Kemoterapi, kanser tedavisinde kullanılan ilaçların genel adıdır. Hedeflenen kanser hücrelerinin büyümesini yavaşlatması veya durdurması amacıyla kullanılır. Genellikle kanserin vücuda yayılımını önlemek için cerrahi müdahale ile birlikte uygulanır.
Kemoterapi, kanser hücrelerinin bölünüp çoğalmasını sağlayan DNA ve RNA sentezini etkileyerek çalışır. Vücutta hızla bölünen hücreler DNA ve RNA sentezini etkileyebileceğinden hızlı bölünen kanser hücreleri dışında mukoza, saç folikülleri gibi normal hücreleri de etkileyebilir. Bu durum kemoterapinin yan etkilerini ortaya çıkarır.
Kemoterapinin yan etkileri nelerdir? Kemoterapinin en yaygın yan etkileri şunlardır:
-
Yorgunluk,
-
Bulantı ve kusma,
-
Saç dökülmesi,
-
Ağız yaraları,
-
Mide ve bağırsak problemleri,
-
Enfeksiyon riskinde artış,
-
Kemik iliği baskılanması,
-
Anemi (kansızlık),
-
Trombositopeni (düşük trombosit sayısı),
-
Nötropeni (düşük beyaz kan hücresi sayısı),
-
Menstrüel düzensizlikler,
-
Erken menopoz riski,
-
İnfertilite (kısırlık),
-
Sinir hasarı,
-
Böbrek problemleri,
-
Kalp sorunları.
Kemoterapinin yan etkilerine nasıl hazırlanılır? Kemoterapinin yan etkilerinden en az şekilde etkilenmek için hazırlıklı olmak önemlidir. Kemoterapi öncesi hazırlık aşamasında şu adımlar takip edilebilir:
Hekimlerin önerilerini dikkate alarak sağlıklı beslenmeye özen gösterin.
Kemoterapi tedavisi sırasında bulantı hissini azaltmak için hafif egzersizler yapın.
Uyku düzeninizi iyi ayarlayarak yeterli dinlenmeyi sağlayın.
Stresten uzak durarak meditasyon, yoga veya nefes egzersizleri gibi rahatlama tekniklerini deneyin.
Destek gruplarına katılarak deneyim paylaşımı yapın.
Kemoterapi ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için kitaplar okuyun veya araştırma yapın.
Düzenli doktor kontrollerine gidin ve sağlık durumunuzu takip edin.
Kemoterapi ile ilgili en fazla deneyime sahip olan tıp merkezlerinden destek alın.
Duygu ve düşüncelerinizi paylaşarak kendinizi rahatlatın.
Ev işlerinde sizi destekleyecek kişilerden yardım isteyin.
Kemoterapiye hazırlık aşamasında sağlıklı yaşam tarzı benimsemek, yan etkilere karşı direnç geliştirmenize yardımcı olabilir.
Kemoterapi yan etkileri ile nasıl başa çıkılır? Kemoterapi alan birçok hastayı yan etkiler korkutabilir ancak bu durumda bilinmesi gereken en önemli şey başa çıkmanın yollarının olduğudur. Kemoterapi alan kişilerin yan etkilerle başa çıkma yöntemleri şunlardır:
Uzmanların önerilerini dikkate alarak tedavi planına sadık kalınmalıdır.
Tedavi planı esnek olmalı ve gerektiğinde uzman hekime danışılarak değişiklikler yapılabilmelidir.
Yan etkilerin hangi dozajda ortaya çıktığını hekimle görüşüp, tolerans gösterilebilecek seviyede dozaj ayarlaması yapılmasını talep edebilirsiniz.
Kemoterapinin yan etkileri ile başa çıkmak için uzmanlardan destek almak önemlidir.