Aspirin, etkin maddesi asetilsalisilik asit olan, ateş düşürücü, ağrı kesici ve iltihap önleyici (antiinflamatuar) özellikleri bulunan bir ilaçtır. 1899 yılından beri piyasada olan aspirin, dünyada en çok kullanılan ilaçlardan biridir. Baş ağrısı, diş ağrısı, adet sancısı gibi hafif ve orta şiddetteki ağrıların yanı sıra grip, soğuk algınlığı gibi durumlarda ateşi düşürmek için kullanılır. Ayrıca romatizma, artrit ve tendinit gibi iltihaplı hastalıklarda iltihabı azaltmak için reçete edilebilir.
Aspirin ayrıca kalp ve damar sağlığı için önemlidir. Damar sertleşmesi (ateroskleroz), kalp krizi veya inme geçirme riski yüksek kişilerde kanın pıhtılaşmasını engelleyerek damarlardaki tıkanıklıkları önlemek için düşük dozda kullanılır. Ancak bazı kişilerde mide kanaması gibi yan etkilere yol açabileceğinden, aspirin kullanmadan önce mutlaka bir doktora danışılmalıdır.
Aspirin Ne İşe Yarar?
Aspirin, başta ağrı kesici ve ateş düşürücü olmak üzere çeşitli amaçlarla kullanılır. Aspirinin başlıca kullanım alanları:
-
Ağrı kesici: Baş ağrısı, diş ağrısı, kas ağrısı, adet sancısı ve migren gibi hafif ile orta şiddetteki ağrıları hafifletir.
-
Ateş düşürücü: Grip ve soğuk algınlığı gibi durumlarda ateşi düşürmeye yardımcı olur.
-
İltihap önleyici: Artrit, romatizma ve tendinit gibi iltihaplı hastalıklarda iltihabı azaltır.
-
Kalp sağlığı: Kalp krizi geçirme riski yüksek kişilerde düşük dozda aspirin kullanımı, kanın pıhtılaşmasını engelleyerek damar sertleşmesini (ateroskleroz) ve damar tıkanıklığını önlemeye yardımcı olabilir.
Aspirin Ne Zaman Kullanılır?
Aspirin şu durumlarda kullanılabilir:
-
Ağrı: Baş ağrısı, diş ağrısı, migren ve adet sancısı gibi hafif ile orta şiddetteki ağrılar.
-
Ateş: Grip ve soğuk algınlığı gibi durumlarda ateşi düşürmek için.
-
İltihaplı hastalıklar: Artrit, romatizma ve tendinit gibi iltihaplı durumlarda iltihabı azaltmak için.
-
Kalp sağlığı: Kalp krizi geçirme riski yüksek kişilerde düşük dozda aspirin kullanımı, damar sertleşmesini (ateroskleroz) ve damar tıkanıklığını önlemeye yardımcı olabilir.
Aspirin Yan Etkileri Nelerdir?
Aspirin kullanımı bazı yan etkilere yol açabilir. Aspirinin yaygın yan etkileri şunlardır:
-
Mide bulantısı
-
Kusma
-
Karın ağrısı
-
Mide ekşimesi
-
Gaz çıkarma (flatülans)
-
Kulak çınlaması (tinnitus)
-
Baş dönmesi
Daha ciddi yan etkiler de olabilir, ancak bunlar daha nadir görülür. Bunlar arasında şunlar yer alır:
-
Mide veya bağırsak kanaması: Bu, kusma kanı (kırmızı veya kahverengi) veya dışkıda katran renginde görülebilir.
-
Alerjik reaksiyonlar: Nadir durumlarda, aspirin cilt döküntüleri, kaşıntı veya nefes darlığına neden olabilecek şiddetli alerjik reaksiyonlara yol açabilir.
-
Karaciğer hasarı: Bu, sarılık (cildin veya gözlerin sararması), koyu renkli idrar veya yorgunluk gibi belirtilerle ortaya çıkabilir.
Aspirin Kullanımına Dikkat Edilmesi Gerekenler
Aspirin kullanırken dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:
-
Dozaj: Doktor tarafından önerilen dozu aşmayın. Aksi takdirde mide kanaması riskini artırabilirsiniz.
-
Mide problemleri: Önceden mide ülseri veya mide kanaması geçirdiyseniz aspirin kullanmaktan kaçının. Midenize zarar verebilir.
-
Kanama sorunları: Hemofili veya von Willebrand hastalığı gibi kanama bozukluklarınız varsa aspirin kullanmayın.
-
Astım: Aspirin astım krizlerine neden olabileceğinden dikkatli olun.
-
Hamilelik: Hamileliğin son dönemlerinde aspirinden kaçının. Doğmamış bebeğe zarar verebilir veya doğumda sorunlara yol açabilir.
-
Diğer ilaçlarla etkileşim: Kan sulandırıcılar (varfarin gibi), bazı antidepresanlar (SSRİ’ler gibi) veya kortikosteroidler alıyorsanız aspirin kullanırken dikkatli olun. Bu ilaçlarla birlikte alındığında kanama riskini artırabilir.
Aspirin Nasıl Kullanılır?
Aspirin tablet formunda ağız yoluyla alınır. Kullanım talimatları şu şekildedir:
-
Dozaj: Doktor tarafından önerilen doza uyun. Genellikle 325 mg ile 650 mg arasında değişir. Günde maksimum 4 kez kullanılabilir.
-
Alış şekli: Tableti bir bardak su ile birlikte yutun. İyice çiğnemeden yutun.
-
Aç karnına: Mümkünse yemeklerden önce alın. Bu mide tahrişini azaltır.
-
Ekstra doz almayın: Kaçırılan dozu telafi etmeye çalışmayın. Bir sonraki dozda ekstra almayın.
-
Kanama belirtileri: Eğer mide bulantınız ve kusmanız olursa mide kanamasının belirtisi olabilir. Bu durumda hemen doktorunuza başvurun.
Aspirin Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Aspirin neye iyi gelir?
Aspirin, başta ağrı kesici ve ateş düşürücü olarak kullanılır. Migren ve baş ağrısını hafifletir, diş ve kas ağrısını dindirir, grip ve soğuk algınlığında ateşi düşürür. Ayrıca iltihaplı hastalıklarda iltihabı azaltır ve kalp sağlığı için önemlidir.
Aspirin nasıl etki eder?
Aspirin, prostaglandin adı verilen kimyasal bileşiklerin üretimini inhibe ederek vücutta etki gösterir. Prostaglandinler ağrı ve inflamasyonun nedenlerindendir. Kan hücrelerinin pıhtılaşmasını sağlayan tromboksanın üretimini de azaltarak kalp krizi ve inme riskini azaltır.
Aspirin kimler kullanamaz?
Aspirine karşı alerjisi olanlar, şiddetli astımı olanlar, mide ülseri veya mide kanaması geçirenler, hemorajik hastalıkları olanlar kullanamaz. Ayrıca hamileliğin üçüncü trimesterinde kullanmaktan kaçınılmalıdır.