Verem (tüberküloz), genellikle akciğerleri etkileyen, ancak vücudun diğer bölgelerinde de görülebilen bakteriyel bir enfeksiyondur. Tüberküloza neden olan Mycobacterium tuberculosis adlı bakterinin hastalık yapma yeteneği kaybolmuş aşılanmış haldeyken, bacilli Calmette-Guérin (BCG) aşısı ile vücuda verilir. 2 aylık bebekler için BCG aşısı uygulaması yapılır. Verem hastalığı, insanlarda genellikle akciğer enfeksiyonlarına neden olurken, diğer organlarda da tüberküloz gelişebilir. Akciğerler dışında lenf bezleri, böbrekler, meninksler ve kemikler gibi vücut bölümlerini de tutabilen bir enfeksiyon türüdür. Genellikle akciğerlerde meydana gelen iltihaplanma ve ilerleyen dönemde iltihaplı alandan havanın çıkmasıyla verem hastalığıyla ilişkili belirtiler ortaya çıkar.
Verem Aşısı Nedir?
Verem (tüberküloz) hastalığının önlenmesi amacıyla uygulanan ve Bacilli Calmette-Guérin (BCG) adı verilen aşıdır. Vücuda Mycobacterium tuberculosis adlı bakterinin patojenik özellikleri kaybolmuş formunu vererek bağışıklık sistemini uyarır ve hücresel bağışıklık yanıtının güçlenmesini sağlar. Böylece verem hastalığının ilerleyen yaşlarda daha hafif seyredebilecek şekilde engellenmesini sağlar.
Tüberküloz genellikle akciğerlerde meydana gelen ve vücudun diğer bölgelerine de sıçrayabilen bir enfeksiyondur. Akciğerlerde meydana gelen iltihaplanma ve akciğerlerin içindeki havanın dışarı atılması nedeniyle verem hastalığıyla ilişkili bulgular ortaya çıkar.
Bebeklerde Verem Aşısı Ne Zaman Yapılır?
BCG aşısı, 2 aylık bebeklere yapılır. BCG aşısının uygulanması, bebek doğar doğmaz yapılabilirse de bebeğin doğduğu hastanenin koşulları nedeniyle olamayabilir. Bu durumda bebek taburcu edildikten sonraki 30 gün içinde yapılmalıdır.
Bebeklerde Verem Aşısı Yan Etkileri Nelerdir?
Verem aşısı sonrasında oluşabilecek yan etkiler şunlardır:
- Ağrı, şişlik ve kızarıklık: Aşının yapıldığı bölgede ilk 15 günde ağrı, şişlik ve kızarıklık görülebilir.
- Kabuklaşma: Aşının yapıldığı yerde kabuklaşma meydana gelebilir.
- Pansiyon oluşumu: Aşının yapıldığı yerde pansiyon oluşumu görülebilir. Bu durum, aşının uygulanmasından sonraki 3-4 hafta içinde gerçekleşir.
- Ateş: Bebeklerde hafif ateş görülebilir.
- Lenf bezlerinin büyümesi: Koltuk altındaki lenf bezlerinde büyüme gerçekleşebilir.
- İnsanda verem mikrobunun saptanması: Nadiren aşının uygulandığı kolda verem mikrobunun tespit edildiği durumlarla karşılaşılabilir.
Bebeklerde verem aşısının yan etkileri genellikle hafif seyreder ve kendiliğinden geçer. Ancak, nadir durumlarda daha ciddi yan etkiler de görülebilir.
Ateş Olursa Ne Yapmalı?
Bebeklerde verem aşısı sonrasında hafif ateş gelişebilir. Bu durum genellikle kendiliğinden geçer. Ancak bebeğin ateşi yükselirse, aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:
- Bebeğinizi serin bir ortama alın. Odanın sıcaklığını azaltarak bebeğin konforunu sağlayabilirsiniz.
- Ateşi düşürmek için bebeğinizi soğuk bir havluyla örtün veya ılık suyla hafifçe silin.
- Bebeğinizin sıvı alımını artırmaya çalışın. Su veya doktorun önerdiği sıvıları vermeye özen gösterin.
- Ateşi düşürmek için doktorunuzun önerdiği bebeklere yönelik ateş düşürücü ilaçları kullanabilirsiniz. Ancak, kesinlikle doktor tavsiyesi olmadan ilaç vermeyin.
- Eğer bebeğinizin ateşi 38°C’nin üzerine çıkarsa veya 24 saat içinde düşmezse, mutlaka bir doktora başvurmalısınız.
Ateşi düşürmek için kullanılan yöntemler genellikle etkilidir. Ancak, bebeğin ateşi kontrol altına alınamıyorsa veya başka endişeleriniz varsa, sağlık profesyoneli ile iletişime geçmek en iyi yol olacaktır.
Yan Etkiler Ne Zaman Geçer?
Bebeklerde verem aşısı sonrasında oluşan yan etkiler genellikle hafif seyreder ve kendiliğinden geçer. Aşağıda bazı yaygın yan etkilerin süresi hakkında bilgi verilmiştir:
- Kızarıklık ve Şişlik: Aşının yapıldığı yerdeki kızarıklık, şişlik ve hassasiyet genellikle birkaç gün içinde azalır ve kaybolur.
- Kabuklaşma: Kabuklaşma aşının yapıldığı yerde oluşabilir ve genellikle birkaç hafta içinde kendiliğinden iyileşir.
- Ateş: Hafif ateş, aşıdan sonraki birkaç gün içinde ortaya çıkabilir ve genellikle 1-3 gün içinde düzelir.
- Lenf Bezlerinin Büyümesi: Koltuk altındaki lenf bezlerinde büyüme birkaç hafta sürebilir, ancak genellikle kendiliğinden geriler.
Yan etkilerin süresi kişiden kişiye değişebilir. Eğer herhangi bir yan etki uzun süre devam eder veya endişe verici bir hale gelirse, mutlaka doktora danışmalısınız.
Hangi Durumlarda Doktora Başvurulmalıdır?
Bebeklerde verem aşısı sonrası aşağıdaki durumlarda doktora başvurulması önerilir:
- Aşının yapıldığı yerdeki kızarıklık, şişlik veya hassasiyet giderek artıyorsa veya alevleniyorsa.
- Ateş 38°C’nin üzerine çıkıyorsa veya 24 saat içinde düşmüyorsa.
- Aşının yapıldığı bölgede pansiyon veya büyük bir kitle oluşuyorsa.
- Koltuk altındaki lenf bezlerinde şişlik devam ediyorsa veya büyüyorsa.
- Aşı sonrası bebeğin genel durumu kötüleşirse veya olağan dışı belirtiler ortaya çıkıyorsa (örneğin sürekli huzursuzluk, beslenme güçlüğü).
Bu durumlar, bebeğinizin sağlığı açısından önemli olabilir ve değerlendirme gerektirebilir. Herhangi bir endişeniz varsa mutlaka uzman sağlık profesyoneli ile iletişime geçmelisiniz.