Covid-19’un yan etkileri nelerdir?
Covid-19’un yaygın ve yaygın olmayan yan etkileri şunlardır:
- Yaygın yan etkiler: Yorgunluk, baş ağrısı, kas ve eklem ağrıları, eklem sertliği, ateş, üşüme, bulantı, kusma ve ishal görülebilir.
- Yaygın olmayan yan etkiler: Kan basıncında düşme, ciltte kabarma ve soyulma, kaşıntı, işitme kaybı, çene kaslarında sertlik, konuşma ve yutkunmada güçlük yaşanmasıdır.
Covid-19’un yan etkilerinin aşıyı etkileyip etkilemeyeceğine dair çalışmalar devam etmektedir. Şu an için bir etkisi olduğu görülmemektedir.
Covid-19’un bilinen yan etkileri nelerdir?
Aşağıdaki belirtiler Covid-19’a bağlı görülen yaygın belirtilerdir:
- Ateş
- Öksürük
- Nefes darlığı veya solunum güçlüğü
- Yorgunluk
- Kas veya eklem ağrıları
- Boğaz ağrısı
- Baş ağrısı
- İştahsızlık
- Gözlerde ağrı veya güçlük
- Bulutlu veya bulanık algı
- Şiddetli vakalarda; solunum yetmezliği, kalp yetmezliği, çoklu organ yetmezliği ve ani ölüme sebep olabilmektedir.
Aşının yan etkileri hakkında bilinmesi gerekenler nelerdir?
Aşının olası yan etkileri hakkında şunlar bilinmelidir:
- Aşılarda etkinliğin belirlenmesi sırasında karşılaşılan yan etkiler, aşıların ruhsatlandırılması sonrasında da görülebilmektedir.
- Klinik çalışmalar sırasında gözlemlenen yan etkilerden daha fazlası, aşılar ruhsatlandırıldıktan sonra daha geniş kitlelerde aşı yapılan kişilerde ortaya çıkabilmektedir.
- Aşılarda etkinlik ve güvenilirlik ile ilgili yapılan çalışmalarda genellikle on binlerce katılımcı bulunmaktadır. Ancak bazı çok nadir yan etkilerin ortaya çıkabilmesi için milyonlarca kişide aşılamanın yapılması gerekmektedir.
- Aşılara bağlı yan etkiler, bazı bireylerde normal bağışıklık tepkisi olarak değerlendirilmektedir. Bazı nadir durumlarda ise aşının yarattığı bağışıklık tepki mekanizmasına bağlı olarak istenmeyen etkiler görülebilmektedir.
- Aşılamaya bağlı görülen her istenmeyen etkinin aşıya bağlı olduğu kanısına varmak doğru olmayabilir. Aşının bağışıklık sistemi üzerindeki etkisi vücuttaki mevcut bazı hastalıkların seyrini değiştirebilmektedir.
- Aşılarda görülen yaygın yan etkiler; enjeksiyon yapılan kolda ağrı, şişlik ve sertlik, yorgunluk, baş ağrısı, kas ağrısı ve eklem ağrısı gibi grip benzeri semptomlardır. Genellikle bu semptomlar hafif seyirlidir ve birkaç gün içinde kendiliğinden düzelir.
- Aşıya bağlı olarak vücutta bağışıklık tepkisinin oluşabilmesi için zamana ihtiyaç vardır. Bu nedenle aşının koruyuculuğu hemen başlamaz.
Covid-19’a karşı aşının yan etkileri nelerdir?
Covid-19’a karşı aşının olası yan etkileri şunlardır:
- Enjeksiyon bölgesinde ağrı, kızarıklık ve şişlik
- Ateş
- Yorgunluk
- Baş ağrısı
- Kas ve eklem ağrıları
- Bazı vakalarda nefes darlığı görülebilmektedir.
Aşıdan sonra Covid-19 belirtileri ortaya çıkarsa ne yapılmalıdır?
Aşağıdaki belirtiler Covid-19’a işaret edebilmektedir:
- Ateş
- Öksürük
- Nefes darlığı veya solunum güçlüğü
- Boğaz ağrısı
- Kaybolan tat veya koku
- İshal
- Baş ağrısı
- Ateş, öksürük ve nefes darlığı; covid-19’un en yaygın belirtileri arasında yer almaktadır. Ancak son zamanlarda baş ağrısı, boğaz ağrısı, burun akıntısı ve hafif ateş gibi soğuk algınlığı belirtilerinin de covid-19 belirtisi olduğu kabul edilmektedir.
Aşıdan sonra yukarıdaki belirtiler ortaya çıkarsa şu adımlar izlenmelidir:
- Semptomların görülmeye başladığı tarihten en az 5 gün önce olasılıkla enfekte olmuş olunmaktadır. Bu nedenle belirtiler ortaya çıktığında en geç 5 gün içinde PCR testi yapılmalıdır.
- Pozitif çıkan test sonucundan sonra en az 10 gün geçene kadar izolasyona devam edilmelidir.
- Kontağın yüksek olduğu durumlarda; maske takılması, sosyal mesafe kurallarına uyulması ve havalandırmaya dikkat edilmesi gerekmektedir.
Aşıdan sonra Covid-19 belirtileri ortaya çıkarsa sağlık kuruluşlarına başvurulduğunda ne yapılır?
Aşağıdaki durumlarda sağlık kuruluşlarına başvurulmalıdır:
- Ateşin 39 dereceye ulaşması veya bu seviyeyi aşması
- Nefes darlığı veya solunum güçlüğü yaşanması
- Öksürüğün şiddetlenmesi
- Yorgunluğun artması
- Bazı vakalarda; göğüste ağrı veya basınç hissi oluşması
Sağlık kuruluşlarında şu işlemler yapılabilmektedir:
- Kanda oksijen seviyesinin ölçülmesi (pulsoksimetre)
- Ateş düşürücü ilaçlar ile sıvı tedavisi yapılabilmektedir.
- Bazı hastalarda; semptomların şiddetine bağlı olarak hastaneye yatış gerekmektedir.
Aşıdan sonra Covid-19’a yakalananlarda hastalığın seyri nasıldır?
Aşağıdaki durumlarda sağlık kuruluşlarına başvurulmalıdır:
- Ateşin 39 dereceye ulaşması veya bu seviyeyi aşması
- Nefes darlığı veya solunum güçlüğü yaşanması
- Öksürüğün şiddetlenmesi
- Yorgunluğun artması
Yapılan çalışmalarda, Covid-19’a karşı aşı olan kişiler enfekte olduklarında, hastalığın daha hafif seyrettiği görülmektedir. Aşı olmamanlara göre hastaneye yatış ve yoğun bakım gereksiniminin daha az olduğu tespit edilmiştir.