Prozac (Fluoksetin) Nedir?
Prozac, fluoksetin olarak bilinen bir antidepresandır. 1987’de piyasaya sürülen bu ilaç, depresyon, obsesif kompulsif bozukluk, bulimia nervoza ve panik bozukluğu gibi durumları tedavi etmek için kullanılır. Prozac, beyinde kimyasal dengeyi sağlamak için serotonin geri alım inhibitörü (SSRI) olarak sınıflandırılan bir ilaçtır. Bu ilaç, ruh halinizi iyileştirir ve sizi daha az endişeli hissettirir.
Fluoksetin, serotonin geri alım inhibitörü (SSRI) olarak adlandırılan bir grup ilaçtan biridir. SSRI’lar, beyindeki serotonin seviyelerini artırarak çalışır. Serotonin, ruh hali, uyku ve iştah dahil olmak üzere birçok vücut fonksiyonunu etkileyen bir kimyasaldır. SSRI’lar, serotonin düzeylerini stabilize ederek depresyon ve anksiyete semptomlarını hafifletir. Fluoksetin, diğer SSRI’lara göre daha uzun yarı ömre sahip olduğu için vücutta daha uzun süre etki gösterir.
Prozac Ne İşe Yarar?
Prozac, depresyon, anksiyete ve obsesif kompulsif bozukluk gibi psikiyatrik rahatsızlıkları tedavi etmek için kullanılır. Ayrıca bulimia nervoza ve panik bozukluğu gibi yeme bozukluklarıyla ilişkili semptomları da azaltabilir. Prozac, serotonin seviyelerini artırarak çalışır ve bu sayede ruh halini iyileştirir.
Prozac’ın Kullanım Alanları Nelerdir?
Prozac, aşağıdaki durumların tedavisinde kullanılabilir:
-
Majör Depresyon: Prozac, majör depresyon belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabilir. Bu belirtiler arasında düşük enerji, uykusuzluk veya aşırı uyuma ve ilgisizlik yer alır.
-
Obsessive Compulsive Disorder (OCD): Prozac, takıntılı düşünceleri ve tekrarlayan davranışları azaltabilir.
-
Panik Bozukluğu: Panik atak semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir.
-
Premenstrüel Disforik Bozukluk (PMDD): Kadınlarda adet öncesi semptomların şiddetini azaltabilir.
-
Bulimia Nervosa: Yeme bozukluğu olan bulimiada kusma ve aşırı egzersiz gibi semptomları azaltabilir.
Prozac’ın Etki Mekanizması Nasıldır?
Prozac, beyinde serotonin adı verilen kimyasalın seviyesini artırarak etki gösterir. Serotonin, ruh hali ve stres yanıtını düzenlemeye yardımcı olan nörotransmitterdir. Prozac, serotonin geri alımını inhibe ederek serotonin seviyelerini stabilize eder ve bu sayede depresyon ve anksiyete semptomlarını hafifletir.
Prozac’ın Faydaları Nelerdir?
Prozac’ın faydaları şunlardır:
-
Depresyon Semptomlarını Azaltır: Majör depresyon belirtilerini hafifletmeye yardımcı olur.
-
Anksiyeteyi Kontrol Altına Alır: Anksiyete semptomlarını azaltarak zihni sakinleştirir.
-
Takıntıları Azaltır: Obsesif kompulsif bozukluğu olan kişilerde takıntılı düşünceleri kontrol etmeye yardımcı olur.
-
Panik Atakları Azaltır: Panik bozukluğu olan kişilerde panik atak semptomlarını hafifletir.
-
Yeme Bozukluğu Semptomlarını Azaltır: Bulimia nervozaya bağlı kusma ve aşırı egzersiz gibi yeme bozukluğu semptomlarını azaltabilir.
-
Kadınlarda Adet Öncesi Semptomları Hafifletir: Premenstrüel disforik bozukluk (PMDD) olan kadınlarda ruh hali değişiklikleri, irritabilite ve kaygıyı azaltabilir.
Prozac Nasıl Kullanılır?
Prozac, genellikle günde bir kez alınır ve su ile birlikte bütün olarak yutulmalıdır. İlaç aç veya tok karnına alınabilir ancak her gün aynı saatte alınması önerilir. Dozaj, doktorun önerisine göre belirlenmeli ve aniden bırakılmamalıdır.
Prozac Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Prozac kullanırken dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:
-
Doktor Tavsiyesi: İlacı her zaman doktor tavsiyesi doğrultusunda kullanın ve önerilen dozajı aşmayın.
-
Aşırı Kullanım: Aşırı kullanımından kaçının; bu durum yan etkilere yol açabilir.
-
İlaç Etkileşimleri: Başka ilaçlar kullanıyorsanız doktorunuza bildirin; etkileşim riski olabilir.
-
Hamilelik ve Emzirme: Hamileyseniz veya emziriyorsanız doktorunuza danışmadan ilacı almayın.
-
Yan Etkiler: Yan etki yaşarsanız doktorunuza bildirin; gerekirse dozaj değişikliği yapılabilir.
-
Alkol Tüketimi: Alkol kullanımı ilaç etkisini değiştirebilir; bu yüzden dikkatli olun.
-
Aniden Bırakmayın: İlaçı aniden bırakmayın; doktorunuza danışarak dozajı azaltın.
Prozac Dozu Nedir?
Prozac dozu kişiye özel olarak belirlenir. Genel olarak başlangıç dozu günde bir kez 20 mg’dır. Ancak bu dozaj hastalığın seyrine göre 60 mg’a kadar çıkartılabilir. Dozaj ayarlamaları doktor kontrolünde yapılmalıdır.
Prozac Hangi Yolla Alınır?
Prozac ağızdan alınan bir kapsül formundadır. Kapsüller su ile birlikte yutulmalıdır. Ayrıca sıvı formu da mevcuttur; bu form da ölçülen miktarda su ile karıştırılarak içilebilir.
Prozac Ne Zaman Etki Eder?
Prozac’ın etkileri kişiden kişiye değişiklik gösterse de genellikle ilk dozdan itibaren birkaç saat içinde başlar. Ancak tam etkinin görülmesi birkaç hafta sürebilir. İlk birkaç hafta içinde depresyon belirtileri azalabilir ancak tam iyileşme için 4-6 hafta beklemek gerekebilir.
Prozac’ın Yan Etkileri Nelerdir?
Prozac’ın yaygın yan etkileri arasında uykusuzluk, baş ağrısı, iştah kaybı, mide bulantısı, terleme ve cinsel istekte azalma bulunur. Daha ciddi yan etkiler arasında intihar düşünceleri, nöbetler ve serotonin sendromu yer alır. İlaç kullanımı sırasında beklenmeyen yan etkiler görülürse derhal doktora başvurulmalıdır.
Yaygın Görülen Yan Etkiler Nelerdir?
Prozac kullanan kişilerde görülebilecek yaygın yan etkiler şunlardır:
-
Baş ağrısı
-
Mide bulantısı
-
İştah kaybı
-
Uykusuzluk
-
Terleme artışı
-
Cinsel istekte azalma
-
Yorgunluk hissi
-
Sinirlilik
-
Kusma
-
Şiddetli nefes darlığı veya hırıltı gibi solunum problemleri
Ciddi Yan Etkileri Nelerdir?
Prozac kullanan kişilerde görülebilecek ciddi yan etkiler şunlardır:
-
İntihar düşünceleri veya davranışları
-
Nöbet geçirme (konvülsiyon)
-
Karaciğer problemleri: Sarılık (cildin veya gözlerin sararması), koyu idrar, kaşıntı veya mide bulantısı gibi belirtilerle kendini gösterebilir.
-
Ağrı veya hassasiyet ile birlikte ateş; ciltte döküntü; kas veya eklem ağrıları; el veya ayaklarda şişme gibi grip benzeri belirtiler
Hangi Durumlarda Doktora Başvurulmalıdır?
Prozac kullanırken aşağıdaki durumlarda doktora başvurulmalıdır:
-
İntihar düşüncelerinin artması veya intihar girişiminde bulunma
-
Ciltte sararma veya koyu idrar gibi karaciğer problemleri belirtileri
-
Duygudurumda ani değişiklikler
-
Şiddetli baş ağrısı veya çene sertliği
-
Ani nefes darlığı veya göğüs ağrısı
-
Şiddetli mide ağrısı
-
Sara tarzı nöbetler
-
Kaslarda sertleşme veya istem dışı hareketler
Prozac Kimlere Yazılmaz?
Prozac, bazı tıbbi durumları olan kişiler için önerilmez. Fluoksetin veya bu ilacın içerdiği maddelere karşı aşırı duyarlılığı olan kişiler bu ilacı kullanmamalıdır. Ayrıca monoamin oksidaz inhibitörleri (MAOI’ler), pimozid ya da tioridazinden bir süre önce tedavi görmüş olan kişilerde de fluoksetin kullanılmamalıdır. Gebe ya da emziren kadınlar da dikkatli olmalı ve doktor tavsiyesi olmadan ilacı kullanmamalıdır.
Prozac Kimlere Yazılabilir?
Prozac, majör depresyon, obsesif kompulsif bozukluk, panik bozukluğu, premenstrüel disforik bozukluk ya da bulimia nervozalı ergenler dahil olmak üzere 8 yaş üzerindeki kişiler için yazılabilir. 65 yaş üstü kişilerde ise dikkatli olunmalı ve düşük dozda başlanmalıdır.