Deprem, büyük kütlelerin yer değiştirmesiyle oluşan sismik dalgaların ortaya çıkardığı bir doğal afettir. Deprem sırasında oluşan sismik dalgalar ve bu dalgaların etkisiyle meydana gelen zemin kaymaları, birçok can ve mal kaybına sebep olabilir.
Yerkürenin belirli bir bölgesinde biriken enerji 4 ile 7 şiddetinde bir deprem üretebilir. Ülkemiz, coğrafi konumu itibarıyla fay hatları üzerinde yer alır. Bu yüzden Türkiye, farklı büyüklükte depremler meydana gelen bir ülkedir. Bu bağlamda depremin etkileri çok yönlüdür ve sadece fiziksel değil, ruhsal etkileri de vardır. Bu yazımızda deprem nedir ve depremin insan üzerindeki etkileri nelerdir sorularına yanıt vereceğiz.
Deprem Nedir?
Deprem, yer kabuğundaki çeşitli hareketlerin neden olduğu sismik dalgaların yayılmasıdır. Bu dalgalar, büyük kütlelerin yer değiştirmesiyle oluşur ve bu sırada etrafa enerji yayılır. Bu enerji dalgaları, çeşitli etkilere yol açar. Bunlar;
- Artçıl sarsıntılar
- Toprak kaymaları
- Çığ gibi doğal olaylar
- Tsunami gibi su olayları
- Yangın gibi insan yapımı olaylardır
- Fay hatlarının bulunması, sismik hareketler ile kırılma meydana gelmesi nedeniyle depremler meydana gelir.
Depremin İnsan Üzerindeki Fiziksel Etkileri Nelerdir?
Depremin insan üzerindeki fiziksel etkileri, can kaybı ve yaralanmalardan oluşur. Deprem sırasında oluşan sarsıntılar, insanların düşmesine veya travma geçirmesine yol açabilir. Bunun yanı sıra depremin etkisiyle meydana gelen toprak kaymaları ve yangınlar da can kaybı ve yaralanmalara sebebiyet verir.
Depremin etkisiyle meydana gelen maddi kayıplar, can kaybı ya da yaralanmalara oranla daha azdır. Ancak bazı insanlar, yaşadıkları travma dolayısıyla bu durumu sosyal medya üzerinden paylaşıp yardım talebinde bulunabilir.
Depremde Can Kaybı ve Yaralanmalar
Depremin fiziksel etkisi, insanların yaralanma ve can kaybıyla sonuçlanmasıdır. Deprem sırasında oluşan sarsıntılar, insanların düşmesine veya travma geçirmesine yol açabilir. Bunun yanı sıra depremin etkisiyle meydana gelen toprak kaymaları ve yangınlar da can kaybı ve yaralanmalara sebebiyet verir.
Yangınlar
Deprem sırasında su gazı gibi tesisatların hasar görmesi, yangınlara sebebiyet verebilir. Yangınlar, can ve mal kaybına yol açan depremin insan üzerindeki fiziksel etkileri arasındadır.
Toprak Kaymaları
Toprak kaymaları, depremin neden olduğu fiziksel etkilerdendir. Depremin sarsıntısı nedeniyle zemin dengesizleşebilir ve bu durum toprak kaymasına yol açar. Toprak kaymaları da can kaybı ve yaralanmalara sebep olur.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)
Büyük depremler sonrası birçok insan travma sonrası stres bozukluğu yaşayabilir. Bu bozukluk, deprem sonrasında yaşanan korku, kabus görme ve uyku bozukluğu gibi semptomlarla kendini gösterir.
Depremin İnsan Üzerindeki Psikolojik Etkileri Nelerdir?
Depremin psikolojik etkileri, korku, endişe ve huzursuzluk gibi belirtilerle ortaya çıkar. Deprem sonrasında yaşanan maddi kayıplar da psikolojik etkilere neden olabilir.
Deprem Sonrası Maddi Kayıplar
Maddi kayıplar, depremin getirdiği psikolojik sorunlardan birisidir. Kişiler, yaşadıkları maddi kayıplar nedeniyle endişe ve stres yaşayabilir. Maddi kayıplar ayrıca huzursuzluğa da sebebiyet verir.
Korku ve Endişe
Deprem sonrasında birçok insan korku ve endişe hissedebilir. Bu korku ve endişe duygusu depremin getirdiği psikolojik etkilerden biridir.
Kabuslar
Depremin ardından birçok insan kabus görmeye başlayabilir. Kabus görmek, kişilerin yaşadığı travma sonrası ortaya çıkan bir belirtiler arasındadır.
Uyku Bozuklukları
Kabus görme sorunu, uyku bozukluklarına yol açabilir. Uyku bozukluğu yaşayan kişiler, uykuya dalmada ya da uykuyu sürdürmede zorluk çekebilir.
Depremin İnsan Hayatı Üzerindeki Uzun Vadeli Etkileri Nelerdir?
Depremin uzun vadeli etkileri, psikolojik sorunlarla ortaya çıkar. Depremler sonrasında birçok insan travma sonrası stres bozukluğu yaşayabilir. Bu bozukluk uzun vadede psikolojik sorunlara yol açabilir.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)
TSSB, deprem sonrası kişide korku, kabus görme ve uyku bozukluğu gibi semptomlarla kendini gösterir. Travma sonrası stres bozukluğu geçiren kişiler, uzun vadede psikolojik sorunlar yaşayabilir.
Maddi Kayıpların Uzun Süreli Etkileri
Maddi kayıpların uzun süreli etkisi, kişilerde endişe, stres ve huzursuzluğa yol açmasıdır. Maddi kayıplar ayrıca kişilerin yaşam standartlarının düşmesine yol açar.
Depremin Sosyal Yaşama Etkisi Nedir?
Sosyal yaşama etki eden faktörler, güvenlik kaygısı, sosyal destek ihtiyacı ve eğitim eksikliğidir. Depremler sonrasında birçok kişi güvenlik kaygısı yaşayabilir. Güvenlik kaygısı ayrıca kişilerin sosyal destek arayışına girmesine yol açar. Eğitim eksikliği de sosyal yaşamı olumsuz yönde etkileyen faktörler arasındadır.
Güvenlik Kaygısı
Büyük depremler sonrasında birçok kişi güvenlik kaygısı yaşamaya başlayabilir. Güvenlik kaygısı yaşayan kişiler, bulundukları ortamlarda güvenli hissetmeyebilirler.
Sosyal Destek İhtiyacı
Büyük depremler sonrasında birçok kişi sosyal destek ihtiyacı hissedebilir. Bu durum sosyal hayatta birlikteliği artırır.
Eğitimde Eksiklikler
Eğitim eksiklikleri, depremlerin neden olduğu sosyal sorunlardan biridir. Eğitim eksikliği yaşayan kişiler, uzun vadede psikolojik sorunlar yaşayabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
1- Depremler insan sağlığına nasıl zarar verir?
Depremler, büyük kütlelerin yer değiştirmesiyle oluşan sarsıntılar nedeniyle binaların yıkılması ya da ağır hasar görmesi nedeniyle insanlarda fiziksel yaralanmalara neden olur. Ayrıca doğal kaynakların zarar görmesi nedeniyle yangın gibi olaylar da yaşanabilir.
2- Depremin ruhsal etkileri nelerdir?
Büyük depremler sonrasında birçok insan ruhsal sorunlarla karşılaşır. Deprem sonrası yaşanan can ve mal kaybı gibi maddi zararlar da ruhsal sorunlara yol açar.