Endometrial kanser (rahim kanseri), kadınların uterus (rahim) adı verilen organının içini kaplayan hücrelerin anormal ve kontrolsüz bir şekilde büyümesi sonucu oluşan bir kanser türüdür. Bu kanser türü, kadınların üreme çağındaki en yaygın kanser türüdür ve genellikle menopoz sonrası veya 50 yaş üstü kadınlarda görülmektedir.
Endometrial kanserin başlıca belirtisi anormal vajinal kanama, özellikle menopoz sonrası kadınlarda görülen kanamalardır. Bununla birlikte, pelvik ağrı, cinsel ilişki sırasında ağrı ve idrara çıkma güçlüğü gibi diğer belirtiler de ortaya çıkabilir. Risk faktörleri arasında obezite, uzun süreli östrojen tedavisi, polikistik over sendromu (PCOS), erken adet görme veya geç menopoza girme, ailesel kolorektal polip ve meme kanseri riski artıran Lynch sendromu ve 2 tipi diabetes mellitus yer alır.
Endometrial kanserin tanısı genellikle vajinal ultrason, endometrial biyopsi ve histeroskopi gibi yöntemlerle konur. Tedavi seçenekleri arasında cerrahi müdahale (rahmin alınması), radyasyon tedavisi, hormon tedavisi ve kemoterapi yer alır. Erken evrede tanı konulan endometrial kanserin prognozu genellikle iyidir ancak ileri evrelerde daha zorlayıcı olabilir.
Endometrial Kanser (Rahim Kanseri) Hakkında Bilinmesi Gerekenler
-
Endometrial Kanser Nedir: Uterusun iç kısmında oluşan ve kontrolsüz hücre büyümesiyle karakterize edilen bir kanser türüdür.
-
Belirtileri: Anormal vajinal kanama, özellikle menopoz sonrası; pelvik ağrı; cinsel ilişki sırasında ağrı; idrar çıkışında zorluk.
-
Risk Faktörleri: Obezite, uzun süreli östrojen tedavisi, polikistik over sendromu (PCOS), erken adet görme veya geç menopoza girme, 2. tip diabetes mellitus, ailesel kolorektal polip ve meme kanseri riski artıran Lynch sendromu.
-
Tanı Yöntemleri: Vajinal ultrason, endometrial biyopsi, histeroskopi.
-
Tedavi Seçenekleri: Cerrahi müdahale (rahmin alınması), radyasyon tedavisi, hormon tedavisi ve kemoterapi.
-
İyileşme Oranı: Erken evrede tanı konulursa prognozu genellikle iyidir ancak ileri evrelerde daha karmaşık olabilir.
Endometrial Kanser (Rahim Kanseri) Nedir? Ne Demek?
Endometrial kanser, uterusun iç kısmını kaplayan dokuda meydana gelen kanserli hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyümesi olarak tanımlanır. Uterus, kadınların yumurtalıklarından rahme kadar uzanan fallop tüplerine bağlı, armut şeklinde bir organdır. Endometrial kanser, uterusun dış kısmında ya da diğer organlarda gelişen rahim kanseri türlerinden daha yaygındır.
Endometrial kanser, genellikle menopozdaki kadınlarda görülmesine rağmen genç kadınlarda da görülebilir. Erken teşhis ve tedavi ile bu hastalığın iyileşme oranı oldukça yüksektir. Ancak ilerlemiş vakalarda rahmin alınması gibi daha kapsamlı cerrahi müdahaleler gerekebilir. Bu nedenle belirtilerinin farkında olmak ve düzenli kontroller yaptırmak son derece önemlidir.
Endometrial Kanser (Rahim Kanseri) Kaç Çeşit Vardır?
Endometrial kanserin farklı çeşitleri bulunmaktadır. Bunlar arasında en yaygın olanı tip I endometrial kanser olarak adlandırılan düşük dereceli endometrioid adenokarsinomdur. Bu tip kanser genellikle daha erken evrelerde teşhis edilir ve tedaviye daha iyi yanıt verir. Tip II endometrial kanser ise yüksek dereceli tiplerdir ve kötü prognoz gösterirler. Bu grupta seröz adenokarsinom ve koklear hücreli adenokarsinom gibi çeşitler bulunur.
Bunların yanı sıra, endometrial kanserin nadir türleri de mevcuttur. Örneğin, küçük hücreli karsinom veya skuamoz hücreli karsinom bunlar arasında sayılabilir. Ancak bu nadir türlerin yaygınlığı düşüktür ve genel endometrial kanser vakalarının sadece küçük bir yüzdesini oluştururlar.
Endometrial Kanser (Rahim Kanseri) Belirtileri Nelerdir?
Endometrial kanserin en yaygın belirtisi anormal vajinal kanamadır. Bu özellikle menopoz sonrası kadınlarda herhangi bir nedene bağlı olmayan vajinal kanama şeklinde ortaya çıkar. Bunun dışında menopoz öncesi kadınlarda normalden daha fazla adet görme ya da adet dönemleri arasında lekelenme olabilir.
Endometrial kanserin diğer belirtileri arasında pelvik ağrı, cinsel ilişki sırasında ağrı hissi ve idrar çıkışında zorluk ya da ağrı yer alır. Ayrıca bağırsak hareketlerinde değişiklikler ve aşırı yorgunluk hissi de görülebilir. Ancak bu belirtiler rahim dışı hamilelik, miyom ya da hormon dengesizliği gibi farklı sağlık sorunlarından da kaynaklanabileceğinden, bu tür belirtiler yaşandığında mutlaka bir uzmana danışılması önerilir.
Endometrial Kanser (Rahim Kanseri) Risk Faktörleri Nelerdir?
-
Obezite: Vücuttaki fazla yağlar östrojen üretir ve bu durum endometrial kansere yol açabilir.
-
Uzun Süreli Östrojen Tedavisi: Hormon replasman tedavisinin östrojen ile progesteron kombinasyonu yerine yalnızca östrojen alması riski artırabilir.
-
Polikistik Over Sendromu (PCOS): Hormonal dengesizliklere neden olan bu durum endometrial kanser riskini yükseltebilir.
-
Erken Adet Görme veya Geç Menopoza Girme: Menopoz döneminin uzun sürmesi endometrial kansere yol açabilir.
-
Ailesel Kolorektal Polip Sendromu: 2B tipi Lynch sendromu olarak bilinen bu durum endometrial kanser riskini artırır.
-
Diabetes Mellitus (Tip 2): Uzun süreli yüksek insülin seviyeleri östrojen seviyelerini etkileyerek riski artırabilir.
-
Yaş: 50 yaş üstü kadınlarda risk artar.
-
Yüksek tansiyon (Hipertansiyon): Endometrial kansere yakalanma riskini artırabilir.
-
Tamamen Beslenemeyen Diyet: Yetersiz beslenme bağışıklık sistemini zayıflatabilir ve kansere yakalanma riskini artırabilir.
-
Aşırı Alkol Tüketimi: Karaciğer fonksiyonunu olumsuz etkileyerek vücuttaki hormon dengesini bozabilir.
-
Sigara Kullanımı: Erken adet görmeye ve geç menopoz görülmesine neden olarak riski artırabilir. Ancak sigara içenlerde endometrial kanser riski düşük gözükmektedir.
Endometrial Kanser (Rahim Kanseri) Nasıl Teşhis Edilir?
Endometrial kanserin teşhisi genellikle birkaç adımdan oluşur. İlk olarak doktor hastanın tıbbi öyküsünü alır ve belirtilerini değerlendirir. Fiziksel muayene sırasında özellikle pelvik muayene yapılabilir. Ancak kesin tanı için görüntüleme yöntemlerine ihtiyaç vardır. Bu aşamada vajinal ultrason en yaygın kullanılan yöntemdir. Ultrason sırasında rahmin iç yapısı incelenebilir ve kalınlaşma olup olmadığı değerlendirilebilir.
Tanıda en kesin yöntem ise biyopsidir. Bu işlem sırasında rahim içinden küçük bir doku örneği alınarak laboratuvar ortamında incelenir. Biyopsi işlemi histeroskopi adı verilen alet yardımıyla yapılabilir. Histeroskopi işlemi sırasında rahmin içine direkt olarak görüntü elde edilir ve gerekirse küçük aletlerle işlem yapılabilir. Biyopsi dışında aspirasyon biyopsisi de uygulanabilir. Bu yöntemde rahim içinden ince uçlu bir enjektörle sıvı örneği alınır ve bu sıvıda kanser hücresi olup olmadığı incelenir.
Endometrial Kanser (Rahim Kanseri) Evreleri Nelerdir?
enometrial kanserin evrelemesi şu şekildedir:
a) Evre 1: Uterus içinde sınırlıdır. Evre 1a’da myometriumun yarısından azını invaze ederken evre 1b’de yarısından fazlasını invaze eder.
b) Evre 2: Uterustan cervikse invazyon gösterir.
c) Evre 3: Pelvik veya paraaortik lenf nodlarına metastaz vardır. Evre 3a’da myometriumdan dışarı çıkarak serosa invazyon gösterirken evre 3b’de vajinaya invazyon gösterir ve evre 3c’de pelvik veya paraaortik lenf nodlarına metastaz vardır.
d) Evre 4: Mesane veya rektuma invazyon gösterir ya da uzak metastaz vardır. Evre 4a’da mesane veya rektuma invazyon gösterirken evre 4b’de uzak metastaz vardır.
Endometrial Kanser (Rahim Kanseri) Tedavisi Nasıldır?
Endometrial kanser tedavisinde genellikle cerrahi yöntemler ön plandadır. Bu aşamada rahmin alınması yani histerektomi uygulanır. Ancak erken evredeki hastalarda sadece biyopsi ile hastalık kontrol altına alınabilir. Cerrahi müdahale ile beraber vajina, fallop tüpleri, yumurtalıklar ve çevresel lenf bezlerinin de çıkarılması söz konusu olabilir.
Cerrahi tedavi sonrası hastalarda ilerleyen evrelerde radyoterapi yani ışın tedavisi uygulanabilir. Bu yöntem hem cerrahi öncesinde hem de sonrasında uygulanabilmektedir. Radyoterapi ile hastaların belirtileri hafifletilebilir ya da hastalığın ilerlemesi durdurulabilir. Ayrıca hormon tedavisi de endometrial kanser tedavisinde kullanılan yöntemler arasındadır. Özellikle erken evrede hormon reseptörü pozitif olan hastalarda bu tedavi uygulanabilmektedir.
Kemoterapi ise endometrial kanserde daha ilerleyen evrelerde uygulanmaktadır. Cerrahi müdahale ile tümör çıkarılamadığında ya da hastalık tekrarladığında kemoterapi kullanılabilir. Ayrıca kemoradyoterapi olarak adlandırılan yöntem ile beraber radyoterapi de uygulanabilir. İleri evrelerde görülen semptomların hafifletilmesi amacıyla palliyatif bakım hizmetlerinden de yararlanılabilir.