Kangal köpekleri, Türkiye’nin Sivas iline özgü bir çoban köpeği türüdür. Bu köpekler, tarihsel olarak sürüleri korumak için yetiştirilmiştir ve bu nedenle son derece zeki, cesur ve koruyucu özelliklere sahiptirler. Sivas’ın yanı sıra, Tarsus, Adana ve Niğde gibi bölgelerde de bu köpeklerin yetiştirildiği bilinmektedir. Kangal köpekleri Türkiye’da en çok beslenen ve bakılan köpek cinslerinin başında gelir.
Kangal köpekleri genellikle açık havada beslenirler ve geniş bir alanda hareket etme imkanına sahip olmaları gerekir. Bu köpekler, aile ile birlikte yaşabilir ancak bakımlarının özenle yapılması gerekir. Eğitilmeleri oldukça kolaydır ve çocuklarla iyi geçinebilirler. Ancak, bu cinsin sahibi olabilmek için tecrübe gereklidir çünkü Kangal köpekleri güçlü ve dominant karaktere sahip canlılardır.
Tarihçesi
Kangal köpeklerinin tarihi oldukça eskiye dayanır ve bu konuda kesin bir bilgi olmamakla birlikte, bu köpeklerin Orta Asya kökenli olduğu düşünülmektedir. Yüzyıllar boyunca Anadolu’da beslenen bu köpekler, hem av hem de koruma amacıyla kullanılmıştır. Sivas’a ilk defa 1930’lu yıllarda gelen bir veteriner doktor sayesinde bu köpeklerin saf kan olarak korunmasına yönelik çalışmalar başlamıştır.
İkinci Dünya Savaşı sonrasında ABD merkezli köpek ırkı dernekleri tarafından Kangal köpeği üzerine araştırmalar yapılmış ve bu köpekler çeşitli ülkelerde tanıtılmaya başlanmıştır. 1980’li yıllarda ABD, Almanya ve Japonya gibi ülkelerde bu köpeklerin tanınmasıyla birlikte, Kangal köpekleri uluslararası alanda da dikkat çekmeye başlamıştır.
Genetik Özellikleri
Kangal köpekleri genetik olarak oldukça dayanıklı ve sağlıklı bir ırktır. Bu köpeklerin karakteristik özelliklerini belirleyen genetik unsurlar arasında boyut, ağırlık, renk ve diğer fiziksel özellikler bulunur. Genetik olarak uzun ömürlü ve çeşitli hastalıklara karşı dayanıklı olan Kangal köpekleri, uygun bakım ve beslenme ile 12-15 yıl arasında yaşayabilirler.
Fiziksel Özellikleri
Kangal köpeği, büyük ve güçlü bir yapıya sahip çoban köpeği türüdür. Bu köpeklerin genel özellikleri şu şekilde sıralanabilir:
- Ağız yapısı: Kangal köpeğinin ağız yapısı, burun deliklerinin geniş olması nedeniyle av hayvanlarının kokularını daha iyi almaya yardımcı olur. Bu köpeklerin dişleri keskin ve güçlüdür, bu da onları gerektiğinde etkili avcılar haline getirir.
- Boyutu: Kangal köpeği genellikle 65-85 cm boyundadır. Erkekleri dişilerden biraz daha iridir.
- Ağırlığı: Kangal köpeğinin ortalama ağırlığı 40-65 kg arasında değişir. Bu ağırlık, onların kaslı ve güçlü bir yapıda olmalarını sağlar.
- Rengi: Kangal köpeğinin en yaygın rengi açık krem veya sarı tonlarındadır. Siyah maske, kulak içleri ve burun uçları da sıkça görülür. Nadir olarak tamamen beyaz veya koyu renkli olanlarına da rastlanabilir.
- Tüy yapısı: Kangal köpeğinin tüyleri kısa ve sıkıdır. Hava koşullarına göre tüy dökme oranı değişebilir. Tüyleri genellikle suyu geçirmeyen bir özellik taşır.
- Gözleri: Kangal köpeğinin gözleri kahverengi olup, siyah maske nedeniyle daha belirgin görünür. Gözleri orta büyüklükte ve hafif badem şeklindedir.
- Kulakları: Kangal köpeğinin kulakları büyük, sarkık ve tüylüdür. Kulaklarının iç kısmı oldukça tüylüdür.
- Kuyruğu: Kangal köpeğinin kuyruğu kalındır ve genellikle kıvrıktır. Kuyruğu hareket halinde silkelenerek savrulabilir.
Karakter Özellikleri
Kangal köpeği, akıllı, sadık ve cesur bir yapıya sahip çoban köpeğidir. Bu köpeklerin karakteristik özellikleri arasında koruyuculuk ön plandadır. Sahiplerine son derece bağlıdırlar ve gerektiğinde onları tehdit eden her türlü tehlikeye karşı çıkabilirler. Zeki oldukları için kolay eğitilirler ancak sert eğitime yanıt vermezler; bu nedenle eğitimin pozitif pekiştirme yöntemleri kullanılarak yapılması önerilir.
Kangal köpeği, sosyal bir yapıya sahiptir ve aile içinde iyi geçinirler. Özellikle çocuklarla oyn oynamayı seven bu köpekler, sahiplerinin yanında oldukları sürece huzurlu bir şekilde yaşayabilirler. Ancak, uzun süre bakımsız bırakıldıklarında agresifleşebilirler; bu nedenle düzenli egzersiz ve sosyal aktiviteye ihtiyaç duyarlar.
Eğitim
Kangal köpeği, zeki ve öğrenmeye istekli olduğu için eğitime yatkındır. Bu ırkın eğitimi konusunda dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır:
- Pozitif pekiştirme: Kangal köpeğini eğitirken cezadan çok ödül odaklı bir yöntem kullanmak daha etkilidir. Pozitif pekiştirme ile eğitim sürecinde istenmeyen davranışları azaltmak mümkündür.
- Sosyalizasyon: Kangal köpeği yavruları erken dönemde farklı insanlara, hayvanlara ve ortamlara maruz bırakıldığında daha iyi sosyalleşirler. Sosyalizasyon süreci, agresiflik potansiyelini azaltır ve daha uyumlu bir karakter gelişimine katkı sağlar.
- Temel eğitim: Kangal köpeğine otur, kalk, yat gibi temel komutların öğretilmesi önemlidir. Bu komutlar sayesinde köpeğin kontrolü daha kolay hale gelir.
- İleri eğitim: Kangal köpeği, ileri düzey eğitimlere de kolaylıkla adapte olabilir. Koruma eğitimi, iz sürme gibi özel eğitimler bu ırkın potansiyelini ortaya çıkarır.
Beslenme
Kangal köpeği beslenmesinde yüksek kaliteli protein içeren gıda tercih edilmelidir. Çünkü bu ırkın kas kütlesinin oluşturulmasında proteine ihtiyaç vardır. Ayrıca yeterli miktarda karbonhidrat içeren besinler tercih edilmelidir çünkü karbonhidratlar enerjinin kaynağıdır. Yağ asitleri bakımından zengin gıdalar da Kangal’ın tüylerinin parlak olmasını sağlar.
Kangal yavruları günde üç defa beslenmelidir çünkü yavruların enerjiyi depolamaları için zamana ihtiyaçları vardır. Yavrulardan altı ay kadar büyük olanlara bir defa daha fazla besin verilmelidir çünkü Kangal’lar hızlı büyüyen dev cins yavru ırktır.
İlk altı ay içerisinde yavruların gelişiminde %80 oranında protein ihtiyacı vardır. İlk altı aydan sonra gelişim biraz yavaşladığı için protein ihtiyacı da %50 oranında azalır. Bu nedenle yavrulara özel mama tercih edilmelidir.
Sağlık Sorunları
Kangal köpeği, genel olarak sağlıklı bir ırk olmasına rağmen bazı genetik hastalıklara yatkın olabilir. Bu hastalıkların başında hipotiroidizm gelir. Hipotiroidizm, tiroid hormonlarının yetersizliği nedeniyle metabolizmanın yavaşlamasıdır. Bu durum Kangallarda kilo alımına ve tüy dökülmesine neden olabilir. Ayrıca hipotiroidizm tedavi edilmediğinde kalp hastalıklarına da yol açabilir.
Diz eklemlerinin normalden daha fazla hareket etmesi sonucu oluşan hipermobilite adı verilen bir rahatsızlığa da sahiptirler. Eklemlerde bağ dokularının zayıflığı nedeniyle oluşan hipermobilite, kangallarda ilerleyen yaşlarda artrit gibi eklem rahatsızlıklarına neden olabilir.
Kangallarda görülen diğer bir hastalık ise deri siğilleri olarak bilinen papillomadır. Papilloma virüsü yüzünden oluşan siğiller, kangallarda özellikle ağız çevresinde sıklıkla rastlanan sağlık sorunlarının başında gelir.
Köpek Sesi Kangal
Sivas Kangal Köpekleri oldukça etkileyici ses tonlarına sahip dev çoban köpekleridir. Genellikle “Hav! Hav!” diye seslenen bu dev çoban köpeklerinin sesleri bazen “Boooov! Boooov!” şeklinde de duyulabilir.
Kangal sesinin özelliği sadece korkutucu olması değil aynı zamanda insanlara çok yakın olmasından dolayı evrensel olarak kabul edilen bir kaliteye sahip olmasıdır.
Kangal Köpeği Cinsiyetlerine Göre Fiyatlar
Sivas kangalı fiyatları cinsiyetlerine göre farklılık gösterir. Genel olarak dişi kangal fiyatları erkek kangallara göre daha uygun olabilir; ancak kaliteli bir kangal edinmek istendiğinde fiyatlar her iki cinsiyet için de benzer aralıklarda seyredebilir.