Topuk dikeni, topuk kemiği ile ayak tabanını birleştiren plantar fasyanın aşırı kullanıma bağlı olarak mikro yırtılmalar yaşanması sonucu oluşan iltihaplanma ve şişliktir. Topuk dikeni, plantar fasyit olarak bilinen plantar fasya iltihaplanmasıdır. Bu duruma topuk dikeni denmesinin sebebi, topuk kemiğinin plantar fasyanın yapıştığı kısımda oluşan kalsiyum birikimidir. Oluşan bu kalsiyum birikintileri röntgen filminde diken görünümünde olduğu için topuk dikeni olarak adlandırılır. Topuk dikeni, topuk ağrısına neden olur ve yürümeyi zorlaştırabilir.
Topuk Dikeni Nedir?
Topuk kemiği (kalkaneus) ve ayak tabanını birleştiren plantar fasyanın iltihaplanmasıdır. Topuk dikeni, plantar fasyit olarak adlandırılan duruma işaret eder. Topuk dikeni, röntgen filmlerinde topuk kemiğinin plantar fasyanın yapıştığı kısımda oluşan kalsiyum birikintileri nedeniyle diken benzeri bir görüntüye sahip olmasıdır.
Aşırı kullanım, fazla kilolu olmak, sert zeminlerde uzun süre ayakta kalmak veya sert yüzeylerde koşmak, topuk dikeninin en sık nedenleridir.
Topuk dikeni, plantar fasyanın topuğa yapıştığı yerde küçük yaralar meydana gelir ve bu bölge kalsiyum birikmesine neden olur. Topuk kemiğinin plantar fasyanın yapıştığı bölümde oluşan bu kalsiyum birikintileri röntgen filmlerinde diken görünümünde olduğu için topuk dikeni olarak adlandırılır.
Topuk dikeninin belirtileri ağrı, hassasiyet ve şişliktir. Dinlenme, buz uygulaması, ağrı kesiciler ve fizik tedavi topuk dikeninin tedavisi için önerilen yöntemlerdir.
Topuk Dikeni Hangi Kısımlara Vurur?
Plantar fasyanın iltihaplanması ve topuk kemiğinin etrafında oluşan kalsiyum birikmesi nedeniyle plantar fasya ve topuk kemiği hassaslaşır. Bu nedenle topuk dikeni ağrısı genellikle topuk ve ayak tabanı birleşim yerinde hissedilir.
Ayrıca, plantar fasyanın beş parmağa doğru uzandığı düşünülürse, ayak parmaklarının uç kısımlarına yakın bölgelerinde de hafif ağrı hissedilebilir.
Topuk Dikeni Belirtileri Nelerdir?
Topuk dikeni belirtileri arasında topuğun alt kısmında ve ayak tabanının ön kısmında ağrı, hassasiyet ve şişlik yer alır. Özellikle sabahları ilk adımlarda ağrının şiddeti artar. Uzun süre ayakta kalındığında da ağrı daha fazla hissedilir.
Topuk dikeni belirtilerini şöyle sıralayabiliriz:
-
Topuğun alt kısmında ve ayak tabanının ön kısmında ağrı, hassasiyet ve şişlik,
-
Özellikle sabahları ilk adımlarda ağrının şiddetinin artması,
-
Uzun süre ayakta kalındığında ya da sert yüzeylerde yürüdüğünde ağrının artması,
-
Topuğun alt kısmına baskı uygulandığında ağrının daha fazla hissedilmesi.
Topuk dikeni rahatsızlığında oluşan bu belirtiler, genellikle dinlenme ile hafifler. Ancak sürekli tekrarlayan iltihaplanma durumlarında belirtiler daha şiddetli hale gelebilir.
Topuk Dikeni Neden Olur?
Topuk dikeni oluşumunda etkili olan faktörler arasında aşırı kullanım, fazla kilolu olmak, sert zeminlerde uzun süre ayakta kalmak veya sert yüzeylerde koşmak yer alır. Bunların yanı sıra yaşlılık da topuk dikeni oluşumunu tetikler.
Plantar fasyanın iltihaplanmasına neden olan durumlar topuk dikeninin de nedenleridir. Aşağıdaki durumlar topuk dikenine neden olabilir:
-
Aşırı kullanım: Uzun süre koşu gibi yüksek etkili aktiviteler yapmak,
-
Fazla kilolu olmak: Aşırı kilolu olmak ya da obezite,
-
Sert zeminlerde uzun süre ayakta kalmak veya sert yüzeylerde koşmak: Beton gibi sert yüzeylerde uzun süre yürümek veya koşmak,
-
Ayakkabı seçiminde yanlış tercih: Uygun olmayan ayakkabılar giymek,
-
Eklem veya kas yaralanmaları: Eklem yaralanmaları veya kas yaralanmaları yaşamak,
-
Şeker hastalığı: Şeker hastalığı veya romatoid artrit gibi eklem hastalıkları.
-
Plantar fasyit: Plantar fasyanın aşırı kullanım nedeniyle iltihaplanmasıdır.
-
Yaşlılık: Yaşlılık da topuk dikeninin oluşmasını tetikler.
-
Düz taban olmak veya aşırı kemerli ayak yapısına sahip olmak: Düz tabanlı ya da aşırı kemerli ayak yapısına sahip kişilerde de topuk dikeni görülme ihtimali daha fazladır.
Topuk Dikeni Nasıl Geçer?
Dinlenmek, buz tedavisi uygulamak, germe egzersizleri yapmak, ağrı kesiciler kullanmak ve ortopedik destekler kullanmak topuk dikeninden kaynaklanan ağrıları azaltmaya yardımcı olabilir. Ancak şiddetli vakalarda doktor önerisiyle kortizon iğnesi veya cerrahi müdahale gerekebilir.
Topuk dikeninden kaynaklanan ağrıları hafifletmek için şu yöntemler uygulanabilir:
-
Dinlenme: Ayakta durma süresini azaltarak dinlenmek,
-
Buz tedavisi: Ağrılı bölgeye buz kompresi uygulamak,
-
Germe egzersizleri: Plantar fasyayı germek için egzersizler yapmak,
-
Ortopedik destekler: Ortopedik tabanlıklar veya topukluklar kullanarak basıncı azaltmak,
-
Ağrı kesiciler: Nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) kullanarak ağrıyı azaltmak,
-
Kortizon iğnesi: Doktor önerisiyle kortizon iğnesi yapılabilir,
-
Cerrahi müdahale: Şiddetli vakalarda cerrahi müdahale gerekebilir.
Dinlenme ve buz tedavisi ile germe egzersizleri yapmak topuk dikeninden kaynaklanan ağrıyı hafifletebilir. Ortopedik destekler kullanmak da basıncı azaltarak ağrının hafiflemesine yardımcı olabilir. Ağrı kesiciler de topuk dikeninin neden olduğu şiddetli ağrıyı azaltabilir. Kortizon iğnesi de doktor önerisiyle yapılabilir. Cerrahi müdahale ise şiddetli vakalarda gerekli olabilir.
Ağrıyı artıracak yürüyüş ve koşu gibi aktivitelerden kaçınmak önemlidir. Ayrıca, sert zeminlerde yürümekten kaçınmak ve uygun ayakkabı giymek de önemlidir.
Topuk dikeninde genellikle cerrahisiz tedavi yöntemleri uygulanır. Ancak nadir durumlarda cerrahi müdahaleye başvurulabilir. Cerrahi tedavi genellikle plantar fasyanın üst kısmına yapılan bir insizyon ile gerçekleştirilir.
Cerrahi müdahale sonrasında hastaların ortalama %90’lık bir kısmı başarılı sonuçlar alır. Nadir durumlarda sinir yaralanması veya plantar fasyanın tamiri gibi komplikasyonlar görülebilir.
Topuk Dikeninde Hangi Doktora Gidilir?
Ağrı, şişlik ve hassasiyet gibi belirtilerle birlikte ayak tabanının altındaki kısımda sorun yaşayan kişiler ortopedi ve travmatoloji uzmanına başvurmalıdır. Ortopedi doktorları kemikler, eklemler, kaslar, bağlar ve tendonlerle ilgili sorunlarda teşhis ve tedavi yapar.
Topuk dikeni için ortopedi uzmanına başvurulması önerilir. Bu doktor ayak kemikleri ile ilgili sorunlara odaklanır ve tanı koyarak tedavi planı oluşturur.
Ayak sağlığı alanında uzmanlaşmış ortopedistler vardır. Ayak sağlığına odaklanan ortopedi uzmanları, ayak bileği hastalıkları konusunda bilgi sahibidir ve bu alanda eğitim almıştır.