İnsanlar arasında uyku ihtiyacı farklılık gösterse de, ortalama 7-8 saat uyku herkes için yeterli olacaktır. Düzenli ve yeterli uyku vücudun dinlenmesini, gün içinde odaklanabilmeyi ve sağlıklı çalışmasını sağlar. Uzmanlar uyku süresinin 7-8 saat ile sınırlı kalmasını önerirken, 9 saatten fazla uyumayı çok uyumak olarak değerlendirmektedir. Çok uyumanın etkileri ise sağlığın bozulmaya başlamasına işaret edebilir.
Çok Uyumanın Nedenleri
Bir gecede 9 saatten fazla uyumak çok uyuma olarak tanımlanır. Bu durum genellikle birkaç geceyle sınırlı kalsa da süreklilik kazanması halinde uzman desteği alınması gerekebilir. Çok uyumanın nedenleri arasında:
- Yetersiz gece uykusu
- Uyku apnesi
- Depresyon
- Tiroid bozuklukları
- Kronik migren ve baş ağrıları
- Uyuşturucu ve alkol kullanımı
- Antihistaminik etkisi olan ilaçlar
- Aşırı fiziksel aktivite
- Kronik yorgunluk sendromu
- Diğer sağlık problemleri
bulunmaktadır.
Yetersiz gece uykusu, gündüz uykularının sıklaşmasına neden olabileceği için, çok uyumanın en yaygın nedenlerinden biridir. Uyku apnesi gibi tıbbi rahatsızlıklar da gece uykusunun yeterince dinlendirici geçmemesine yol açarak, kişiyi gündüz fazla uyumaya iter. Bu gibi nedenlerin yanında psikolojik faktörler de çok uyumanın nedenleri arasında sayılabilir.
Çok Uyumanın Zararları
Yeterli ve düzenli uykunun sağlığın korunmasında önemi olduğu gibi, çok uyumanın zararları da insan sağlığını olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Son yıllarda yapılan bilimsel çalışmalarda çok uykunun zararları ve fazla uyumanın etkileri hakkında bazı bulgular elde edilmiştir:
- Kilo aldırabilir: Fazla uyumanın obezite ile ilişkili olduğu düşünülmektedir. Sürekli yatmak, vücudun enerji harcamasını azaltarak kilo alımına neden olabilir.
- Bağışıklık sistemini zayıflatabilir: Aşırı uyku, beyaz kan hücrelerinin üretimini azaltarak bağışıklık sisteminin zayıflamasına yol açabilir.
- Hafızayı etkileyebilir: Yapılan çalışmalarda fazla uyumanın uzun dönemli hafızayı olumsuz yönde etkileyebileceği gösterilmiştir.
- Kronik hastalık riskini artırabilir: Çok uyuyan kişilerde diyabet ve kalp hastalığı gibi kronik hastalıklara yakalanma riskinin arttığı gözlemlenmiştir.
- Beyin sağlığını olumsuz etkileyebilir: Çok uyumanın beyin sağlığı üzerinde de olumsuz etkileri olduğu düşünülmektedir. Yapılan araştırmalarda fazla uyku çeken kişilerde beynin bazı kısımlarındaki gri cevherin azalabildiği gösterilmiştir.
Bunun yanında aşırı uyku, depresyon ve kaygı bozuklukları gibi psikolojik sorunlarla ilişkilendirilmektedir. Çok uyumanın zararları arasında hormon seviyelerinde değişim ve kronik hastalık riskinin artışı da bulunmaktadır.
Genel olarak bakıldığında, fazla uyumanın insan sağlığına olan etkileri pek olumlu yönde değildir. Ancak çok uyumanın zararları hakkında daha net bilgiye sahip olabilmek için konuyla ilgili daha fazla bilimsel çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır.
Çok Uyuma Belirtileri
Bir gecede ortalama 9 saatten fazla uyumak çok uyuma olarak tanımlanır. Bu duruma çok yatan kişilerde şu belirtiler görülebilir:
- Gündüz uykulu hissetme
- Yorgunluk hissi
- Konsantre olamama
- Sırt ve bel ağrıları
- Baş ağrıları
- Mide bulantısı
- Depresyon belirtileri gibi psikolojik sorunlar
Bunların yanında aşırı uyku çeken kişilerde yemek yeme isteğinin artması da görülebilir. Çok uyuma belirtilerinin kişiden kişiye farklılık gösterme ihtimali olsa da, ortak belirtiler yorgunluk hissi, konsantre olamama, bel ve sırt ağrıları, baş ağrıları, depresyon belirtileri ile mide bulantısıdır.
Fazla Uyumanın Zararları Nelerdir?
1. Yüksek Tansiyon Riski:
Araştırmalara göre, günde 8 saatten fazla uyuyan bireylerde yüksek tansiyon riski daha fazladır. Tansiyon düşüklüğü ve yükselmesi kalp krizine yol açabileceğinden vücudunuzu dinlendirirken bu durumu göz önünde bulundurmalısınız.
2. Gelişen Hastalıklar:
Tahmin edilebileceği üzere uzun süre uykuda kalmak vücudun yavaşlamasına yol açar. Vücudunuz dinlenirken metabolizmanız yavaşlar ve bunun sonucunda kalp hastalığı, hipertansiyon ve diyabet gibi rahatsızlıkların gelişme riski artar.
3. Düşük Beklenen Seviye:
Daha önce de belirttiğimiz gibi uzun süre uyanlar gün boyunca konsantre olmakta zorlanabilirler. Bu durum, okul veya işte düşük performansa neden olur. Dolayısıyla birçok kişi için uzun süre uykuya dalmanın zararları arasında düşük beklenen performans yer alır.
4. Yüksek Risk:
Araştırmalar, günde 9 saatten fazla uyuyan kişilerin daha düşük yaşam beklentisine sahip olduğunu göstermektedir. Genel olarak ortalama 8 saatten az veya daha az uyuyan kişilerin sağlık riskleri daha azdır.
5. Depresyon Rahatsızlığı:
Uzmanlara göre günde 9 saatten fazla uykuda kalan kişilerin yaklaşık yüzde 15’i depresyon tedavisi görmektedir. Genelde depresyondaki kişilerde uykusuzluk görülse de bazı depresyon türlerinde aşırı uyku da gözlemlenebilir.
6. Psikolojik Sorunlar:
Aşırı uyku çeken kişilerde psikolojik sorunların gelişme riski artar.
7. Baş Ağrısı:
Aşırı uyku çeken kişilerde baş ağrısı şikayeti görülebilir.
8. Karbonhidrat Tuzakları:
Kimi uzmanlara göre günde 10 saatten fazla uyuyan kişilerde insülin direnci gelişebilir. Uzun süre uykuda kalan kişilerde karbonhidrat tüketimi sonucu insülin seviyesinde ciddi değişimler meydana gelebilir.
Kilo Verememe Sebebi: Aşırı Uyku!
Düzenli egzersiz ve sağlıklı beslenmeye rağmen kilo veremeyenlerdenseniz suçlu olarak aşırı uykuyu gösterebilirsiniz! Araştırmalar, aşırı uykunun metabolizmayı yavaşlatarak kilo vermeyi zorlaştırabileceğini göstermektedir.
Ayrıca aşırı uyku sırasında vücudunuz enerji harcamadığından yağ yakma oranı azalır. Bu durum kilo vermenizi zorlaştırır!
Aşırı Uykudan Nasıl Kurtulurum?
- Daha Az Uyuyun: Aşırı uykudan kurtulmanın en pratik yolu daha az uyumaktır. Gece uykusunu biraz kısaltarak güne daha erken başlayabilir ve güne sıkıştırılmış zaman dilimi sayesinde daha verimli bir şekilde devam edebilirsiniz.
- Dengeli Beslenin: Yeterli miktarda protein, lif ve sağlıklı yağ içeren dengeli bir diyet, enerjinizi artırabilir ve aşırı uyku ihtiyacınızı azaltabilir.
- Daha Fazla Egzersiz Yapın: Düzenli egzersiz yapmak, enerjinizi artıracak ve aşırı uykudan kaçınmanıza yardımcı olacaktır. Egzersiz aynı zamanda serotonin seviyelerinizi artırarak ruh halinizi iyileştirebilir.
- Sosyal İletişiminizi Artırın: Sosyal çevrenizi genişletmek ve sosyal etkinliklere katılmak, hem zihinsel hem de fiziksel olarak sizi daha aktif hale getirebilir.
- Kahvaltıyı İhmal Etmeyin: Kahvaltı günün en önemli öğünlerinden biridir; bu nedenle dengeli bir kahvaltı yaparak güne enerjik başlayabilirsiniz.
- Düşük Tansiyonu Kontrol Altında Tutun: Eğer hipotansiyon sorununuz varsa, bu durumu doktorunuzla konuşarak kontrol altında tutmaya çalışmalısınız.
- Alerjilerinizi Tedavi Edin: Mevsimsel alerileriniz varsa bunları tedavi etmek, hem gece hem de gündüz daha rahat hissetmenize yardımcı olabilir.
- Sorularınızı Doktorunuza Sorun: Aşırı uyku sorununuz varsa, bu durumu doktorunuzla paylaşarak altında yatan nedeni bulmaya çalışmalısınız.
Sıkça Sorulan Sorular
Aşırı uykudan kaçınmanın yolları nelerdir?
Aşırı uykudan kaçınmak için aşağıdaki yöntemleri deneyebilirsiniz:
- Daha az uyuyarak güne erken başlayın.
- Dengeli beslenmeye özen gösterin.
- Daha fazla egzersiz yapın.
- Sosyal iletişimlerinizi artırın.
- Düşük tansiyonu kontrol altında tutun.
- Alerjilerinizi tedavi edin.
- Sorularınızı doktorunuza sorun.
Aşırı uykunun insan vücuduna etkisi nedir?
Aşırı uyku, insan vücudunda metabolizma hızının azalmasına yol açabilir; bu da kilo alma riskini artırır. Ayrıca yüksek tansiyon riski oluşturabilir ve beyin sağlığını olumsuz etkileyebilir.
Aşırı uykunun nedenleri nelerdir?
Aşırı uykunun nedenleri arasında depresyon, tiroid bozuklukları, antihistaminik ilaç kullanımı ve kronik migren veya baş ağrıları yer alır.