Genellikle doğumlarda tercih edilen ve bölgesel anestezi türlerinden biri olan yarım anestezi, genel anestezinin aksine, hastanın bilincini kapatmadan sadece vücudun bir bölgesinin hissizleşmesini sağlar. Sinirlerin geçici olarak bloke edilmesi sonucu yaşanan yarım anestezi etkisi sayesinde doğum ağrısız bir şekilde gerçekleşir. Anestezi uzmanı doktoru tarafından uygulanan yarım anestezi epidural veya spinal anestezi şeklinde yapılır.
Yarım anestezi hakkında merak edilen tüm detaylar yazımızda!
Yarım Anestezi Nedir?
Yarım anestezi olarak da bilinen bölgesel anestezi, bilinç kaybı olmadan vücudun belli bir kısmının hissizleşerek ağrı ve acı duyumunu engelleyen yöntemdir. Genellikle doğumlarda tercih edilen yarım anestezi, sinirlerin geçici olarak bloke edilmesi ile uygulanır. Genel anestezinin aksine hastanın bilinç kaybı yaşamadığı yarım anestezi, epidural ve spinal olmak üzere iki yöntemi bulunur.
Yarım anestezi sayesinde hastalar, vücutlarının belli bir bölgesindeki ameliyat ya da prosedür sırasında daha az stres yaşar. Yarım anestezi uygulanan hastalar, hem tıbbi hem de psikolojik olarak daha az stres yaşar.
Yarım Anestezi Ne İçin Kullanılır?
Genellikle doğumlarda tercih edilen yarım anestezi (bölgesel anestezi), genel anestezinin aksine hastanın bilincini kapatmadan sadece vücudun bir bölgesinin hissizleşmesini sağlar.
Anestezist doktor tarafından uygulanan yarım anestezi yöntemleri arasında epidural ve spinal anestezi yer alır. Yarım anestezi özellikle belden aşağı hissizleşen doğumlarda tercih edilir. Bunun dışında belden aşağı yapılan ameliyatlarda da kullanılabilir.
Epidural Anestezi Nedir?
Annelere doğum sırasında ağrının hissedilmemesi için yapılan epidural anestezi, bel bölgesine özel bir kateter yerleştirilerek omuriliği çevreleyen epidural alana anestezik ilaç enjekte edilmesiyle uygulanır. Böylece belden aşağı bölgedeki sinirler geçici olarak bloke edilir ve doğum sırasında ağrı hissedilmez. Epidural anestezi, doğal doğumların yanı sıra sezaryen doğumlarda da tercih edilebilir.
Spinal Anestezi Nedir?
Omuriliği çevreleyen zarların altına iğne ile girilerek verilen spinal anestezi, genellikle acil durumlarda tercih edilen hızlı etkili bir yarım anestezi türüdür. Spinal anestezide de amaç epidural anestezide olduğu gibi belden aşağı sinirlerin bloke edilerek ağrının hissedilmemesidir. Spinal anestezide, epidural anestezide olduğu gibi kateter değil iğne kullanılır.
Epidural ve spinal anestezinin karşılaştırılması söz konusu olduğunda şu şekilde açıklama yapılabilir:
- Uygulama şekli: Epidural anestezide kateter yerleştirilirken spinal anestezide iğne ile direkt enjeksiyon yapılır.
- Kullanım alanları: Epidural genellikle uzun süreli ağrı kontrolü gerektiren durumlarda tercih edilirken spinal daha çok kısa süreli ve acil durumlarda kullanılır.
- İlaç tipi: Epiduralde genellikle daha düşük dozda ilaç kullanılırken spinalde tek doz daha konsantre ilaç verilir.
- Etkileme süresi: Epiduralin etkisi daha yavaş başlarken spinalin etkisi hızlı başlar.
- Etkisinin süresi: Epidural daha uzun süre etkili olabilirken spinalin etkisi genellikle daha kısa sürer.
Yarım Anestezi Nasıl Uygulanır?
Anestezi uzmanı doktoru tarafından uygulanan yarım anestezi (bölgesel anestezi) yöntemi, kullanılan tekniğe bağlı olarak değişiklik gösterir.
Epidural Anestezi Uygulaması
- Hastanın Hazırlanması: Epidural anestezi uygulanacak hasta yatış pozisyonuna alınır. Genellikle yan yatar veya oturur pozisyonda olur.
- Cilt Hazırlığı: Epidural alanın temizliği yapılır ve steril örtüler serilir.
- Lokal Anestezik Uygulaması: Epidural iğnenin sokulacağı bölgeye lokal anestezik enjeksiyonu yapılır.
- Kater Yerleştirme: İğne ile epidural boşluğa ulaşılarak kateter yerleştirilir. Bu kateter aracılığıyla gerekli ilaçlar verilir.
- Etkisinin Kontrolü: Uygulama sonrası hastanın bacaklarında güçsüzlük veya uyuşukluk olup olmadığı kontrol edilir.
- Ağrı Kontrolü: Epidural kateter aracılığıyla ağrı kesici ilaçlar verilir.
Spinal Anestezi Uygulaması
- Hastanın Pozisyonu: Hasta yan yatar veya oturur pozisyona alınır.
- Cilt Temizliği: Uygulama yapılacak alan antiseptik solüsyonlarla temizlenir.
- Lokal Anestezik Uygulaması: Spinal iğnenin sokulacağı bölgeye lokal anestezik uygulanır.
- İğne ile Enjeksiyon: İğne ile omuriliği çevreleyen zarların altına girilerek omurilik sıvısına ilaç enjekte edilir.
- Etkisinin Kontrolü: İğne çıkarıldıktan sonra hastada uyuşma ve güçsüzlük belirtileri kontrol edilir.
Yarım Anestezinin Yan Etkileri Nelerdir?
Bölgesel anestezi türlerinden biri olan yarım anestezinin yan etkileri arasında bulantı, baş dönmesi, tansiyon düşmesi, bacaklarda uyuşma ve güçsüzlük gibi belirtiler bulunur. Genellikle güvenli bir yöntem olsa da bazı komplikasyon riskleri de vardır. Yarım anestezi sonrasında meydana gelebilecek yan etkiler şöyledir:
- Bacaklarda Uyuşma ve Güçsüzlük: Yarım anestezi uygulandıktan sonra bacaklarda geçici uyuşma ve güçsüzlük hissi oluşabilir.
- Kanda oksijen Düşüklüğü: Nadir görülen bu durumda kan oksijen seviyesi düşebilir ve ek oksijen ihtiyacı doğabilir.
- Tansiyon Düşüklüğü: Yarım anestezi nedeniyle tansiyon düşebilir ve hipovolemi (kan hacmi azalması) riski artabilir.
- Ateş: Yarım anestezi sonrası bazı hastalarda ateş yükselmesi görülebilir.
- Lokal Sinir Hasarı: Sinire zarar verme riski bulunmakla birlikte, bu durum genellikle geçici olur ancak kalıcı hasar da söz konusu olabilir.
- Kafa İçinde Kanama Riskinin Artması: Yarım anestezinin bazı komplikasyonları arasında kafa içinde kanama riskinin artması bulunabilir.
- Alerjik Reaksiyonlar: Kullanılan ilaçlara bağlı olarak alerjik reaksiyonlar meydana gelebilir.
Bölgesel anestezinin yan etkileri genellikle hafif ve geçicidir; ancak nadiren ciddi komplikasyonlar da ortaya çıkabilir. Herhangi bir yan etki veya komplikasyon riski durumunda doktorunuzla iletişime geçmek önemlidir.
Kullanım Alanları
Bölgesel anestezi (yarım anestezi), öncelikle doğumlarda ağrının hissedilmemesi amacıyla tercih edilir. Bunun yanı sıra şu durumlarda da kullanılabilir:
- Ağız ve diş hekimliği uygulamaları
- Bacak ameliyatları
- Diz cerrahisi
- Damar cerrahisi
- Bel fıtığı ameliyatları
- Tümör ameliyatları
Ayrıca genel anestezinin uygulanamayacağı durumlarda da bölgesel anestezi yöntemleri kullanılabilir. Örneğin, genel sağlık durumu uygun olmayan veya genel anesteziden risk altında olan hastalarda bölgesel yöntemler tercih edilebilir.