Boşanma süreci oldukça sancılı ve travmatik bir süreçtir. İlişkilerin sonlandırılmasının kendine has zorlukları olsa da, evliliklerin bitişi kadar evliliklerin sonlanma şekli de büyük önem taşır. Evlilikte yaşanan maddi ve manevi şiddet, aldatma, uzun süreli hastalıklar gibi konular boşanmayı zorunlu kılarken; bu durumun dışındaki boşanma sebepleri sürecin ağır geçmesine neden olabilir.
Boşanmanın olumsuz etkilerinden kimleri etkileyeceği boşanmanın nedenine ve sonlanma şekline bağlı olarak değişiklik gösterse de; genellikle sadece çiftleri değil, tüm aile bireylerini derinden etkileyebilir. Özellikle çocuklar, boşanmanın olumsuz etkilerinden en fazla etkilenenler arasında yer alır.
Boşanma sürecinde karşınıza çıkabilecek olumsuz etkileri şu başlıklar altında inceleyebiliriz:
Boşanmanın Olumsuz Etkileri
1. Duygusal Etkiler
Evliliğin sona ermesi çiftleri derin bir üzüntüye ve boşluk hissine sürükleyebilir. Eşlerin birlikte yaşadığı nice anılar bir kenara bırakılır ve birlikte yaşanan hayat artık tamamen iki ayrı birey tarafından ayrı ayrı yaşanmaya devam eder. Çiftler yaşamış oldukları ilişkiye dair derin bir üzüntü, hayal kırıklığı ve yalnızlık hissedebilirler.
Boşanma sonrası kişilerde yalnız kalma korkusu oluşabilir. Özellikle yeni boşanan kişiler, ilişkinin nasıl sonlandığına bağlı olarak güvensizlik, çaresizlik hissi yaşayabilir. Aynı zamanda stres düzeyinin artmasıyla birlikte boşanmanın olumsuz etkileri arasında anksiyete ve depresyon gibi ruhsal sorunlar da yer alabilir.
2. Fiziksel Etkiler
Uzun süreli evliliklerde yaşanan boşanmalar, kişilerde fiziksel olarak da yıpranmaya neden olabilir. Boşanma sürecinin getirdiği stres ve kaygı seviyesindeki artış, bedensel birçok değişikliğe neden olabilir. Boşanma sürecinde ortaya çıkan sorunlar kişilerin uykusunu kaçırabilir, iştahını etkileyebilir. Eşlerin fiziksel sağlığı da doğrudan etkilenebilir.
Uzun süreli evliliği sona eren kişilerde kalp rahatsızlığı riski artarken; stres seviyesinin artmasıyla birlikte bağışıklık sistemi zayıflar ve depresyon gibi mental sorunlarla birlikte fiziksel rahatsızlıklar da ortaya çıkabilir.
3. Ekonomik Etkiler
Uzun süreli evliliklerde finansal durum çiftlerin birlikte elde ettikleri gelirler doğrultusunda şekillenir. Boşanma sürecinin getirdiği maddi yükümlülükler ve nafaka gibi ödemeler, evliliğin sona ermesinin en fazla hissedilen olumsuz etkilerinden biridir. Çiftlerin birlikte sağladığı finansal güç, artık yalnızca bir kişinin sahip olduğu gelirle devam eder.
Boşanma sürecinin getirdiği masraflar; avukat masrafları, boşanma davası giderleri ve uzman raporları gibi ek masraflardan oluşur. Boşanan eşlerden birinin çocuklara bakmakla yükümlü olması durumunda nafaka ödemesi de söz konusu olabilir.
Uzun süreli evliliklerde yapılan yatırımlar devir alınamadığı için maddi kayba da sebep olabilir. Örneğin; 5-10 yıldır kendi işini kurmuş olan bir eşin işinin değer kaybı söz konusu olabilir.
4. Sosyal Etkiler
Boşanma sürecinin getirdiği travma kişinin sosyal hayatını da olumsuz yönde etkileyebilir. Sosyal çevrede yaşanan değişiklik, bu duruma hazırlıksız yakalanmış kişilerin yalnızlık hissini artırabilir. İlişkilerde bazı ortak arkadaşlar kaybedilirken; bazen de çevre ilişkilerdeki gel-gitlerle birlikte yıpranabilir.
Sosyal çevrede yaşanan değişiklik, kişi için zor bir dönem olan boşanma sürecinde daha fazla yalnız hissetmesine neden olabilir.
5. Çocuklar Üzerindeki Olumsuz Etkiler
Boşanmanın olumsuz etkileri sadece çiftleri değil, beraber yaşanan evlilik hayatından etkilenen tüm aile bireylerini yıpratır; özellikle çocukları derinden etkileyebilir. Çocuklar yaşanan boşanmayı kabullenmekte zorlanabilirler.
Boşanmanın olumsuz etkileri arasında çocuklarda yaşanan davranış değişiklikleri de yer alır. Çocuklarda kaygı seviyesinin artmasıyla birlikte sosyal ortamlarda daha fazla sorun yaşamaya başlayabilirler. Boşanmanın getirdiği ortam değişiklikleriyle birlikte çocukların kendine olan güvenleri sarsılabilir ve okul başarılarında düşüşler gözlemlenebilir.
Uzmanlar boşanan çiftlerin ortak ebeveynlik becerilerini geliştirmesi ve bu süreçte çocuklarla birlikte vakit geçirerek onları duygusal olarak desteklemesi gerektiğini belirtir.
6. Karar Verme Yetisi Üzerindeki Olumsuz Etkiler
Evliliğini sona erdiren eşlerin duygusal olarak yorgun düşmesi ve strese girmesi karar verme yetisini de olumsuz yönde etkileyebilir. Bu durum birçok alanda dikkat edilmesi gereken konuların gözden kaçmasına ve yanlış kararlar alınmasına neden olabilir.
Karar verme yetisinin olumsuz etkilenmesinin önüne geçmek için çocuğun bakımını üstlenen tarafın, mahkeme süreçleri boyunca kendisine zaman ayırması ve iyi bir bakım alması oldukça önemlidir.
Not: Boşanmanın olumsuz etkileri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir; bazen daha az belirgin olurken bazen de daha derin yaralar açabilir. Boşanmayı zorunlu kılan durumlarda ise boşanmanın olumsuz etkilerinin daha az olması beklenir.
Boşanmanın Olumsuz Etkilerinin Üstesinden Gelmek İçin Ne Yapılmalı?
Boşanmanın olumsuz etkileriyle başa çıkmak için profesyonel destek almanız bu süreçte yaşadığınız duygusal ve psikolojik travmayı hafifletebilir ve sorumluluklarınızı daha iyi yerine getirmenize yardımcı olabilir.
Aynı zamanda kendi ihtiyaçlarınıza zaman ayırmak ve hobilerinizi canlandırmak da stresle başa çıkmanıza yardımcı olabilir. Kendinize sağlıklı hedefler belirlemek ve bunlara odaklanmak motivasyonunuzu artırabilir.
Not: Süreci en az hasarla atlatmak için iyi bir avukat desteği almanız önemlidir.
Kendime İyi Bakmalıyım
Boşanmanın getirdiği zorlu süreçte kendinize zaman ayırarak fiziksel ve ruhsal sağlığınıza önem vermelisiniz. Düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek ve yeterince uyumak stres düzeyinizi azaltmaya yardımcı olur.
Sosyal Destek Almalıyım
Aile üyelerinizden veya arkadaşlarınızdan destek almak önemli bir adımdır. Duygusal yükümlülüklerinizi paylaşmak, stresle başa çıkmanıza yardımcı olabilir. Aynı zamanda profesyonel terapi veya destek grupları da faydalı olabilir.
Duygularımı İfade Etmeliyim
Duygularınızı içe atmadan ifade etmek sağlıklı bir başa çıkma mekanizmasıdır. Üzüntü, öfke veya kaygı hissettiğinizde bunları konuşmak veya yazmak rahatlamanıza yardımcı olabilir.
Kendime Sağlıklı Hedefler Belirlemeliyim
Kendinize küçük, ulaşılabilir hedefler koymak motivasyonunuzu artırabilir ve yaşamınıza anlam katabilir. Bu hedefler kişisel gelişim veya kariyerle ilgili olabilir.
Kendimi Eğitmeliyim
Kendinizi geliştirmek için kitap okumak, online kurslara katılmak veya yeni beceriler öğrenmek kendinize olan güveninizi artırabilir ve boşanma sürecindeki stresi azaltabilir.
Açık İletişim Kurmalıyım
Eğer çocuklarınız varsa, onlarla açık iletişim kurmak önemlidir. Duygularını ifade etmelerine izin vermek ve onların kaygılarını anlamak ilişkilerinizi güçlendirebilir.
Terapiden Yardım Almalıyım
Boşanmanın getirdiği travmayla başa çıkmakta zorlanıyorsanız profesyonel terapi almak faydalı olabilir. Bir terapist, duygusal zorluklarla başa çıkmanıza yardımcı olabilir.