dikkat edilmesi gereken nokta sıcaklığın çok yüksek olmamasıdır.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalıdır?
Gözyaşı akması (epifora) çoğu zaman geçici bir durumdur ve altta yatan nedenin tedavi edilmesiyle kendiliğinden düzelir. Ancak bazı durumlarda doktora başvurmak önemlidir:
-
Eğer epifora uzun süre devam ediyorsa ve geçmiyorsa,
-
Epiforaya eşlik eden şiddetli ağrı varsa,
-
Gözlerde ciddi bir kızarıklık veya şişlik varsa,
-
Görme yetisinde herhangi bir değişiklik hissediliyorsa,
-
Daha önce geçirilmiş bir yüz yaralanmasından sonra epifora başladıysa,
-
Ateş gibi sistemik belirtiler eşlik ediyorsa doktora başvurulmalıdır.
Epiforaya Dair Bilgiler
Gözyaşı akması (epifora) hakkında bilinmesi gereken bazı önemli bilgiler şunlardır:
-
Genellikle bulaşıcı değildir; yani başkalarına geçmez.
-
Özellikle bebeklerde doğuştan gelen nazolakrimal kanal tıkanıklığına bağlı görülen epiforalar çoğunlukla kendiliğinden düzelir.
-
Epiforası olan kişilerde sık sık konjonktivit (pembe göz) vakası görülebilir; bu durum bakterilerin göze daha kolay ulaşabilmesinden kaynaklanır.
-
Yüz sinirlerinin felci olan Bell’s palsy hastalarında da epifora görülebilir; bu durumda yüz sinirlerinin işlevinin düzelmesiyle epiforanında düzelmesi beklenir.