Vitaminler, insan sağlığı için gerekli olan ancak vücutta sentezlenemeyen organik bileşiklerdir. Vitamin eksikliklerinde çeşitli hastalıklar ortaya çıkabilir. Vitaminler hücresel metabolizmayı düzenleyen enzimlerin bileşeni olan koenzimler şeklinde vücutta görev yaparlar. Bu nedenle vitaminlerin insan sağlığı üzerinde çok önemli etkileri vardır. Vitaminlerin düzenli ve yeterli alınması bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlar ve çeşitli hastalıklara karşı koruma sağlar.
İnsan vücudu günde yaklaşık 2 litre sıvı kaybetmektedir. Bu sıvı kaybı idrar, dışkı, ter ve nefes yolu ile gerçekleşmektedir. Vücuttan bu kadar sıvı dışarı çıktıktan sonra yerine konulmazsa ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle sıvı alımı kadar vitamin ve mineral alımı da vücudun dengede kalması açısından son derece önemlidir. Bu yazımızda vitaminlerin sağlığımıza olumlu etkileri hakkında bilgiler vereceğiz.
Vitaminlerin Sağlımıza Etkileri
Hücre yenilenmesi, bağışıklık sisteminin güçlenmesi, enfeksiyonlara karşı koruma, enerji üretimi ve metabolizmanın düzenlenmesi gibi çok önemli görevleri bulunan vitaminler sağlığımıza farklı şekillerde olumum etkiler yaparlar.
Bazal Metabolizmayı Düzenler
Vitaminler, vücudun temel işlevlerini yerine getirmesi için gereken enerji olan bazal metabolizmanın düzenlenmesine yardımcı olur. Bazal metabolizma, vücudun dinlenme halinde, uyurken ya da herhangi bir şey yapmazken bile bir enerjiye ihtiyaç duymasıdır. Vitamin eksikliği durumunda bazal metabolizma bozulur.
Enfeksiyonlara Karşı Korur
Bağışıklık sistemi, vücudun enfeksiyonlara karşı koruyan savunma sistemidir. Vitaminler bağışıklık sisteminin en önemli bileşenleridir. Vitamin eksikliği, bağışıklık sisteminin zayıflamasına yol açar. Vücutta enfeksiyon oluşma riski artar. Enfeksiyon durumunda ise vücut daha fazla enerjiye ihtiyaç duyar. Bu durumda hastanın beslenmesine dikkat edilmesi gerekir.
Enerji Üretir
Vitaminler, vücudun enerji üretiminde de önemli bir rol oynarlar. Vücut dışarıdan karbonhidrat, yağ ve protein gibi besin öğelerini aldığında bunları enerjiye dönüştürür. Bu dönüşüm sırasında vitaminler de görev alır. Yeterli vitamin alımı sayesinde vücut enerji seviyesini dengede tutar.
Metabolizmayı Düzenler
Vitaminlerin bir diğer önemli görevi ise metabolizmayı düzenlemektir. Vitaminler sayesinde besinlerin enerjiye dönüştürülmesi, vücuttaki hormon dengesinin korunması, sindirim sisteminin düzgün çalışması gibi metabolizma fonksiyonları sağlanır.
Kemik Sağlığını Destekler
D vitamini ve K vitamini kemik sağlığı için son derece önemlidir. D vitamini kalsiyum emilimini artırarak kemik gelişimine yardımcı olur. K vitamini ise kemik proteinlerinin sentezinde rol oynar. Yeterli D vitamini ve K vitamini alımı sayesinde kemik erimesi gibi osteoporoz hastalıklarının riski azalır.
Beyin Fonksiyonlarını Destekler
B vitaminleri olarak bilinen tiamin (B1), riboflavin (B2), niasin (B3), pantotenik asit (B5), piridoksin (B6) ve kobalamin (B12) beynin be fonksiyonlarının desteklenmesini sağlar. Bu vitaminler nörotransmitterlerin sentezinde rol oynar. Nörotransmitterler ise sinir hücreleri arasındaki iletişimi sağlayan kimyasal maddelerdir. Beyin fonksiyonlarının desteklenmesi ile hafızanın güçlenmesi ve konsantrasyon bozukluğunun önüne geçilmesi sağlanır.
Cilt Sağlığını Destekler
A vitamini ve B vitaminleri cilt sağlığı için son derece önemlidir. A vitamini cildin kolajen üretimini artırır ve hücre yenilenmesini destekler. B vitaminleri ise cildin nem dengesinin korunmasına yardımcı olur. Yeterli vitamin alımı sayesinde cilt yaşlanma belirtilerini daha geç gösterir.
Vitamin Eksikliğinin Zararları Nelerdir?
Vitamin eksikliklerinde vücutta çeşitli fonksiyonların bozulmasına bağlı olarak farklı hastalıklar ortaya çıkabilir.
A Vitamini Eksikliğinin Zararları
A vitamini eksikliğinde gece körlüğü olarak bilinen nyktalopside hastalığı görülebilir. Nyktalopsid hastalığında düşük ışıkta veya karanlıkta görüş netliğinde azalma görülür. Ayrıca a vitamini eksikliğinde ciltte kuruluk, saç dökülmesi ve bağışıklık sisteminin zayıflamasına bağlı olarak enfeksiyonlara karşı koruma da azalma görülür.
B1 Vitamini Eksikliğinin Zararları
B1 vitamini eksikliğinde ortaya çıkan hastalığa beriberi denir. Beriberi hastalığında sinir sistemi, dolaşım sistemi ve sindirim sisteminde bozulmalar meydana gelir. B1 vitamini eksikliğinde görülen diğer bir durum ise Wernicke-Korsakoff sendromudur. Bu sendrom alkol bağımlılarında sık görülür ve ağır bir nörolojik bozukluktur.
B2 Vitamini Eksikliğinin Zararları
B2 vitamini eksikliğinde ağız kenarlarında yaralar, dudaklarda çatlamalar ve dilde yaralar oluşabilir. Cildin yağlı döküntüleri de B2 vitamini eksikliğinin belirtileri arasında yer alır.
B3 Vitamini Eksikliğinin Zararları
B3 vitamini eksikliğinde pellegra adı verilen bir hastalık ortaya çıkar. Pellegra hastalığı ciltte soyulmalara ve ishal gibi sindirim sistemi rahatsızlıklarına yol açar. Aynı zamanda pellegra zihinsel işlevlerde bozulmaya da neden olabilir.
B5 Vitamini Eksikliğinin Zararları
B5 vitamini eksikliğinde halsizlik, yorgunluk ve iştahsızlık gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Ciltte kuruma ve saçlarda beyazlama da B5 vitamini eksikliğinin belirtileridir.
B6 Vitamini Eksikliğinin Zararları
B6 vitamini eksikliğinde anemi, depresyon, konvülsiyon, ciltte döküntüler ve dudakların uçlarının yarılanması gibi belirtiler görülebilir.
B12 Vitamini Eksikliğinin Zararları
B12 vitamini eksikliğinde megaloblastik anemi, halsizlik, nefes darlığı, sarılık ve yorgunluk gibi belirtiler görülebilir.
D Vitamini Eksikliğinin Zararları
D vitamini eksikliğinde kalsiyum emilimi bozulacağı için kemik ve diş sağlığında problemler yaşanabilir. Kemik erimesi olarak bilinen osteoporoz hastalığı ile kemiklerde yumuşama meydana gelebilir. Osteoporoz hastalığında kemikler zayıf ve kırılgan hale gelir. Osteomalasia adı verilen yumuşak kemik hastalığında ise çocuklarda raşitizm görülebilir.
E Vitamini Eksikliğinin Zararları
E vitamini eksikliğinde serbest radikallerin neden olduğu oksidatif stres artar ve bu da hücrelerde hasara yol açar. E vitamini eksikliği anksiyete ve depresyon gibi zihinsel rahatsızlıkların yanı sıra nörolojik problemlerinde oluşmasına neden olabilir.
K Vitamini Eksikliğinin Zararları
K vitamini eksikliğinde kanın pıhtılaşma süresi uzar ve kanamalar meydana gelebilir. Ayrıca kemik erimesi olarak bilinen osteoporoz hastalığında raşitizm görülebilir.D Vitamini ile birlikte K vitamininin görevi vücudun bağışıklık sistemini güçlendirmek ve kemik sağlığını desteklemektir.