Hepatit B, tüberküloz, rotavirüs, DTPA, Hib, pnömokok, menenjit, grip, Kovid-19, kızamık, kabakulak ve kırmızıcık aşıları bebeklerin enfeksiyon hastalıklarına karşı korunması için önemlidir. Bu aşılar bebeklik döneminde farklı zaman dilimlerinde uygulanır. Aşılama takvimi her ülkenin kendi şartlarına göre belirlenir. Türkiye’de bebekler için uygulanan aşılar Sağlık Bakanlığı’nın yayımladığı Aşılama Takvimi’nde mevcuttur.
Bebekleri Koruyan Enfeksiyon Hastalıkları Aşıları ve Uygulama Zamanları
Aşılama; bireyleri, aileleri ve toplumu koruyacak en etkili sağlık hizmetlerinden biridir. Bebeklerde enfeksiyon hastalıkları aşılarının zamanında yapılması, bebeklerin sağlıklı bir yaşam sürmesi açısından son derece önemlidir. Enfeksiyon hastalıkları aşıları, bebekleri birçok bulaşıcı hastalığa karşı korur ve ciddi yan etkileri olan bu hastalıkların yayılmasını engeller. Ayrıca aşılar sayesinde toplumda bağışıklık kazanılır ve böylece toplumdaki bulaşıcı hastalıkların görülme sıklığı azaltılır.
1. Hepatit B Aşısı
Hepatit B virüsü (HBV) karaciğeri etkileyen ve sarılık, karaciğer iltihabı ve karaciğer sirozu gibi hastalıklara neden olan bir virüstür. Hepatit B aşısı bebeklere doğumdan itibaren 3 dozda uygulanır. 1. doz doğumda, 2. doz 1. ayda, 3. doz ise 6. ayda yapılır. Hepatit B aşısı sayesinde bebekler hepatit B enfeksiyonuna karşı %95 oranında korunur.
2. Tüberküloz Aşısı (BCG)
Tüberküloz (TB) aşısı olan BCG aşısı, tüberkülozun önlenmesi için uygulanır. Tüberküloz akciğerler başta olmak üzere birçok organı etkileyen bulaşıcı bir hastalıktır. BCG aşısı bebeklere doğumda yapılır ve tek doz uygulanır. BCG aşısı ile bebekler tüberkülozun yaygın görülen ve öldürücü olabilen formlarına karşı korunur.
3. Rotavirüs Aşısı
Rotavirüs aşısı, rotavirüsün neden olduğu ishal ve kusma gibi gastrointestinal hastalıklara karşı koruma sağlar. Rotavirüs bebeklerde ciddi ishal vakalarına neden olur ve hastaneye yatış gerektirebilir. Rotavirüs aşısı ağız yoluyla uygulanır ve 2 veya 3 doz şeklinde yapılabilir. Rotavirüs aşısının 1. dozu 2 ayda, 2. dozu 4 ayda ve 3. doz ise 6 ayda uygulanır.
4. DTPA (Difteri-Tetanoz-Pertussis) Aşısı
DTPa aşısı; difteri, tetanoz ve boğmaca (krupp) hastalığına karşı koruma sağlar. Bu aşı bebeklere toplamda 5 doz olarak uygulanır. Aşının 1. dozu 2 ayda, 2. dozu 4 ayda, 3. dozu 6 ayda, 4. dozu 18 ayda ve son dozu ise 4-6 yaş arasında yapılır.
5. Hib Aşısı (Haemophilus influenzae tip b)
Hib aşısı Haemophilus influenzae tip b bakterisinin neden olduğu menenjit, pnömoni ve epiglottit gibi hastalıklara karşı koruma sağlar. Hib bakterisi çocuklarda menenjite neden olabilen en yaygın nedendir. Hib aşısı bebeklere toplamda 4 doz olarak uygulanır. Aşının 1. dozu 2 ayda, 2. dozu 4 ayda, 3. dozu 6 ayda ve son dozu ise 18 ayda yapılır.
6. Pnömokok Aşısı (PCV)
Pnömokok aşısı pnömokok bakterisinin neden olduğu zatürre, menenjit ve kan enfeksiyonu gibi hastalıklara karşı koruma sağlar. Pnömokok beyin zarının iltihabı olan menenjitin en yaygın nedenidir. Pnömokok aşısı bebeklere toplamda 4 doz uygulanır. Aşının 1. dozu 2 ayda, 2. dozu 4 ayda, 3. dozu 6 ayda ve son dozu ise 12-15 ay arasında yapılır.
7. Meningokok Aşısı (MenACWY)
Meningokok aşısı meningokok bakterisinin neden olduğu meningit ve sepsis gibi hastalıklara karşı koruma sağlar. Meningokok bakterisi gençler arasında menenjitin en yaygın nedenidir. Meningokok aşısı bebeklere toplamda 2 doz uygulanır. İlk doz 12-15 ay arasında yapılırken ikinci doz ise 16 yaşında yapılır.
8. Kızamık-Kabakulak-Kırmızıcık (KKK) Aşısı
KKK aşısı; kızamık, kabakulak ve kırmızıcık hastalıklarına karşı koruma sağlar. Kızamık çocukluk çağında en sık görülen bulaşıcı hastalıklardan biridir ve ciddi komplikasyonlara neden olabilirken; kabakulak ergenlik çağındaki erkek çocuklarda testis iltihabına ve kısırlığa neden olabilir; kırmızıcık ise hamilelikte anne adaylarının sağlığı açısından risklidir.
KKK aşısının ilk dozu 1 yaşında verilirken ikinci doz ise 4-6 yaş arasında yapılır.
9. Grip Aşısı
Grip aşısı influenza virüsüne bağlı grip enfeksiyonunun önlenmesi için uygulanır. Grip salgın dönemlerinde çocuklarda ciddi hastalığa yol açabilen grip enfeksiyonunun önlenmesi açısından son derece önemlidir. Grip aşısı her yıl yenilenir ve her yaş grubuna uygulanabilir.
10. Covid-19 Aşısı
Covid-19 pandemisi boyunca dünya genelinde uygulamaya konulan Covid-19 aşıları sayesinde korona virüsün bulaşma oranı önemli ölçüde azalmıştır. Covid-19 özellikle bebekler üzerinde ciddi etkilere neden olabilmektedir bu yüzden bebeklerin de Covid-19 aşılarına erişimi son derece önemlidir.
Ek olarak: Sarılık Aşısı (Hepatit A)
Hepatit A virüsü (HAV) karaciğeri etkileyen bulaşıcı bir hastalıktır ve genellikle kirli su veya hijyenik olmayan yiyeceklerden bulaşır. Hepatit A aşısı sayesinde bebekler hepatit A enfeksiyonuna karşı korunur.
Hepatit A aşısının ilk dozu 1 yaşında verilirken ikinci doz ise minimum 6 ay sonra yapılır.
Sonuç:
Aşılama; bireyleri, aileleri ve toplumu koruyacak en etkili sağlık hizmetlerinden biridir. Bebeklerde enfeksiyon hastalıkları aşılarının zamanında yapılması, bebeklerin sağlıklı bir yaşam sürmesi açısından son derece önemlidir.