Covid-19 Aşısı Olanlar Hangi Hastalıklara Dikkat Etmeli?

Covid-19 aşısı olanlar, aşının etkisini ve olası yan etkilerini anlamak için dikkatli olmalıdır. Aşılar, vücudu virüse karşı korumak için tasarlanmıştır, ancak bazı sağlık sorunları veya ilaç kullanımı aşının etkinliğini etkileyebilir. Bu nedenle, aşı olmadan önce sağlık uzmanına danışmak, aşının olası yan etkileri hakkında bilgi edinmek ve aşı sonrası sağlık durumunu izlemek önemlidir. Ayrıca, aşılanmış kişilerin Covid-19’a karşı bağışıklıklarının zamanla azalabileceğini unutmamaları ve gerektiğinde takviye aşıları olmaları önemlidir.

Covid-19 Aşısı Olanlar Hangi Hastalıklara Dikkat Etmeli?

Covid-19 aşısı olan kişiler, aşıların yan etkilerini ve aşının kendilerini koruyup korumadığını anlamak için özellikle aşağıdaki sağlık sorunlarına dikkat etmelidir:

1. Kalp ve Damar Hastalıkları

Aşılama sonrası bazı kişilerde kalp kası iltihabı (miyokardit) ve zara iltihabı (perikardit) bildirilmiştir. Bu nedenle, kalp hastalığı olan kişiler aşı sonrası kalp sağlığıyla ilgili belirtilere dikkat etmelidir.

2. Kronik Akciğer Hastalıkları

Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) veya astım gibi akciğer hastalığı olanlar, aşı sonrası solunum problemleri yaşayabilirler. Bu nedenle, nefes darlığı veya öksürük gibi belirtileri takip etmelidirler.

3. Nörolojik Hastalıklar

Nöbet geçirme öyküsü olanlar, Guillain-Barré sendromu (GBS) veya omurilik iltihabı (transvers myelitis) gibi nörolojik hastalıklara sahip kişiler, aşı sonrası nörolojik semptomlara dikkat etmelidirler.

4. Kan Hastalıkları ve Kanser

Lösemi, lenfoma veya aktif olarak tedavi edilen diğer kanser türleri gibi kan hastalıkları olan kişiler, aşı sonrası kanama veya morarma belirtilerine dikkat etmelidirler. Ayrıca, kemoterapi veya immünosupresif tedavi görenler bağışıklık sistemlerinin ne zaman yeniden aktive olacağı konusunda doktorlarına danışmalıdırlar.

5. Otomunolojik Hastalıklar

Lupus veya romatoid artrit gibi otoimmün hastalığı olan kişiler, aşı sonrası semptomlarının kötüleşebileceğini göz önünde bulundurmalıdır. Ayrıca, immünosupresif ilaçlar kullananlar aşılamanın zamanlaması hakkında doktorlarına danışmalıdırlar.

6. Alerjik Reaksiyon Geçmişi

Alerjik reaksiyonları olan kişiler, özellikle şiddetli alerjik reaksiyon geçirenler, aşının içeriğine karşı potansiyel bir alerji riski nedeniyle dikkatli olmalıdırlar. Aşıdan önce ve sonra alerjik reaksiyon belirtilerini izlemelidirler.

7. Hamilelik ve Emzirme

Hamile veya emziren kadınlar, aşı olmanın hem kendileri hem de bebekleri üzerindeki etkileri hakkında bilgi almak için sağlık uzmanlarına danışmalıdırlar.

8. Şeker Hastalığı

Diyabet (şeker hastalığı) kontrol altındaysa Covid-19 aşısı olunmasında sakınca yoktur ancak kontrol altında değilse aşının etkinliği azalabilir.

9. Böbrek Hastalıkları

Kronik böbrek hastalığı olan kişilerde aşı sonrası bağışıklık tepkisi değişebilir. Bu nedenle böbrek hastalığı olanların aşılama öncesinde doktorlarıyla görüşmeleri önemlidir.

10. Kronik Karaciğer Hastalığı

Karaciğer sirozu veya aktif hepatit gibi karaciğer hastalığı olan kişilerde Covid-19 aşısının etkinliği değişebilir. Bu nedenle bu gruptaki kişilerin aşılama öncesinde karaciğer fonksiyon testlerinin kontrol edilmesi önemlidir.

Covid-19 Aşısı Olmadan Önce Nelere Dikkat Edilmeli?

Covid-19 aşısı olmadan önce dikkat edilmesi gereken önemli noktalar şunlardır:

1. Sağlık Durumunu Değerlendirme

Aşı olmadan önce genel sağlık durumunuzu değerlendirin. Kronik bir hastalığınız varsa veya hamilelik gibi özel bir durumdaysanız doktorunuza danışın.

2. Alerjiler Hakkında Bilgi Verme

Daha önce şiddetli alerjik reaksiyon (anaflaksi) geçirdiyseniz, özellikle aşıdaki bileşenlere karşı alerjiniz olup olmadığını kontrol edin. Alerjileriniz hakkında sağlık uzmanınıza tam bilgi verin.

3. İlaç Kullanımını Bildirme

Devam eden bir tedavi veya ilaç kullanımınız varsa bunu mutlaka sağlık uzmanınıza bildirin. Özellikle bağışıklık sistemini etkileyen ilaçlar kullanıyorsanız bu durum aşılamayı etkileyebilir.

4. Hamilelik ve Emzirme Durumu

Hamileyseniz veya emziriyorsanız bu durumu sağlık uzmanınıza bildirin. Aşının bu özel durumlarla ilişkisi hakkında bilgi alın.

5. Aşının İçeriğini Anlama

Aşının içeriğini ve olası yan etkilerini anlayın. Aşının hangi bileşenlerden oluştuğunu ve size özel bir risk oluşturup oluşturmadığını değerlendirin.

6. Test Sonuçlarını Kontrol Etme

Covid-19 testi yaptırdıysanız ve pozitif çıktıysa son durumu kontrol edin. Hastalığı geçirdiyseniz ve iyileştiyseniz aşı olabilirsiniz ancak hastalık sürecindeyseniz ve semptomlarsanız iyileşmeden aşı olmamanız önerilir.

7. Bağışıklık Durumunu Öğrenme

Bağışıklık sisteminizle ilgili bir sorununuz varsa (örneğin, kanser tedavisi görenler) aşılamanın sizin için uygun olup olmadığını doktorunuza danışarak öğrenin.

Covid-19 Aşısı Olanlarda Yan Etkiler Neler Olur?

Covid-19 aşısı olan kişilerde görülebilecek yan etkiler genellikle hafif ve geçici olup aşının vücutta bağışıklık tepkisini oluşturduğunun göstergeleri olarak kabul edilir. Ancak bazı durumlarda şiddetli yan etkiler de meydana gelebilir. İşte Covid-19 aşısının yaygın yan etkileri:

Yaygın Yan Etkiler

Ağrı veya hassasiyet: Aşının yapıldığı kolda ağrı, hassasiyet veya şişlik hissi olabilir.
Yorgunluk: Genel bir yorgunluk veya bitkinlik hissi yaşanabilir.
Baş ağrısı: Hafif ila orta şiddette baş ağrıları görülebilir.
Kas veya eklem ağrıları: Vücudun farklı bölgelerinde kas veya eklem ağrıları yaşanabilir.
İstemsiz titreme: Titreme nöbetleri meydana gelebilir.
Ateş: Hafif ateş veya vücut sıcaklığında artış yaşanabilir.
Mide bulantısı: Bulantı hissi oluşabilir.
Kırgınlık: Genel olarak kendinizi hasta veya kırgın hissetmeniz mümkün olabilir.

Şiddetli Yan Etkiler

Anaflaktik şok: Şiddetli alerjik reaksiyon olarak bilinen anaflaksi, Covid-19 aşısı sonrası nadir de olsa ortaya çıkabilir. Bu durumda nefes alma zorluğu, şişlik, döküntü ve hızlı kalp atışı gibi belirtiler yaşanabilir.
Guillain-Barré sendromu (GBS): Nadir de olsa bazı aşılarla bağlantılı olarak GBS gelişebilir. Bu durumda kas güçsüzlüğü ve uyuşma hissi ortaya çıkabilir.
Kalp iltihabı: Bazı mRNA tabanlı aşıların uygulanmasının ardından miyokardit (kalp kası iltihabı) ve perikardit (kalp zarı iltihabı) vakaları bildirilmiştir.
Bell Palsisi: Yüz sinirinin hasar görmesi sonucu yüzün bir tarafındaki kaslarda zayıflama veya felç meydana gelebilir ancak bu durum genellikle geçicidir.

Covid-19 aşısı sonrasında bir gün içinde hafif ateş ve yorgunluk gibi belirtiler yaşanması beklenen normal yan etkiler olarak değerlendirilmektedir. Ancak aşının herhangi bir bileşenine karşı alerjiniz varsa şiddetli alerjik reaksiyon riski nedeniyle aşırı dikkatli olmalısınız çünkü son derece nadir de olsa anaflaksi vakalarına rastlanmıştır. Aşı olduktan sonra herhangi bir endişeniz veya şüpheniz varsa mutlaka bir doktora başvurmalısınız.