Psikiyatrik ilaçlar, ruhsal ve zihinsel sorunları tedavi etmek amacıyla kullanılan ilaçlardır. Psikoz, depresyon, kaygı bozuklukları gibi sorunları tedavi etmede etkili olan bu ilaçlar bazen istenmeyen yan etkilere de yol açabilir. Genellikle tedavi sürecinin başlangıcında ortaya çıkan bu yan etkiler, ilacın vücutta oluşturduğu etkiye alışıldıkça zamanla azalır.
Psikiyatrik ilaçların yaygın yan etkileri arasında yorgunluk, baş ağrısı, mide bulantısı, sinirlilik, kilo alma, kabızlık, ağız kuruluğu, mide ağrısı ve cinsel isteksizlik bulunur. Nadir görülen yan etkileri ise epileptik nöbetler, dengesizlik, titreme, kaslarda sertlik ve dille istemsiz hareketlerdir.
Psikiyatrik ilaçların yan etkilerinin ne zaman geçeceği ise kullanılan ilaca ve yan etkinin ciddiyetine bağlı olarak değişir. Bazı kişilerde yan etkiler kısa süre içinde geçerken bazı kişilerde birkaç hafta sürebilir. Ancak tedavi sürecinde doktor önerilerine uymak ve yaşanan yan etkileri hekime bildirmek, bu yan etkilerin daha hızlı atlatılmasına yardımcı olabilir.
Psikiyatrik ilaçlar genel olarak güvenli ilaçlardır. Ancak bazı kişilerde bazı yan etkiler de görülebilir. Bunlar genellikle tedavi sürecinin başlangıcında ortaya çıkar ve zamanla azalır.
Pskiki ilaçların yan etkileri nelerdir?
Psikiyatrik ilaçların yan etkileri kullanılan ilaç türüne göre değişiklik gösterir. Genel olarak birçok psikiyatrik ilacın yaygın yan etkileri şunlardır:
- Mide bulantısı
- Yorgunluk
- Baş ağrısı
- İştah artışı veya kilo alma
- Sinirlilik
- Ağız kuruluğu
- Kabızlık
- Mide ağrısı
- Cinsel isteksizlik
- Uyku problemleri (Uykusuzluk veya aşırı uyuma)
- Huzursuzluk ve kaygı
- Titreme
- Konsantrasyon güçlüğü
- Düşük enerji seviyesi
- Ağır terleme (Antipsikotikler için)
- Tüylenme (Kilo alımının yanı sıra hormonal etkiler)
- Kaslarda sertlik veya uyuşma (Nadir de olsa antipsikotik kullanımında görülebilir)
- Bilinç kaybı veya bilinç bulanıklığı (Ağır vakalarda)
- Kardiyak sorunlar (Nadir de olsa bazı antidepresan türlerinde)
- Tansiyon düşüklüğü veya yüksekliği (Nadir)
- Epileptik nöbetler (Nadir vakalar)
- Dilde istemsiz hareketler (Nadir vakalar)
- Vücut hareketlerinde dengesizlik (Nadir vakalarda görülür)
- Kaygı bozukluğu belirtilerinde artış
Psikiyatrik ilaçlardan bazılarının nadir de olsa potansiyel olarak tehlikeli ve hayatı tehdit eden yan etkileri vardır. Bu nedenle psikiyatrik ilaç kullanmaya başlamadan önce ilacın prospektüsünü dikkatlice okumak ve potansiyel yan etkiler hakkında bilgi sahibi olmak önemlidir.
Pskiki ilaçların yan etkileri ne zaman geçer?
Psikiyatrik ilaçların yan etkilerinin ne zaman geçeceği, kullanılan ilaç türüne ve kişinin vücudunun bu ilaca nasıl tepki verdiğine bağlı olarak değişir. Genellikle yan etkiler, vücudun ilaca alışmasıyla birlikte birkaç gün veya birkaç hafta içinde hafiflemeye başlar. Ancak bazı durumlarda yan etkilerin tamamen geçmesi birkaç ay alabilir.
Aşağıda bazı yaygın psikiyatrik ilaç türlerinin yan etkilerinin geçiş süreciyle ilgili bilgiler bulunmaktadır:
- Antidepresanlar: Genellikle yorgunluk, baş ağrısı, mide bulantısı gibi hafif yan etkiler birkaç gün içinde azalabilir. Ancak bazı kişilerde uykusuzluk veya cinsel isteksizlik gibi etkiler birkaç hafta sürebilir.
- Anksiyolitikler: Kaygıyı azaltan bu ilaçlar genellikle anksiyeteye bağlı olarak ortaya çıkan yorgunluk ve baş ağrısını hızla geçirir. Ancak uzun süreli kullanımlarda bırakma semptomları oluşabilir.
- Antipsikotikler: Genellikle çok ağır vakalarda kullanılır ve baş ağrısı gibi hafif yan etkiler birkaç gün içinde geçebilirken, daha ciddi yan etkiler haftalarca sürebilir.
- Mood stabilizer (Duygu durum dengeleyici) ilaçları: Bipolar bozukluk tedavisinde yaygın şekilde kullanılan bu ilaçlar genellikle birkaç gün içinde etki göstermeye başlar ancak bazı kişilerde yan etkiler haftalarca sürebilir.
Kullanılan psikiyatrik ilaca bağlı olarak oluşan yaygın yan etkilerin ne zaman geçeceği şu şekildedir:
| Yan Etki | Sıklıkla Görülen İlaçlar | Geçme Süresi |
|---|---|---|
| Mide bulantısı | SSRI’lar, SNRI’lar, atypical antipsikotikler | Birkaç saat – birkaç hafta |
| Kilo alma | Atypical antipsikotikler, SNRI’lar | Birkaç hafta – birkaç ay |
| Ağız kuruluğu | Atypical antipsikotikler, SSRI’lar, tricyclic antidepressants | Birkaç gün – birkaç hafta |
| Yorgunluk | SSRI’lar, SNRI’lar, atypical antipsikotikler | Birkaç gün – birkaç hafta |
| Uykusuzluk | Atypical antipsikotikler, SSRI’lar, SNRI’lar | Birkaç gün – birkaç hafta |
| Kabızlık | Tricyclic antidepressants, atypical antipsikotikler | Birkaç gün – birkaç hafta |
| Cinsel isteksizlik | SSRI’lar, SNRI’lar | Birkaç hafta – birkaç ay |
| Titreme | Atypical antipsikotikler | Birkaç gün – birkaç hafta |
| Dilde istemsiz hareketler | Atypical antipsikotikler | Birkaç gün – birkaç hafta |
| Konsantrasyon güçlüğü | Atypical antipsikotikler | Birkaç gün – birkaç hafta |
Genel olarak psikiyatrik ilaçların yan etkileri hafif seyreder ve zamanla azalır. Ancak yan etkilerin ciddiyeti ve süresi kişiden kişiye değişiklik gösterebilir.