Karaciğerin yağlı tutulumu, safra taşları ve kolestaz gibi karaciğerle ilgili hastalıkların tedavisinde kullanılan Ursodeoksikolik asit, safra akışını arttırarak ve karaciğere zararlı olan toksik bileşenleri safra yoluyla dışarı atılmasını sağlar.
Ursodeoksikolik asidin kullanımıyla birlikte bazı yan etkiler ortaya çıkabilir. Genellikle hafif veya orta şiddette olan bu yan etkiler arasında mide bulantısı, karın ağrısı, ishal, kabızlık, sindirim sorunları, baş ağrısı, döküntü ve kaşıntı yer alır. Ayrıca nadir de olsa ciddi yan etkiler yaşanabilir. Bu nedenle herhangi bir yan etki durumunda hemen doktora başvurulması önemlidir.
Ursodeoksikolik asit, karaciğerin yağlı tutulumu, safra taşları ve kolestaz gibi karaciğerle ilgili hastalıkların tedavisinde kullanılır. Bazen de karaciğer nakli sonrasında organın vücut tarafından reddedilmesinin önlenmesinde de rol oynar. Beyazımsı sarı renkte bir sıvı formda olan ilaç Türkiye’de 250 mg tablet formunda mevcuttur.
Ursodeoksikolik Asit Nedir?
Ursodeoksikolik asit, insan vücudunda doğal olarak oluşan bir safra asidi olarak sınıflandırılır. Vücudun karaciğer ve bağırsaklardaki atıkları atabilmesine yardımcı olur. Safra akışını artırarak sindirime yardımcı olur ve hücre zarlarının korunmasına destek olur.
Aynı zamanda karaciğerde zararlı olan toksik bileşenlerin ve yabancı maddelerin dışarı atılmasını sağlar.
Safra tuzlarının sindirimde önemli bir rolü bulunur. Karaciğerin ürettiği safra tuzları ince bağırsağa aktarılarak burada yağların emilimini sağlar. Bu safra tuzları kolesterol ve atıkların vücut dışına atılmasında de görev alır.
Ursodeoksikolik asit de safra tuzları arasında yer alır ve karaciğerde bulunan toksik bileşenleri ve yabancı maddeleri safra yoluyla dışarıya atar. Safra akışını artırarak sindirimi sağlar ve hücre zarlarının korunmasına yardımcı olur.
Ursodeoksikolik Asit Ne İşe Yarar?
Karaciğerin yağlı tutulumu (yağlı karaciğer), kolestaz (safra akışının bozulması) ve safra kesesi taşlarının tedavisinde kullanılır. Genelde bu rahatsızlıklar birlikte görüldüğü için doktorlar bu rahatsızlıkların tedavisinde Ursodeoksikolik asidi de reçete eder. Fakat bazı hastalar safra kesesi taşlarını tedavi etmek için de bu ilacı kullanır.
Bazı hastalarda safra kesesi alınmış olsa bile bu hastalarda da karaciğerin fonksiyonlarını korumak için kullanılabilir.
Karaciğer nakli sonrasında organın vücut tarafından reddedilmesini önlemek amacıyla da reçete edilebilir.
Kullanım Alanları
- Karaciğerin yağlı tutulumu (steatohepatitis)
- Safra kesesi taşı
- Kronik karaciğer hastalıkları
- Safra kanallarının tıkanıklığı
- Safra kesesinin cerrahi olarak alınması
- Kronik kolestaz
- Safra kanalı iltihabı
- Safra kanallarında darlık
- Karaciğer nakli sonrası organ reddini önlemek
- Safra kesesi iltihabı
- Safra tuzu yetersizliği
Ursodeoksikolik Asit Yan Etkileri Nelerdir?
Ursodeoksikolik asidin yan etkileri arasında mide bulantısı, kusma, karın ağrısı, ishal, kabızlık, baş ağrısı, baş dönmesi, kaşıntı, döküntü ve alerjik reaksiyonlar yer alabilir. Ayrıca nadir de olsa ciddi yan etkiler yaşanabilir. Bu nedenle herhangi bir yan etki durumunda hemen doktora başvurulması önemlidir.
Ursodeoksikolik asidin kullanımında bazı yan etkiler ortaya çıkabilir. Genellikle hafif veya orta şiddette olan bu yan etkiler aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Mide bulantısı
- Kusma
- Karın ağrısı
- İshal veya kabızlık
- Sindirim sorunları (hazımsızlık, gaz)
- Baş ağrısı
- Döküntü
- Kaşıntı
- Alerjik reaksiyonlar
Bunlar genellikle hafif şiddette olup tedavi gerektirmeyebilir. Ancak nadir de olsa ciddi yan etkiler yaşanabilir:
- Ateş, titreme gibi enfeksiyon belirtileri
- Ciltte sararma (sarılık)
- Koyu renkli idrar veya açık renkli dışkı
- Karaciğer enzimlerinde artış
Ciddi yan etkiler yaşandığında hemen doktora başvurmak önemlidir. Herhangi bir yan etki durumunda da doktora danışmak faydalı olacaktır.
Mide Bulantısı ve Kusma
Ursodeoksikolik asidin en yaygın görülen yan etkilerinden biridir. İlacın mideyi tahriş etmesi veya sindirim sistemini etkilemesi nedeniyle meydana gelir.
Mide bulantısını önlemek için doktorunuzun önerdiği şekilde ilacı almanız önemlidir. Genellikle yemeklerle birlikte veya yemek sonrası alınması tavsiye edilir.
Eğer mide bulantınız şiddetliyse veya kusma başladıysa hemen doktorunuza başvurmalısınız. Gerekirse doktorunuz mide bulantısını azaltacak ek ilaçlar reçete edebilir.
Karın Ağrısı
Ursodeoksikolik asidin bir diğer yaygın yan etkisi de karın ağrısıdır. Bu durum genellikle ilacın sindirim sistemini etkilemesi nedeniyle ortaya çıkar. Karın ağrısını hafifletmek için sıcak su torbası kullanmak veya rahat bir pozisyonda dinlenmek yardımcı olabilir.
Eğer karın ağrınız şiddetliyse veya sürekli hale geliyorsa hemen doktorunuza başvurmalısınız. Doktorunuz gerekli tetkikleri yaparak sorunun kaynağını belirleyecek ve uygun tedaviyi sağlayacaktır.
Diyare (İshal)
Diyare, Ursodeoksikolik asidin sindirim sistemini etkilemesi nedeniyle meydana gelen bir yan etkidir. İshali kontrol altına almak için bol miktarda sıvı alarak vücudunuzu susuz kalmaktan korumalısınız.
Eğer ishal şiddetliyse veya uzun süre devam ederse hemen doktorunuza başvurmalısınız. Doktorunuz gerekirse probiyotikler veya diğer ilaçlar reçete ederek ishalin kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.
Kabızlık
Kabızlık, Ursodeoksikolik asidin sindirim sistemini etkilemesi nedeniyle meydana gelen bir yan etkidir. Lif açısından zengin gıdalar tüketmek ve bol miktarda su içmek kabızlığın önlenmesine yardımcı olabilir.
Eğer kabızlık şiddetliyse veya uzun süre devam ederse hemen doktorunuza başvurmalısınız. Doktorunuz gerekirse laksatifler veya diğer tedavi yöntemleri önererek kabızlığın giderilmesine yardımcı olabilir.
Sindirim Sorunları
Ursodeoksikolik asidin neden olduğu sindirim sorunları arasında hazımsızlık, gaz ve şişkinlik yer alır. Bu sorunlar genellikle ilacın sindirim sistemini etkilemesi nedeniyle ortaya çıkar.
Sindirim sorunlarınızı hafifletmek için daha küçük ve sık öğünler tüketebilir, yemek sonrası biraz yürüyüş yapabilirsiniz. Eğer sorunlarınız şiddetliyse veya uzun süre devam ederse hemen doktorunuza başvurmalısınız.
Baş Ağrısı
Bazı hastalarda Ursodeoksikolik asit kullanımı sonrası baş ağrısı görülebilir. Baş ağrısını hafifletmek için bol su içmek, dinlenmek ve gerekiyorsa ağrı kesiciler kullanabilirsiniz.
Eğer baş ağrınız şiddetliyse veya sürekli hale geliyorsa hemen doktorunuza başvurmalısınız.
Döngüntü ve Kaşıntı
Döküntü ve kaşıntı, Ursodeoksikolik asidin neden olduğu nadir yan etkilerden biridir. Bu tür reaksiyonlar genellikle ilacın içindeki maddelere karşı duyarlılık veya alerji nedeniyle meydana gelir.
Döküntü ve kaşıntıyı hafifletmek için antihistaminikler kullanabilir ve kaşıntılı bölgeyi soğuk kompreslerle serinletebilirsiniz. Eğer döküntünüz şiddetliyse veya nefes darlığı gibi alerjik reaksiyon belirtileri yaşıyorsanız hemen acil servise başvurmalısınız.
Ursodeoksikolik Asit Kullanırken Nelere Dikkat Etmeli?
Ağır böbrek yetmezliği bulunan hastalar bu ilacı kullanmamalıdır. Ayrıca hamilelik ve emzirme durumunda doktor onayı alınmadan kullanılmamalıdır. Hafif veya orta şiddette böbrek yetmezliği olan hastalar dikkatli kullanılmalıdır.
Ursodeoksikolik asidi kullanırken dikkat edilmesi gereken birkaç önemli nokta bulunmaktadır:
- Ağır böbrek yetmezliği: Eğer ağır böbrek yetmezliği yaşıyorsanız bu ilacı kullanmamalısınız.
- Hamilelik: Hamileyseniz veya hamile kalmayı planlıyorsanız, bu ilacı kullanmadan önce doktorunuza danışmalısınız.
- Emzirme: Emziriyorsanız, bu ilacı kullanmadan önce doktorunuzla konuşmalısınız.
- Böbrek Yetmezliği: Hafif veya orta şiddette böbrek yetmezliği olan hastalar dikkatli olmalı ve doktorun önerdiği şekilde kullanmalıdır.
- Takviye Kullanımı: Eğer başka takviyeler veya ilaçlar kullanıyorsanız doktorunuza bildirmelisiniz; zira bazı takviyeler ile birlikte kullanımı etkileşime sebep olabilir.
Ursodeoksikolik Asit Nasıl Kullanılır?
Ursodeoksikolik asidi doktorun önerdiği şekilde kullanmak önemlidir. Genellikle yemeklerle birlikte veya yemek sonrası alınması tavsiye edilir. Tabletleri bütün olarak bir bardak su ile yutun, çiğnemeyin veya ezmeyin.
- Doktor önerisi doğrultusunda günde birden fazla dozda kullanılabilir.
- Diyabet hastalarında dikkatli kullanılmalıdır; kan şekeri seviyeleri izlenmelidir.
- Böbrek fonksiyonu bozukluğu olanlarda tedavi süreci dikkatlice izlenmelidir.
Diyet Listesinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Yağ Tüketimi: Hayvansal yağlardan kaçının; tereyağı yerine zeytinyağı tercih edin.
- Lif Alımı: Tam tahıllar, sebzeler ve meyvelerle lif alımını artırın; kabızlığı önleyin.
- Sodyum: Tuzlu yiyeceklerden kaçının; sodyum alımını sınırlayın.
Diyetisyen Kontrolü
- Diyetisyenle çalışarak sağlıklı beslenme alışkanlıkları geliştirin; kişisel ihtiyaçlarınıza göre diyet planlayın.
KAYNAK:
saglik.gov.tr
beyazgazete.com
doktorsitesi.com
diyetkolik.com
kadinvekadin.net
zeytindali.com.tr