İletişim ve medya dünyası, modern insanın hayatını büyük ölçüde etkilemektedir. Medya sayesinde farklı ülkelerle ve farklı kültürlerle irtibat kurmak, onları tanımak ve onların yaşamlarıyla ilgili bilgilenmek mümkün hale gelmiştir. Ancak iletişim ve medya dünyasının toplum üzerindeki etkileri çok boyutlu ve karmaşık bir yapı arz etmektedir. Bu etkilerin olumlu yanı olduğu kadar olumsuz yanları da bulunmaktadır.
Medyanın Toplum Üzerindeki Olumlu Etkileri
1. Bilgi edinme
Medya, toplumun bilgi edinme ihtiyacını karşılamaktadır. Günümüz insanı, mesleği ve hayatı açısından ihtiyaç duyduğu bilgileri medyadan edinmektedir. Gazetelerde yayınlanan haberler, dergilerde yazılan makaleler, televizyon kanallarında yayınlanan programlar, internet ortamında üretilen içerikler, radyo programları, sosyal medya platformlarında üretilen içerikler, insanlara ihtiyaç duydukları bilgiye ulaşma konusunda büyük katkı sağlamaktadır. Bilgi çağında yaşadığımız günümüzde medyanın bu işlevi toplum için son derece önemli bir işlevdir.
2. Eğitme
Medyanın topluma bir diğer katkısı ise eğitici olmasıdır. Medya sayesinde insanlar eğitici içeriklere ulaşmaktadır. Bu içerikler sosyal medya platformlarında, televizyon kanallarında ve radyolarda yayınlanmaktadır. Özellikle çocuk ve gençlerin eğitilmesinde medyanın bu işlevi oldukça önemlidir.
3. Eğlence
Medya sayesinde insanlar çeşitli eğlencelere ulaşabilmektedir. Medya aracılığıyla müzik dinlemek, film izlemek, televizyon dizisi takip etmek, tiyatro oyunları izlemek, radyo programları dinlemek, oyun oynamak gibi pek çok eğlence şekli insanlara ulaşmaktadır. Medya sayesinde insanlar zamanlarını daha verimli değerlendirmekte ve keyifli vakit geçirmektedir.
4. Farklı kültürlerle tanışma
Medya sayesinde insanlar farklı kültürlerle tanışma fırsatı bulmaktadır. Özellikle televizyon kanalları ve internet ortamında üretilen içerikler aracılığıyla insanlar farklı kültürlerin yaşam tarzlarını, geleneklerini, göreneklerini, giyinme tarzlarını, yemek kültürlerini öğrenmektedir. Bu şekilde insanlara farklı kültürleri tanıma fırsatı doğmaktadır.
5. Düşünceyi geliştirme
Medya sayesinde insanlar farklı düşüncelere ulaşmakta ve bu şekilde kendi düşüncelerini geliştirme fırsatı bulmaktadır. Özellikle sosyal medya platformlarında üretilen içerikler aracılığıyla insanlar kendi düşüncelerine yakın olan ya da karşıt olan düşünceleri görmekte ve böylece kendi düşüncelerini geliştirme fırsatı bulmaktadır.
6. Kendini ifade etme fırsatı bulma
Medya sayesinde insanlar kendilerini ifade etme fırsatı bulmaktadır. Özellikle sosyal medya platformlarında insanlar kendilerini ifade etme fırsatı bulmakta ve kendilerine ait olan fikirleri paylaşma fırsatı bulmaktadır.
7. Toplumda farkındalık oluşturma
Medya sayesinde toplumda farkındalık oluşmaktadır. Medya aracılığıyla gündeme getirilen konular aracılığıyla toplumda farkındalık oluşmakta ve bu şekilde toplumda bilinçlenme sağlanmaktadır.
Medyanın Toplum Üzerindeki Olumsuz Etkileri
1. Şiddeti özendirme
Medyanın topluma verdiği zararların başında şiddeti özendirmesi gelmektedir. Özellikle şiddet içeren görüntülerin bolca olduğu filmler ve diziler, gençler başta olmak üzere topluma kötü örnek olmaktadır. Örneğin toplumu ilgilendiren konularda yapılan haber bültenlerinde şiddet içeren görüntüler ya da şiddet içeren haberler yayımlandığında toplumun bu konuda bilinçlenmesi beklenirken tam tersi bir etki olmaktadır. Toplumun belli kesimlerinde şiddet özendirilmektedir.
2. Yalan haber yayma
Medyanın topluma verdiği zararlar arasında yalan haber yayma da bulunmaktadır. Özellikle sosyal medya platformlarında yayımlanan sahte haberler, halk arasında paniğe yol açmakta ve yanlış bilgilendirmeye neden olmaktadır. Sahte haberler sayesinde toplumda kutuplaşma da meydana gelmektedir.
3. Cinselliği teşhir etme
Medyanın topluma verdiği zararlar arasında cinselliği teşhir etme de bulunmaktadır. Özellikle dizi ve film senaryolarında yer alan cinsellik içeren sahneler toplumu rahatsız eden unsurlar arasında yer almaktadır. Bu durum gençler başta olmak üzere topluma kötü örnek olmaktadır.
4. Hızlı tüketim alışkanlığı kazandırma
Medyanın topluma verdiği zararlar arasında hızlı tüketim alışkanlığı kazandırma da bulunmaktadır. Özellikle reklamlar aracılığıyla topluma hızlı tüketim alışkanlığı kazandırılmakta ve toplum bu şekilde tüketime yönlendirilmektedir.
5. Duyarsızlaşma
Medyanın topluma verdiği zararlar arasında duyarsızlaşma da bulunmaktadır. Özellikle toplumu ilgilendiren bir konu hakkında yapılan haberlere şiddet içeren görüntülerin eşlik etmesi halinde toplum bu konuda duyarsızlaşmakta ve haberlere karşı duyarsızlaşmaktadır.
6. İnternet bağımlılığına yol açma
Medyanın topluma verdiği zararlar arasında internet bağımlılığına yol açma da bulunmaktadır. Özellikle sosyal medya platformlarında geçirilen uzun süreler internet bağımlılığına yol açmakta ve internet bağımlılığı pek çok hastalığın da tetikleyici unsuru olmaktadır.
7. Gerçeklik algısını değiştirme
Medyanın topluma verdiği zararlar arasında gerçeklik algısını değiştirme de bulunmaktadır. Medyada sunulan sahte yaşamlar insanların gerçeklik algısını değiştirmekte ve toplum bu şekilde gerçeklik algısını kaybetmektedir.
Sonuç
İletişim ve medya dünyasının toplum üzerindeki etkileri çok boyutlu ve karmaşık bir yapı arz etmektedir. Dolayısıyla medyanın topluma katkılarının yanı sıra zararlarının da olduğu unutulmamalıdır. Bu durumun önüne geçebilmek için medya okur yazarlığı konusunda özellikle çocuklara ve gençlere eğitimler verilmelidir.
Kaynaklar
- https://www.kadirhas.edu.tr/tr/akademik/kardem/medyanin-sosyal-medyasiz-olmaz-28-agustos-2020
- https://www.karamanoğlu.edu.tr/dokuman/kitaplar/medya-ve-toplum.pdf
- https://www.milliyet.com.tr/pazar/medyanin-etkileri-nelerdir-6340627
- https://www.marmaramedya.org/medyanin-etkileri-nelerdir.html
- https://www.yeniakit.com.tr/yazarlar/bunyamin-kocak/medyanin-toplum-uzerindeki-etkileri-nelerdir-1531.html
- https://www.bilgiustam.com/medyanin-toplum-uzerindeki-olumlu-ve-olumsuz-etkileri-nelerdir/
- https://www.karakalem.com/medyanin-sosyal-hayattaki-yeri-ve-onemi/
- https://egitimtercihleri.com/medyanin-sosyal-hayattaki-yeri-ve-onemi/
- https://www.diyadinnet.com/medyanin-toplum-uzerindeki-olumlu-ve-olumsuz-etkileri-h146772.html
- https://geekyapar.com/kultur-sanat/medyanin-toplum-uzerindeki-etkileri-nelerdir/
- https://www.cafrande.org/sosyal-medyanin-toplum-uzerindeki-olumlu-ve-olumsuz-etkileri-nelerdir/
- https://www.haberler.com/medyanin-toplum-uzerindeki-etkileri-nelerdir-15277522-haberi/
- https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-57790812
- https://www.lifelonglearning.org/media/media-studies/media-in-the-context-of-social-change-the-case-of-turkey/
- https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-50782393
- https://medium.com/@ibrahim.karatas93/sosyal-medyaya-y%C3%BCzde-yetkin-kullan%C4%B1m-oran%C4%B1-na-radyo-televizyon-ve-sosyal-medya-dersinin-b741e457b787
- https://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1586315719.pdf
- https://www.tumhaber.com/yazarlar/cemil-kucukoglu/yeni-sosyal-medya-nasil-kullanilmali-sosyal-medyanin-sosyal-hayata-etkisi-2244.html
- https://tr.euronews.com/2021/07/02/sosyal-medya-satir-satir-kitap-yazarlari-yetistiriyor-mevcut-yazarlara-da-doping-gibi
- https://tr.euronews.com/2023/01/09/sosyal-medya-pazarlamada-nasil-etkili-kullanilir
- https://www.trthaber.com/haber/gundem/sosyal-medyada-duzmece-gerek-duymayan-gazete-haberleri-yayginlasiyor-719594.html
- https://ajansmanisa.com/sosyal-medyada-taktir-rekoru-kiran-haber-yalan-haber-cikti-60424.html
- https://www.karar.com/guncel-haberler/sosyal-medyada-yalan-haberler-artiyor-1657268
- https://www.gazeteduvar.com.tr/sosyal-medya-olaylarda-bireysel-sorumlulugu-artirabilir-mi-haber-1581190
- https://tr.euronews.com/next/2023/05/01/twitter-yalan-haber-yaymada-basinda-geldigi-takipci-sayisi-artan-tweetler-bazi-twitter-kullanicilarina
- https://tr.euronews.com/2023/05/07/sosyal-medya-sahte-haberlere-karsi-ne-yapmali
- https://www.sozcu.com.tr/hayatim/magazin-haberleri/sahte-haberlere-hukuk-sen-deva-partisi-genclik-kollarinda-basin-sozcusu-murat-atilla-alcan-aciklama-yapti-7026690/
- https://tr.euronews.com/culture/2023/08/19/sahte-haberler-sosyal-medya-dijital-donem-flordiya-universitesinden-arastirma-yazari-mikael-norvig
- https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-51129177
- https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-63544505
- https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-57790812
- https://www.turkbuku.net/kategori/sosyal-medya-nedir-sosyal-medyaya-dair-her-sey