Tetanus aşısı, tetanusa neden olan bakteriyel enfeksiyonlara karşı vücutta bağışıklık oluşturmayı amaçlayan bir aşıdır. Tetanus aşısı, çocukluk döneminde birden fazla doz şeklinde yapılır ve tetanoz riskinin daha yüksek olduğu durumlarda yetişkinlikte de yeniden yapılabilir.
Tetanus Nedir?
Tetanus, Clostridium tetani adlı bakterinin neden olduğu ve sinir sistemini etkileyen ciddi bir enfeksiyon hastalığıdır. Bu bakteri vücuda açık yaralardan veya kesiklerden girebilir. Bakteri girdiği bölgede sporlar üretir ve bu sporlar sinir sistemini tehdit eden toksinler salgılar. Tetanus hastalığı genellikle sinirleri etkileyen kas spazmlarına yol açar ve bu kas spazmları çene gibi vücudun belirli bölgelerindeki sertleşmelere neden olur. Bu duruma halk arasında “lokma tetanozu” denir. Tetanusun en yaygın görüldüğü yerler gelişmemiş ülkeler olsa da gelişmiş ülkelerde de hala görülebilmektedir.
Tetanus Aşısı Nedir?
Tetanoz aşısı, tetanusa neden olan Clostridium tetani bakterisinin toksiniyle ilgili geliştirilmiş inaktive edilmiş (ölü) formdaki bir aşıdır. Tetanus aşısı, özellikle yaralanmalara bağlı tetanus enfeksiyonu geçirme riski yüksek olan kişilere yapılır. Aşının amacı, tetanusa karşı bağışıklık oluşturmak ve vücudu bu bakteriye karşı korumaktır.
Tetanus Aşısı Neden Önemlidir?
Tetanoz aşısı, kişinin tetanusa karşı korunmasını sağlar. Tetanus bakterisi vücudun sinir sistemine etki ederek ölümcül sonuçlara neden olabilir. Aşının önemi, özellikle yaralanma riski yüksek olan kişilerin korunmasunda daha da belirginleşir. Ayrıca, aşının toplum genelinde uygulanmasıyla toplumsal bağışıklığın sağlanması da önemlidir.
Tetanus Aşısı Kimlere Yapılır?
Aşının amacı, bireylerin tetanusa karşı bağışıklık kazanmasını sağlamaktır. Aşı, çocukluk döneminde birden fazla doz halinde yapılır ve bazı özel durumlarda yetişkinlerde de yeniden yapılabilir.
1. Çocuklar
Tetanoz aşısı, çocukların doğumdan itibaren 15 aylık olana kadar toplam 5 doz alması gereken bir aşıdır. Çocuklara ilk 4 dozu 2, 4 ve 6 aylıkken ve 18. ayda yapılır. 4 yaşında 5. dozun alınması gerekir. Aşının tamamlanmasının ardından beşinci dozdan sonra on yılda bir güçlendirici dozları yapılmaya devam edilir.
2. Yetişkinler
Yetişkinlere de çeşitli risklere bağlı olarak tetanoz aşısı yapılabilmektedir. Hamile kadınların gebeliklerinin 2. veya 3. trimesterinde ve daha önce aşılanmadılarsa bebeklerini korumak için tetanoz aşısı olmaları gerekebilir. Ayrıca yaralanma riski yüksek olan meslek grubundakilere aşının düzenli olarak yenilenmesi gerekebilir.
3. Yüksek Riskli Durumlar
Açık yara veya kesik gibi tetanus bulaşma riski bulunan durumlarda, eğer aşı geçmişi yoksa veya güncel değilse acil durumlarda tetanoz aşısı yapılabilir. Bu durumlar arasında kazalar, yaralanmalar veya enfekte olmuş yaranın bulunduğu durumlar yer alır.
Tetanus Aşısının Yan Etkileri Nelerdir?
Tetanoz aşısının yan etkileri genellikle hafif ve geçicidir. En sık görülen yan etkiler arasında aşı yapılan bölgede ağrı, kızarıklık veya şişlik bulunur. Ateş, baş ağrısı, yorgunluk, kas ağrıları ve bulantı gibi genel belirtiler de olabilir. Nadir durumlarda ciddi alerjik reaksiyonlar gelişebilir.
Yaygın Yan Etkiler:
-
Aşının yapıldığı bölgede ağrı, kızarıklık ve şişlik
-
Ateş
-
Baş ağrısı
-
Yorgunluk
-
Kas ağrıları
-
Bulantı
-
İnsanda huzursuzluk gibi davranışsal değişiklikler
-
Uykusuzluk
-
Kişinin iştahsız olması
Ciddi Yan Etkiler:
Nadir durumlarda aşının ciddi alerjik reaksiyonlara neden olabileceği unutulmamalıdır.
Tetanus Aşısının Süresi Ne Kadardır?
Tetanoz aşısının süreleri kişilerin daha önceki aşılanma geçmişine bağlı olarak değişiklik göstermektedir. İlk beş doz aşılamadan sonra, her on yılda bir güçlendirici doz uygulanması önerilir. Ancak, eğer kişi ciddi bir yaralanma ile acil servise başvurursa ve son aşılamadan on yıldan fazla süre geçmişse, acil tetanoz aşılaması yapılması gerekmektedir.
Aşılama geçmişi bulunmayan bireylerde ise beş doz aşılama tamamlanana kadar (genellikle ilk 18 ay içinde) her iki ayda bir doz uygulanır. Daha sonra yine her on yılda bir güçlendirici doz yapılması önerilmektedir.