Levothyroxine, insan tiroid bezinin salgıladığı T4 (tiroksin) hormonunun sentetik bir şeklidir. Genellikle hipotiroidizm tedavisi için reçete edilir. Hipotiroidizm, tiroid bezinin yeterince hormon üretmediği bir durumdur; bu da vücudun çeşitli işlevlerini etkileyecek şekilde normal seviyelerde tiroid hormonunun olmamasına yol açar.
Levotiroksin Nedir?
Levotiroksin, tiroid hormonunun sentetik bir versiyonudur ve genellikle hipotiroidizm tedavisinde kullanılır. Hipotiroidizm, vücudun metabolizmasını etkileyen ve yorgunluk, kilo artışı ve soğuk hassasiyeti gibi belirtilere neden olan bir durumdur.
Levotiroksin kullanımı ile tiroid hormon düzeyleri normale döner ve bu sayede metabolizma üzerindeki olumsuz etkiler azaltılır.
Levotiroksin içeren ilaçlar genellikle ağız yoluyla tablet formunda alınır ve günde bir kez, tercihen aç karnına alınması önerilir. Dozaj, her hastanın özel ihtiyacına göre ayarlanır ve düzenli doktor kontrolleri gereklidir.
Levotiroksin Nasıl Etki Eder?
Levotiroksin, tiroid bezinin ürettiği T4 hormonu ile kimyasal olarak özdeş olan sentetik bir tiroid hormonudur. T4, vücut metabolizması üzerinde etkili olan T3 hormonuna dönüşür; bu dönüşüm esas olarak karaciğer ve böbreklerde gerçekleşir. Tiroid hormonları, hücresel metabolizmayı artırarak protein sentezini destekler, hücre büyümesini ve gelişimini sağlar ve diğer hormonların etkisini düzenler.
Levotiroksin Hangi Durumlarda Kullanılır?
Levotiroksin, aşağıdaki durumlarda kullanılır:
- Tiroid bezinin yetersiz çalışması sonucu gelişen hipotiroidizm
- Tiroid kanseri veya aşırı tiroid bezinin tedavisinde tiroidektomi (tiroid bezinin cerrahi olarak çıkarılması)
- Bazı durumlarda tiroid fonksiyonlarını baskılamak için (örneğin tiroid nodülleri ya da guatr)
- Konjenital hipotiroidizm (doğumdan itibaren mevcut olan) gibi nadir durumlar
Levotiroksin Kullanım Talimatları
Levotiroksin genellikle günde bir kez, tercihen kahvaltıdan en az 30 dakika önce veya akşam yemeğinden 2 saat sonra alınmalıdır. İlacın emilimini etkileyebilecek yiyecek ve içeceklerden kaçınılması önemlidir; bu nedenle levotiroksin alındıktan sonra 30-60 dakika boyunca süt, yoğurt veya soya ürünleri tüketilmemelidir. Ayrıca kalsiyum veya demir takviyeleri ile antasitlerin de kullanımına dikkat edilmelidir.
Dozaj, hastanın yaşı, kilosu, tıbbi geçmişi ve hipotiroidizmin şiddeti gibi faktörlere göre belirlenir. Başlangıç dozu düşük tutulur ve zamanla normal seviyeye ulaşacak şekilde artırılır. İlacın düzenli kullanımı çok önemlidir; atlanan dozlar hemen hatırlanmalı ancak iki dozun birlikte alınmasından kaçınılmalıdır.
Levotiroksin Yan Etkileri Nelerdir?
Levotiroksin kullanımı sırasında bazı yan etkiler görülebilir:
- Baş ağrısı
- Uykusuzluk
- Sinirlilik
- Terleme artışı
- Sıcaklık hissinde artış
- Tiroid hormon seviyesinin yükselmesine bağlı kilo kaybı
- Yüksek kalp atış hızı
- Kas güçsüzlüğü veya spazmlar
- İshal
- Regl düzensizlikleri
- Titreme hissi
- Tansiyon yüksekliği
Nadir görülen yan etkiler ise şunlardır:
- Alerjik reaksiyonlar (döküntü, kaşıntı)
- Göğüs ağrısı veya sıkışması
- Kalp krizi belirtileri (nefes darlığı, göğüs ağrısı)
- Düşük kan şekeri seviyeleri
- Duygusal değişimler (aşırı sinirlilik veya depresyon)
Levotiroksin kullanan bireylerde görülen yan etkilerin çoğu, ilacın tiroid hormonu seviyesini artıran etkisinden kaynaklanır. Eğer yan etkiler şiddetli veya rahatsız edici hale gelirse doktora danışmak önemlidir.
Levotiroksin Aşırı Doz Kullanımının Etkileri
Levotiroksin aşırı doz alımı, vücuttaki tiroid hormon seviyelerinin yükselmesine neden olur ve bu duruma “hipertroidizm” denir.
Hipertroidizm Belirtileri Şunlardır:
- Artmış kalp atış hızı (taşikardi)
- Düşük tansiyon
- Yüksek ateş
- Sinirlilik hali
- Aşırı terleme
- Titreme hissi
- Dışkılama sıklığında artış
- Kas zayıflığı
- Adet düzensizlikleri (kadınlarda)
- El ve ayak parmaklarında şişlikler
Aşırı doz alındığında, hipertroidizm belirtilerinin yanı sıra kalp atış hızında artış (taşikardi), yüksek tansiyon ve sinirlilik gibi semptomlar görülebilir. Bu durumlarda acilen bir sağlık kuruluşuna başvurulması önemlidir.
Levotiroksin kullanan hastalar, ilacı düzenli kullanmalı ve hekim önerilerine uymalıdır. Doz aşımı belirtileri hissedildiğinde bir sağlık uzmanına başvurulmalıdır.
Levotiroksin ile Diğer İlaçlar Arasındaki Etkileşimler
Levotiroksin, aşağıdaki ilaçlarla etkileşime girebilir:
Antasitler:
Antasitler levotiroksinin emilimini azaltabilir. Levotiroksin ile antasitlerin birlikte kullanımından kaçınılması gerektiğinden dolayı, eğer gerekliyse antasitlerin levotiroksin kullanımından en az 4 saat sonra alınması önerilir.
Demir ve Kalsiyum Takviyeleri:
Demir ve kalsiyum takviyeleri levotiroksinin emilimini olumsuz etkileyebilir. Bu takviyelerin levotiroksinden 2 saat sonra alınması önerilmektedir.
Kan Sulandırıcılar (Warfarin):
Levotiroksin, warfarinin etkinliğini artırabilir. Warfarin kullanan hastaların pıhtılaşma düzeylerini takip etmesi gerekebilir.
Antidepresanlar (Fluoksetin):
Fluoksetin gibi antidepresanlar levotiroksinin etkinliğini artırabilir. Bu kombinasyon yüksek tiroid hormonu seviyelerine neden olabilir.
Levotiroksinin Dikkatle Kullanılması Gereken Durumlar
Levotiroksin kullanmadan önce dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:
Tiroid Hastalıkları:
Tiroid bezinde aşırı aktif olma durumu (hipertiroidizm), Graves hastalığı veya Tiroid adenomları gibi hastalıklar levotiroksinin kullanılmasını engelleyebilir.
Kalp Hastalıkları:
Koroner arter hastalığı veya ciddi kalp yetmezliği olan bireylerde levotiroksin dikkatli kullanılmalı ve düşük dozlarla başlanmalıdır.
Diyabet:
Hipotiroidizmin düzeltilmesi kan şekeri seviyelerinde değişikliklere neden olabilir; bu nedenle diyabet hastaları daha fazla izlenmelidir.
Böbrek Hastalıkları:
Levetiroksin böbrek hastalığı olan bireylere dikkatle verilmelidir; böbrek fonksiyon testleri yapılmalıdır.
Levotiroksinin Kullanımında Nelere Dikkat Edilmelidir?
Levotiroksin alan hastaların dikkat etmesi gereken noktalar şunlardır:
Aç Karnına Alınmalı:
İlaç aç karnına alınmalı ve kahvaltıdan 30-60 dakika önce tüketilmelidir. Yemekle birlikte alındığında emilimi azalabilir; bu nedenle ilacın düzenli olarak aynı saatte alınması önemlidir.
Diyet Dikkat Edilmeli:
Soya bazlı gıdalar, yüksek lif içeren gıdalar ile kalsiyum içeren ürünlerin ilaçla birlikte alınmaması gerekir. Bu takviyelerin alınma saatleri ile levotiroksin kullanım zamanlarının değiştirilmesi önerilmektedir.
İlaç Takibi:
Hastalar aldıkları ilaçların takibini yapmalı; herhangi bir yan etki hissedildiğinde doktora başvurmalıdır.
Düzenli Kontrol:
Hastaların düzenli olarak kan testlerine tabi tutulması gerekmektedir. Tiroid hormon düzeyleri kontrol edilerek doz ayarlamaları yapılmalıdır.
Levotiroksin Nasıl Saklanmalıdır?
Levotiroksin şu şartlarda saklanmalıdır:
- Oda sıcaklığında 15-30°C arasında,
- Nemden uzak,
- Çocukların ulaşamayacağı yerlerde,
- Ambalajında ve blisterinde saklanmalıdır.
Kullanım tarihi geçmiş veya ilacın rengi değişmişse kesinlikle kullanılmamalıdır. Şüphe durumunda eczacı veya hekimle iletişime geçilmelidir.
Levotiroksin ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Levotiroksin kalp atış hızını artırır mı?
Evet, levotiroksin kalp atış hızını artırabilir; bu yüzden kalp hastalığı olan kişilerde dikkatli kullanılmalıdır.
Levotiroksin tansiyonu yükseltir mi?
Tansiyonun yükselmesine neden olabilir; bu durumu kontrol altında tutmak önemlidir.
Levotiroksinin sigara üzerindeki etkisi nedir?
Sigara içen bireylerde levotiroksinin emilimi azalabilir; bu nedenle sigara kullanımının azaltılması önerilmektedir.
Levotiroksine alternatif nedir?
Levotiroksinin eşdeğeri olarak kullanılan ilaçlar arasında Euthyrox ve L-Thyroxine bulunmaktadır. Ancak bu ilaçların doktor kontrolünde kullanılması gerekmektedir.